"Şike Davası Futbol Hisselerinin Ritmini Bozdu"

ALB Menkul Değerler Analisti Enver Erkan, Türk futbolundaki şike davasını ve buna bağlı olarak futbol hisselerindeki değişimi ayrıntılı bir şekilde ele aldı. İşte Erkan'ın grafik anlatımlı değerlendirmeleri;

Son yıllarda futbolun oldukça büyüyen bir endüstri haline gelmesi, sektörde dönen ücretlerin bir hayli artmasına neden oldu. Özellikle futbolcu transferlerinde ödenen ücretlerde görülen hızlı artış, kulüplerin bütçelerinin en önemli gider kalemini oluşturmuş, üst düzey turnuvalarda başarı elde etmek isteyen birçok kulüp yabancı kaynaklara başvurarak yüksek oranlarda borçlanmışlardır. Bu süreç, önde gelen birçok futbol kulübünü şirketleşme ve halka arz yoluna götürdü. Böylece kulüpler gelirlerini artırma imkanı bulmuş, stadyumlarını yenilemiş veya kapasitesini artırmış, tesisleşmiş ve üst düzey futbolcu transfer etme imkanını artırmıştır.

Futbol kulüpleri hisseleri incelendiğinde, bilindik analiz yöntemlerinin biraz dışına çıkmak gerekiyor. Çünkü kulüplerin mali tablolarının yan ısıra, özellikle Türkiye'de Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş kulüplerinin hisselerinde yatırımcıların biraz taraftarlık duygularıyla işlem yaptıkları görülüyor. Bu durumu hisse performansıyla ilişkilendirirken, bir örnek vermek gerekirse, takımın sahada aldığı iyi sonuçların fiyatlandığı, buna karşılık yenilgi veya başarısızlık gibi durumlardan hisselerin çok da etkilenmediği gözlemlenmektedir. Avrupa kupalarında başarılı bir sezon geçirmiş olan Fenerbahçe'nin ve Galatasaray'ın yanında geçtiğimiz sezon Avrupa'da hiç oynamamış ve ligde bu iki takımın gerisinde kalmış olan Beşiktaş'ın hisselerinin de benzer seyir göstermiş olmaları bunu açıklıyor. Buna karşılık Trabzon spor hisselerinde geçtiğimiz sezon aynı durumun yaşanmadığını, sahadaki skorların hisse senedi performansı üzerinde çok etkili olmadığını söyleyebiliriz.

CAS'ın kararı merakla bekleniyor

Buraya kadarki yorumlar sezon içi performans için geçerliydi. Sezonun sona ermesinden sonra, UEFA'nın Fenerbahçe ve Beşiktaş'ı 2010-11 sezonundan kalan şike davası çerçevesinde Avrupa'dan men etmesi ve sonrasındaki süreçte bu iki takım açısından oluşan belirsizlik hisse senedi fiyatlarında büyük bir depreme neden oldu. Avrupa kupaları, gerek kulüplerin gelirlerini, gerekse transfer politikalarını şekillendirdiği için buradaki belirsizlik veya olumsuz beklentiler hisse senetleri üzerinde olumsuz etki yapmakta. UEFA'nın önce bu iki takımı Avrupa'dan men etmesi, sonrasında bu iki kulübün yaptıkları itirazın UEFA Tahkim Kurulu'nda olumsuz sonuçlanması bu iki günde hisselere büyük satış getirdi. Sonrasında yaşanan CAS süreci, bu iki kulübün hisseleri için can simidi görevi gördü. CAS'ın 18 Temmuz'da iki kulübe verilen ceza için yürütmeyi durdurma kararı vermesi ve Avrupa kupalarına katılmalarına izin vermesi sonucunda aynı gün Fenerbahçe hisseleri yüzde 10,5 değer kazanırken, Beşiktaş'taki değer kazancı yüzde 8,4 olarak gerçekleşmişti.

