Sivas Selçuklu Eseri Gök Medrese'de Fore Kazık Benzeri Mimari Uygulanmış

Selçuklu eseri Gök Medrese'de fore kazık benzeri mimari uygulanmış

Sivas'ta Selçuklu dönemi eserlerinden tarihi Gök Medrese'nin yerleştiği alanın bir bölümünün günümüzde kullanılan fore kazık yöntemine benzer şekilde ardıç ağaçları üzerine oturtulduğu anlaşıldı. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erdal Eser, Selçuklu döneminde böyle bir temel sisteminin, temel güçlendirme anlayışının varlığından habersizdik dedi.

İsmini üzerinde bulunan mavi çinilerden alan, Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından 1271 yılında yaptırılan 748 yıllık tarihi Gök Medrese'nin yüzyıllar boyunca bilinmeyen bir özelliği keşfedildi. Medresenin yerleştiği alanın batı bölümünün sağlam zemin, doğu bölümünün ise balçık zemin üzerinde olduğu belirlendi. Ortaçağ'da Anadolu'da pek rastlanmayan bir yöntemle eserin günümüzde kullanılan fore kazık benzeri bir şekilde ardıç ağacından kazıklar üzerine oturtulduğu anlaşıldı. Söz konusu özellik restorasyon çalışmaları sırasında fark edildi. 22 yıl süren restorasyonu tamamlanan ve kısa süre sonra hizmete açılması planlanan Gök Medrese bu özelliği ile de büyük dikkat çekti. Restorasyon çalışmaları sırasında zemin güçlendirme çalışmalarını inceleyen Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erdal Eser, konuyla ilgili bilgiler verdi.

'EN ÖNEMLİ VE EN MEŞHUR ÖRNEĞİ VENEDİK'TİR'

Gökmedrese'nin restorasyonu sırasında bir davet üzerine incelemede bulunduğunu belirten Eser, Gözümle gördüğüm bir durumdur. Yapının batı bölümünün sağlam zeminde olduğunu, doğu bölümünün ise balçık bir zemine oturduğunu gördük. Bu çok ilginç bir durum. Aynı durumu ben yine kentteki bir başka Selçuklu eseri Buruciye Medresesi'nin temelinde de görme şansını elde ettim. Orada da bir temel güçlendirme yapıldı. Gök Medrese'nin temeli ile ilgili bilgi aldığımda biraz şaşırdım. Gök Medrese'nin doğu bölümünün temelleri bugün gördüğünüz zeminden yaklaşık 5-6 metre daha aşağıya kadar iniyor. Yapının yarısı balçıkta, yarısı ise sağlam alana yerleştirilmiş. Ortaçağ mimarının nasıl böyle bir şey yaptığını kendi kendime sorgularken, orada bir şeye dikkatimi çektiler. Duvarın altında ardıç kazıklar vardı. Bugün modern inşaat teknikleri içerisinde yer alan fore kazık sistemi ile temel güçlendirilmiş. 13'üncü yüzyılda, Selçuklu dönemi Anadolusu'nda, Sivas'ta böyle bir uygulamanın var olduğunu görmek beni çok şaşırttı. Bunun en önemli ve en meşhur örneği Venedik'tir. 'Venedik suların üzerindedir' derler ama Venedik aslında kazıkların üzerinde duran bir kenttir dedi.

'BU GERÇEKTEN ÖNEMLİ BİR BİLGİ'

Benzeri bir uygulamanın Selçuklu Devletinden sonra Osmanlı döneminde olduğunu belirten Eser, Osmanlı klasik dönemde Mimar Sinan'ın de bu sistemi uyguladığını biliyorduk. Ama biz Selçuklu döneminde böyle bir temel sisteminin, temel güçlendirme anlayışının olduğundan habersizdik. Bu kesinlikle Selçuklu açısından ilk örnektir. Tabi ki bu alt yapısı ve sağlamlığı nedeniyle çok özel kılıyor. Özellikle Sivas'ta bunun ortaya çıkıyor olması beni çok mutlu etti. Bu gerçekten önemli bir bilgi diye konuştu.