Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Bilgilendirme

(BES), kişilerin emeklilik döneminde de çalışma hayatındaki refah seviyesini sürdürmesine olanak tanıyan, gönüllülük esaslı katılım sağlanan bir tasarruf ve yatırım aracı. Bu sistem Türkiye'de 2003 yılında faaliyete başladı. 2003 yılından bu yana müşteri sayısının hızla artış gösterdiği sistemde 2013 yılından beri devlet katkısı teşviki bulunur. Belirli koşullar dahilinde katılımcının yatırdığı her katkı payının %25'i kadar devlet katkısı devlet tarafından ödenir. Devlet katkısına hak kazanabilmek için katılımcının sistemde kalması gereken belirli süreler bulunur. Devlet katkısının %15'ine hak kazanabilmek için katılımcının 3 ila 6 yıl arasında sistemde kalması gerekir. Katılımcı, devlet katkısının %35'ine hak kazanabilmek için 6 ila 10 yıl, %60'ına hak kazanabilmek için ise 10 yıl ve daha fazla süre sistemde kalmalıdır. 10 yıl ve üzeri süre ile sistemde kalıp 56 yaşını tamamlayan katılımcılar hem emeklilik hakkı elde ederler hem de devlet katkısının %100'üne hak kazanırlar.

Bireysel emeklilikte, katılımcının ödeyeceği katkı payı ve farklı bileşenler gözetilerek farklılaştırılmış birçok emeklilik planı bulunur. Bu planlar kapsamında tercihe göre ayda bir, 3 ayda bir, 6 ayda bir ya da yılda bir olacak şekilde farklı sıklıklarda ödeme yapılabilir. Katılımcı, kendisine en uygun emeklilik planına dahil olarak bireysel emeklilik sistemi kapsamında birikim yapmaya başlayabilir.Bireysel emekliliğe dahil olabilmek için kişilerin 18 yaşını doldurmuş olması beklenir. Bireysel emekliliğe erken dahil olmak ve uzun süre sistemde kalmak, emeklilik dönemindeki birikime pozitif etki edecektir. Katılımcılar sistemde birden çok hesap oluşturabilir ve diledikleri kadar katkı payı ödeyebilirler.

Bireysel emeklilik sisteminde katılımcıların yaptığı katkı payı ödemeleri emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilen emeklilik yatırım fonları ile katılımcılar yatırımları için profesyonel olarak hizmet alma imkânı bulurlar. Katılımcı, yatırım profiline ve getiri beklentisine göre birçok farklı alternatif bulunan yatırım fonları arasından seçim yapabilir. Katılımcılar piyasa koşulları ve istekleri doğrultusunda yılda 6 kez fon dağılımlarını değiştirebilirler.

Bireysel emeklilikte katılımcılar ferdi olarak sisteme dahil olabildiği gibi, çalıştıkları kurumları aracılığıyla oluşturulan sözleşmeler aracılığıyla da sisteme dahil olabilir.Bu tür sözleşmelerde sadece işveren katkı payı ödeyebildiği gibi hem işveren hem katılımcı ya da yalnızca katılımcı da katkı payı ödeyebilir. Kurumlara özel oluşturulan bu sözleşmeler ferdi sözleşmelere göre daha avantajlı koşullara sahip olabilir.

Bireysel emeklilik mevzuatına göre, şirketler sistemdeki faaliyetlerin masraflarını karşılayabilmek adına farklı kesintiler uygulayabilirler. Bu kesintiler emeklilik şirketine ve dahil olunan emeklilik planına göre değişkenlik gösterebilir. Tamamıyla gönüllü katılıma dayanan BES, 6,9 milyon katılımcının emeklilik dönemleri için birikim yapmalarına imkan veriyor.