Van Gölü Giderek Küçülüyor

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, 50 yıl sonra Van Gölü’nde hem dikey hem de yatay boyutta ciddi bir düşüş yaşanacağını belirterek, “Şu an itibarıyla elde ettiğimiz istatistik verilere göre göldeki seviyede 2 metre 23 santimetrelik bir düşüş olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz” dedi.

Van Gölü’nde su seviyesinin her geçen yıl biraz daha çekildiğini ifade eden Doç. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, Van Gölü Havzası’nda son yıllarda yaşanan buharlaşmadaki artış nedeniyle göl seviyesinin her yıl biraz daha çekildiğini ve bunun da havzada yaşayan insanların hayatına ciddi derecede etki etmeye başladığını söyledi. Bugün artık Van Gölü’ndeki çekilmenin metrelerle ifade edilecek bir dikey düşüş yaşandığını dile getiren Doç. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, “2012 yılında havzayla ilgili yapmış olduğumuz Van Gölü Havzası’nın su bilançosuna ilişkin araştırma projesi sonucunda ortaya çok dramatik sonuçlar çıktı. Van Gölü’ndeki seviye farklılaşmayla ilgili bilançonun artık eksi yönde olacağı, oysa geçmişteki bilançolara baktığımızda aslında durumun böyle olmadığını görüyoruz. Uzun yıllık periyotlarda Van Gölü Havzası’nda seviye değişmeleri yaşanıyordu. Örneğin 93, 94 ve 95 yıllarında yaşandığı gibi bir seviye yükselmesi gerçekleşti ancak 1995’li yıllardan sonra göl seviyesinde ve havzada yaşanan buharlaşmadan dolayı ciddi bir düşüş trendi başladı. Bu trend son birkaç yıldır hızlanarak artmaya başladı. Tabii dramatik olan tarafı şu, artık maalesef o geçmişte seviye artışları ve düşüşleri yaşanan süreçleri göremeyeceğiz. Yapmış olduğumuz çalıştırmaların sonuçlarına göre bundan sonra buharlaşma bu şekilde devam edecek ve göl seviyesi giderek düşecektir” diye konuştu.

“GÖL SÜREKLİ ÇEKİLECEK”

Önümüzdeki yıllarda çekilmenin devam edeceğini dile getiren Doç. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, “Göl sürekli çekilecek. Şu anda göldeki seviye düşüşü maalesef 2 metreyi aşmış durumda. Yağışlardaki durum ve buharlaşma bu şekilde devam ederse önümüzdeki yıl muhtemelen 2,5 metreyi bulacak, sonraki yıllar aynı şekilde devam edecek ve Van Gölü Havzası’nda ciddi bir soruna neden olacak. Çünkü göl seviyesi azalırken göldeki biyolojik çeşitlilik ya da gölün yaşam süresi kısalacak. Yani göl daha çabuk kirletilecek, yeni su takviyesi gerçekleşmediği için gölün yaşam süresi de beraberinde kısalmış olacak. Havzayla ilgili temel sorun sadece bununla da kalmıyor. Yani yaşanan bu küresel iklim değişikliği ve sonucunda ortaya çıkan bu göl seviyesindeki gerilemeyle birçok limanda tekneler artık kıyıya yanaşamaz durumdadır” diye konuştu.

“ESKİDEN HAZİRANDA BAŞLAYAN BUHARLAŞMA BUGÜN MAYISTA YAŞANIYOR”

Düşen yağışın yeterli olmadığını ifade eden Faruk Alaeddinoğlu, “Havzaya düşen yağışların önemli bir kısmı geçmişte kar şeklinde düşüyordu ve kar şeklinde düşmesinin bir avantajı vardı. Kar yerde kalırdı, o karın yavaş yavaş erimesiyle toprak beslenirdi ve ilkbahar aylarında bir şekilde buharlaşmanın derecesini, seviyesini azaltmış olurdu. Böylece göl seviyesi kendini koruyacak düzeye gelirdi. Oysa bugün aynı durumu göremiyoruz. Eskiden haziranda başlayan buharlaşma açığı bugün mayıs ayında başlıyor. Mayıs ayında buharlaşma başlıyor eylül ayına kadar. Dolayısıyla buharlaşma periyodu uzadı, buharlaşmanın miktarı arttı. Havzaya düşen yağışla buharlaşma arasındaki durum yaz aylarında tamamıyla gölün aleyhine işliyor” ifadelerini kullandı.

“50 YIL SONRA ÇOK KÖTÜ BİR VAN GÖLÜ GÖRECEĞİZ”

Bundan 50 yıl sonra bugünkünden çok daha kötü bir Van Gölü görüleceğini söyleyen Faruk Alaeddinoğlu, “Bugün dünyadaki küresel ısınma ve onun yansımalarıyla ortaya çıkan sıcaklık farkı 0,8-0,9 santigrat derecedir. 50 yıllık küresel iklim değişikliği raporlarından edindiğimiz bilgilere göre bunun yaklaşık 1,5 santigrat dereceye çıkacağı varsayılıyor. Bu buharlaşmayı daha da artıracak. Uzun yıllık periyotlarda yağış değerlerinde bir artış yok. Yağış değerleri aynen kalıyor, buharlaşmada ciddi bir artış bar. 50 yıl sonra Van Gölü’nde hem dikey boyutta hem de yatay boyutta ciddi bir düşüş yaşanacağına tanıklık edeceğiz. Şu an itibarıyla elde ettiğimiz istatistik verilere göre göldeki seviyede 2 metre 23 santimetrelik bir düşüş gerçekleştiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Yatay olarak da gölün sığ olduğu alanlarda 30-40 metreyi bulan alanlar var. Hatta çekilmenin daha fazla olduğu yerler de var” şeklinde konuştu. 

MEHMET SALİH AKKUŞ - NECMİ İDİZ

VAN