Avrupa kupalarının tabii mali boyutu da var. Bu durum özellikle Fenerbahçe'yi yakından ilgilendiriyor. Bilindiği gibi, Şampiyonlar Ligi'ne giriş ücreti 20 milyon Euro. Yani Avrupa'dan men edilmek, oldukça önemli bir gelirden mahrum olmak demek. Hatırlanacağı gibi, Fenerbahçe 2011/12 sezonunun başında Şampiyonlar Ligi'nden men edildiğinde önemli bir gelirden yoksun kaldığı için kriz yaşamış, bazı yüksek kontratlı oyuncularını elden çıkarmak zorunda kalmıştı. Men kararları ilk açıklandığında Fenerbahçe hisseleri yüzde 8,5 düşerken, Beşiktaş'taki kayıp yüzde 3,5 oranındaydı. Bu fark, Şampiyonlar Ligi ile UEFA Avrupa Ligi arasındaki gelir farkından kaynaklanıyor.

Tabii, bazı kulüplerin zararına olan durumlar, bazı kulüplerin de yararına olabiliyor. Şöyle açıklayalım; Fenerbahçe 2011 yılında şike soruşturmasından dolayı UEFA tarafından Şampiyonlar Ligi'nden men edildiğinde Fenerbahçe'nin yerine lige Trabzonspor alındı. Dolayısıyla Şampiyonlar Ligi gelirleri Trabzonspor'un kasasına girdi. Fenerbahçe ise önemli bir maddi zarara uğradı. Şu anda hem Fenerbahçe'nin, hem de Beşiktaş'ın CAS süreci devam ediyor. Bu iki kulübün hisseleri, her ne kadar CAS'ın yürütmeyi durdurma kararı nedeniyle primli olsa da CAS duruşmalarında bu iki kulübün suçunun sabit görülüp cezalandırılmaları bütün dengeleri değiştirecektir. Fenerbahçe şu anda Şampiyonlar Ligi ön elemelerinde mücadele ediyor. Eğer ön elemeyi geçip gruplara kalabilirse ve ardından CAS tarafından cezalandırılıp yeniden Avrupa'dan men edilirse yerine başka bir Türk takımı değil, Fenerbahçe'nin Avrupa'da elediği takım katılacak. Bu durum, Şampiyonlar Ligi'ndeki diğer Türk takımı Galatasaray'a yarayacak. Çünkü statü gereği bir ülkenin takımı ön elemelerde elenirse Şampiyonlar Ligi'nden alacağı pay aynı ülkenin diğer takımları arasında bölüşülüyor. Yani Fenerbahçe'nin payı da Galatasaray'a kalacak. O bakımdan, CAS'tan takımlarımızın aleyhine gelecek bir karar borsada da bütün dengeleri değiştirecektir. Bu süreç ne kadar uzarsa, o kadar kötüdür. Bu hisselerin uzun vadedeki performansları şu anda sahadaki skorlardan çok CAS'ın vereceği kararlara bağlıdır.

Spor hisseleri bu yılın ilk yarısında yüzde 39 değer kaybetti. Bu durum, Mayıs 2011'de zirve yapan spor hisselerinin şike davasıyla beraber azalan güvenin etkisiyle girdiği uzun vadeli düşüş trendinin bir uzantısı olarak görülüyor. Daha kısa vadeli düşünüldüğünde ise, göre spor hisseleri daha çok yıl sonlarında ve ilk çeyrekte hareketlenmeye başlıyor; sezon sonuna doğru ise hangi kulüp öne çıkıyorsa o kulüplerin hisseleri daha fazla artış gösteriyor. Sezonun sonlanması ve şampiyonun belli olmasıyla beraber spor hisselerinde beklenti gerçekleştiği için satışlar meydana geliyor. Ölü sezon sonrasında, transfer dönemine giriliyor; transfer hareketleri ve yeni sezon beklentileri hisse fiyatları üzerinde etkili oluyor. Yani bir nevi mevsimsellik söz konusu. Grafikler incelendiğinde ise genel olarak sezon içinde Aralık ayından itibaren takımın şampiyonluk iddiasına göre, alımlar hızlanıyor.