Uzay Teknolojilerinde Yeni Test Sistemi

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilge Demirköz, ODTÜ tarafından yürütülen "Parçacık Radyasyonu Testleri Oluşturma Laboratuvarı" projesi kapsamında, uzay çalışmaları için geliştirilen elektronik malzemelerin testlerinin yapılacağı "Saçılmalı Demet Hattı" sisteminin kurulduğunu belirterek, "Yer Gözlem Uydu Teknolojilerinin Geliştirilmesi (İMECE) projesi kapsamında Türkiye'de uzay için birçok malzeme elektronik araç geliştirilecek. Bu elektronik araç ve malzemelerin uzaya gitmeden önce uzaydaki radyasyon miktarına göre test edilmesi gerekiyor." dedi.

Demirköz, Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK) Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'ndeki Proton Hızlandırıcı Tesisi'nde yer alan "Saçılmalı Demet Hattı"nın açılışında yaptığı konuşmada, sistem sayesinde Türkiye'de uzay çalışmaları için özgün olarak geliştirilen malzemelerin testlerinin yapılacağını söyledi.

Sistem üzerinde yaklaşık 2,5 yıl çalıştıklarını dile getiren Prof. Dr. Demirköz, 13 araştırmacının çalıştığı sistemin 7 milyon liraya mal olduğunu ifade etti.

Demirköz, gelecek aşamada Avrupa Uzay Ajansının standartlarına göre testler yapmak için söz konusu sistemin geliştirileceğini aktardı.

Türkiye'nin yeni dönemde uzay çalışmalarına hız vereceğine işaret eden Bilge Demirköz, şunları kaydetti:

"Yer Gözlem Uydu Teknolojilerinin Geliştirilmesi (İMECE) projesi kapsamında, Türkiye'de uzay için birçok malzeme ve elektronik araç geliştirilecek. Bu elektronik araç ve malzemelerin uzaya gitmeden önce uzaydaki radyasyon miktarına göre test edilmesi gerekiyor. Çünkü uzayda çokça radyasyon var. Cep telefonunuzu uzaya yollasanız sadece 1 hafta dayanır. Bu sebepten uydularımızı uzaya göndermeden önce içindeki malzemeleri test etmemiz gerekiyor. Uzaydaki parçacıkların çoğu protondur. Bu tesiste de ODTÜ olarak biz bir ek demet hattı kurarak, bu protonları uzay radyasyonuna benzer şekle getirdik ve burada uzay için geliştirilen elektronik malzemelerin testlerini yapmaya başladık. Bu tesis olmasaydı, bu testleri yurt dışında yapacaktık. Bu tesisin Türkiye'de kurulmuş olması büyük bir döviz kaybını engelledi."

Demirköz, projenin Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) tarafından da kabul edildiğinin altını çizerek, "Yaklaşık 2 yıl önce Türkiye olarak CERN'e ortak üye olduk. Bu ortak üyelik kapsamında Türkiye'nin CERN'den teknoloji ve bilgi transferi yapma hakkı doğdu, bu proje bu hakkı kullanan ilk projedir. Proje ile yurt dışına olan bağımlılığımız azalacak. Daha önce yurt dışından almış olduğumuz malzemeleri Türkiye'de üreterek, onların radyasyon testini Türkiye'de yapabileceğiz." değerlendirmesinde bulundu.

Açılışa, Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Davut Kavranoğlu, TAEK Başkanı Dr. Zafer Demircan ve TAEK Başkan Yardımcısı Suat Ünal katıldı.