'Yan Gel Yat Osman' Öldü Gözünüz Aydın

Aydın tarımının zenginliği, "On dönüm bostan, yan gel yat Osman" tekerlemesiyle anlatılırdı. "On dönümlük sulak arazin varsa artık sana karada ölüm yok" anlamına gelirdi. O bostan tahtı artık devrilmiş. Koca tarlalara bir dönüm pamuk eken yok. Çiftçi hiçbir şey üretmeyerek zarardan kár ediyor.

"ON dönüm bostan, yan gel yat Osman!" tekerlemesi Aydın tarımı için çok şey ifade ediyor. On dönümlük sulak tarım arazin varsa, sana karada ölüm yok anlamına geliyor. Ne ekersen ek, alacağın ürün yedi sülalene yeter! Bu 1975 yılına kadar geçerli. O yıl milat. Ondan sonra on dönümlük bostanın tahtı sarsılmaya başlamış. 2007 yılına gelende, o tahtın izleri bile yok artık. Tarım üç yıldır kuruş getirmiyor. Aydın’ın tanınmış ailelerinden birinin 5 bin dönüm toprağı var ama bir dönüm bile olsa pamuk ekmiyor. Benim de bir zamanlar yaşadığım yerler. Bilirim. Eskiden Didim sapağından Söke’ye kadar sağlı sollu topraklar silme pamuk olurdu. Şimdi bomboş.

Çiftçi kesinlikle pamuk ekmemeye kararlı. Tohumun kilosu 5 YTL. Ama onun yerine ne ekecek? Sonuç, Ziraat Odası Başkanı’nın deyişiyle, bu "dünyanın en pahalı" tohum, gübre ve mazot giderleriyle beş aşağı beş yukarı aynı olacak. Yani Aydın’da tarım can çekişiyor. Belki ölmüş, ama cenazesini kaldıran yok. Çiftçi hiçbir şey üretmeyerek zarardan kár ediyor.

TİCARET BİTİK

Sanayiye gelince: AKP döneminde eşinerek olduğu yerde sayarken iyice gömülmüş. 2002 yılında Aydın ilinde ikisi faal, beşi proje halinde 7 tane organize sanayi vardı. Bu konuda sanayi odası başkanı ile konuşmuştum. Durum aynı, Aydın ve Umurlu’daki organize sanayi çalışıyor, ötekiler hálá "Proje". Beş yıl önce "Aydın’ın Altı Kazan" yazımda sözünü ettiğim jeotermal güçte de hiçbir değişiklik yok. Kuyuların vana ağızları kapalı.

AKP’nin iktidar döneminde Ticaret Odası’na kayıt yaptıran işyeri, ayrılanlardan daha fazla. Fazla da yeni açılan işyerleri cep telefonu bayiliği, internet kafe türünden yerler. Ticaret Odası bu türden yatırımları ciddi bulmuyor.

Ticaret Odası Genel Sekreteri, "Aydın’da tarım ölmüşse ticaret de ölmüştür" diyor.

KAPALI TURİZM

Aydın’da tarım, ticaret ve sanayi topu atmış. Peki Kuşadası’nda turizm ne durumda? Kuşadası’nda turizm Efes kalıntılarına bağlı. Kuşadası’na gelen turist yabancı turist, yerli turist gelmiyor. Gelen yerliler kendi site evlerinde kalıyor. Bir iki ay açık, 10-11 ay kapalı konutlar Kuşadası’nın sahillerini işgal ediyor.

Bütün Aydın ilinde esnafın da hali duman. Süper mağazalar esnaf ehlinin canına okumuş.

Aydınlılar, Uşak ilinin teşvik programına alınmasına, kendilerinin ise alınmamasına çok bozuluyor.

İşyerlerinde, dükkánlarda in cin top oynuyor ama sarraflar, kuyumcular biraz canlı. Bir yerde, "Hep şikáyet ediyorsunuz ama sarraflar, kuyumcular iyi çalışıyor" dedim.

"Düğün sünnet zamanı, borcuna alışveriş mecburen. Millet borç alıyor" dediler.

TARİKAT YOK

Aydın’da seçimi etkileyecek din ve tarikat faktörü yok. Din ve tarikat şeyhlerinin yerel oy üzerinde etkisi bulunmuyor. Ülke çapında tarikat faktörünün Turizm Bakanı Atilla Koç’u liste başına oturtmasından başka. CHP’de önseçim yapıldığı için huzursuzluk yok. Milletvekili Özlem Çerçioğlu liste başı. Başka illerde seçim sonuçlarına etkili olan bukağı ve çobanlık Aydın’da geçerli değil. Seçmen özgür iradesiyle oy verecek. En fazla aile çevresi tek yönlü oy verecek.

İlk seçim mitingini Aydın’da yapan ve 3-5 binden fazla müşteri toplayamayan Demokrat Parti’nin, ülke barajını geçerse, geçmişin yüzü suyu hürmetine 3 milletvekili çıkartacağı söyleniyor. Zaten 2002 seçimlerinde DYP yüzde 19.80, Anavatan ise yüzde 5.67 oy almış. Hiçbir şey değişmez ise yüzde 25.47 eder. Ki bu yüzde, DP’yi birinci parti yapar.

Tarım, sanayi ve ticaretin gerçekleri AKP’nin canına okumuş gibi. Bir de DP barajı geçerse geçen seçimde yüzde 18.27 oy alan AKP bir milletvekili çıkartırsa göbek atsın.

UYURGEZER CHP

Terör olayları, işsizlik, gençleri MHP’ye yöneltmiş. Geçen seçimde yüzde 11.98 oy alan MHP, ülke barajını geçtiğine göre AKP’yi dördüncü sıraya iter. Geçen seçimde yüzde 9.73 oy alan Genç Parti’nin aynı rüzgárı yakalaması Kuşadası’nda bile mümkün değil.

CHP’ye gelince: Geçen seçimde yüzde 20.73 oranı, 101.830 oy ile ilk sırada yer alıp 4 milletvekili çıkartan bu parti için "uyurgezer gibi" diyor esnaf. AKP ve DP, Kuşadası’nda ev ev gezip paketler dağıtırken CHP çarşıya daha adım atmamış. Ama bu seçimde 4-5 milletvekilini çantada keklik görüyorlar.

Her şey DP’nin barajı geçmesine bağlı. Geçerse durum şöyle olur: CHP: 3, DP: 3, MHP: 1, AKP: 1... DP barajı geçemezse CHP: 5, MHP 2, AKP: 1 milletvekili çıkartır.

AB, Aydınlının zeytinyağını markalaştırmıyor

Memleketin en çok zeytin ağacına sahip Aydınlı, artık zeytin ve zeytinyağı ihraç edemiyor. Çünkü AB ülkeleri, şişelenmiş zeytinyağı almıyorlar. Kendileri şişelemek istiyorlar. Bu da markalaşmanın önünde en büyük engel. Amma ve lakin yabancılar hangi akılla gayrimenkul ve özellikle zeytinlik arıyor? Zeytini ve zeytinyağını nasıl ihraç edecek? Zaar bir bildiği var.

Develerin efendisi

Meşhur "Saraç Zeki"nin dükkanı. 51 yıldır Aydın’da saraçlık yapan Zeki usta, azgın güreş develerini süslüyor. Ailenin üç kuşağı ile seçim sohbeti yapıyoruz. Pek ser verip, sır vermiyorlar. Özellikle ustanın ağzından laf almak mümkün değil ama sanırım kendi oyu MHP’ye.