Yoldaki Elçi: Osmanlı'dan Günümüze Türk-Leh İlişkileri" Sergisi Açıldı

Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü tarafından Türk-Polonya diplomatik ilişkilerinin 600. yılına özel hazırlanan "Yoldaki Elçi: Osmanlı'dan Günümüze Türk-Leh İlişkileri" isimli kitabın tanıtımı ve aynı adlı serginin açılışı yapıldı.

Kağıthane'deki Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı'nda bir hafta açık kalacak sergide, Türkiye ve Polonya arşivlerinden belgeler yer alıyor.

Etkinlikte konuşan Devlet Arşivleri Genel Müdürü Uğur Ünal, 2014 yılının Türk-Leh diplomatik ilişkilerinin 600. yılı olması sebebiyle bilimsel ve kültürel çevrelerde konuyla ilgili birçok etkinliğin gerçekleştirildiğini söyledi.

Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü ve Polonya Cumhuriyeti arşivleriyle yapılan işbirliğiyle iki ülkeden tarihten bugüne süregelen ilişkilerini yansıtan ortak belgeler yayınlamaya çalıştıklarını ifade eden Ünal, kitabın ve serginin her iki devletinin arşivlerinden seçilmiş tarihi belgelerden oluştuğunu anlattı. Ünal, "Serginin ve yakın gelecekte sizlerle buluşturmayı hedeflediğimiz aynı isimli kitabın adına ilham kaynağı olan ise Türk-Leh ilişkileri ile ilgili anlatılan efsanevi hikayedir" diye konuştu.

Serginin içeriyle ilgili bilgi veren Ünal, şunları kaydetti:

"Sergide bu geniş çerçeveyi tümüyle kapsayan belge örnekleri mevcuttur. Osmanlı Sultanları tarafından Leh Kralına gönderilen ahitnameler, zengin bir görselliğe sahip olmalarının yanı sıra diplomatik, askeri, ticari ve hukuki açıdan önemli bilgileri ihtiva eden belge örnekleri arasındadır. Kanuni Sultan Süleyman ve Haseki Hürrem Sultan tarafından Leh Kralı Zygmunt August'a gönderilen taziye, tebrik ve dostluk mektupları diplomatik açıdan dikkati çekici belgeler arasında yer almaktadır.

Tarih boyunca süregelen Türk-Leh dostluğuna verilebilecek en somut örneklerden biri de Polonezköy'dir. Polonyalı sürgünlerin siyasi lideri Prens Adam Czartoryski tarafından 1842'de kurulan Polonezköy, zamanla ayaklanma ve savaşlar sonucunda esaretten kaçan Polonyalılara vatan olmuştur. Sergimizde Polonezköy'deki Polonyalıların ihtiyaçlarının yerine getirilmesi ile ilgili örnek belgeler de mevcuttur."

Hürrem Sultan'ın mektubu'nun önemi

Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın İşleri Şube Müdürü Mümin Yıldıztaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Hürrem Sultan'ın sergide yer alan mektubuyla ilgili şu bilgileri verdi:

"Osmanlı ve Polonya Devlet Arşivi'nde yer alan binlerce Osmanlı-Lehistan ilişkilerine dair belgeler arasında ait örnekleme usulüyle seçildi. Seçmiş olduğumuz belgelerden 148'i yakında çıkacak "Yoldaki Elçi" adlı kitapta yayınlanacak. Bu kitapta yer alan 30 civarında belgeyi de sergilemek amacıyla tasarladık. Belgeler arasında enteresan olanlardan Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Haseki Hürrem Sultan tarafından Leh Kralı Zygmunt August'a cevaben gönderilen mektuptur. Bunun özelliği Osmanlı tarihinde bir başka örneğini göremediğimiz bir belgedir. Çünkü padişah eşi yabancı devlet başkanına özel bir mektup yazıyor ve bu mektupta iltifat içeren ifadeler kullanılıyor. Belki de Hürrem Sultan'ın o dönem Polonya devleti sınırları içerisinde olan Ukrayna asıllı olmasından kaynaklanıyor. Belgede, Kanuni Sultan Süleyman'ın yeni kralla ilgili görüşlerine de yer veriliyor."

Konuşmaların ardından İstanbul Devlet Opera ve Balesi sanatçılarının müzik dinletisi sunuldu. Törende Polonya'nın İstanbul Başkonsolosu Gregorj Mihalski'ye tablo ve plaket takdim edildi.

Açılışa Dışişleri Bakanlığı 600. Yıl Etkinlikleri Koordinatörü Büyükelçi Cemil Karaman da katıldı. - İstanbul