Allı Turnalar Yazı da Kışı da Anadolu'da Geçiriyor

BARIŞ YALÇINKAYA - Orman ve Su İşleri Bakanlığına bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğünce hazırlanan "Ulusal Turna Eylem Planı" kapsamında verici takılarak uydudan takibe alınan, Anadolu'nun göç ve hasret içerikli türkülerinin ilham kaynağı allı turnaların Doğu Anadolu'yu mesken tutup göç etmedikleri ortaya çıktı.

Dünyada, nesli tehlike altında olan turnaların kuluçkaya yattığı, kışladığı ve göç sırasında konaklama alanı olarak kullandığı nadir ülkeler arasında yer alan Türkiye'de, Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu'nun talimatıyla, sayıları giderek azalan turnaların Türkiye'deki nüfusunun ve yaşam alanlarının korunması için 4 yıl önce DKMP Genel Müdürlüğünce "Ulusal Turna Eylem Planı" hazırlandı.

Plan çerçevesinde, turnaların bu yıl dördüncü kez izlenmesine yönelik DKMP Genel Müdürlüğü turna halkalama ekibince 29 Haziran- 15 Temmuz'da turnaların vericilerle izlenmesi amacıyla çalışma gerçekleştirildi. Çalışma, Doğu Anadolu başta olmak üzere Türkiye'nin çeşitli illerinde yürütüldü.

Genellikle yazın konaklayıp kışın sıcak iklimli ülkelere göç ettikleri için "Allı turnam bizim ele varırsan, şeker söyle kaymak söyle bal söyle" dizelerinin yer aldığı "Allı Turnam", "Telli Turna", "Gitme Turnam Vuracaklar" gibi Anadolu'nun göç, gurbet ve hasret türkülerine ilham kaynağı olan turnaların korunması, izlenmesi, kışlama ve üreme alanlarının tespiti için Erzincan'daki Ekşisu Sazlıkları Sulak Alan Koruma Sahası'nda da 25 turna üzerinde araştırma yapıldı.

Ekşisu Sazlığı Kuş Gözlem Kulesi personelince yürütülen çalışmalarla turnalardan 6'sı halkalandı, 2'si de verici takılarak uydudan takibe alındı.

Halkalama ve uydudan takip sonucu görevlilerce yapılan araştırmada, türkülere ilham veren allı turnaların yaz mevsiminin yanı sıra kışı da Doğu Anadolu'da geçirip göç etmedikleri anlaşıldı.

"Turnaların göç etmemesi bu alana önemli zenginlik katmaktadır"

Orman ve Su İşleri Erzincan Şube Müdür Vekili Uğur Önel AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ekşisu Sazlıkları Sulak Alan Koruma Sahası'nın 10 yıl önce ulusal öneme haiz sulak alan ilan edildiğini belirterek, bu durumun Temmuz 2017'de Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tescil edildiğini söyledi.

Birçok su kuşu ve bitkiye ev sahipliği yapan alanın özellikle nesli tehlike altında olan turnaların barınmasına imkan tanıdığına işaret eden Önel, "Turnalara yönelik 'Ulusal Turna Eylem Planı' ile Erzincan'daki Ekşisu Sazlıkları Sulak Alan Koruma Sahası'nda 6 turna halkalanıp 2 turna da uydu vericisi takılarak bakanlıkça takibe alındı. Takip sonucu turnaların kışın bu alanda barınıp sıcak illere göç etmedikleri belirlendi. Turnaların göç etmemesi bu alana önemli zenginlik katmaktadır." dedi.

Uğur Önel, Ekşisu'daki turnaların takibini sürdürdüklerini belirterek, "Bakanlığımızca takılan vericiler ve kuş gözlem kulesindeki personelimizce turnalar günün önemli bölümünde gözlenmektedir. Özellikle turnaların üreme, beslenme ve barınma alanlarını bu yolla gözlemleme imkanına sahibiz. Alanda ayrıca ocak ve şubat aylarında düzenli olarak kuş sayımı yapıyoruz ve bu sayımlarda her zaman turnaları görmemiz mümkün. Turnalar haricinde bilinen birçok su kuşu da bu alanda hem barınma, hem beslenip üreme imkanı bulmaktadır." bilgisini aktardı.

Toplam alanı 8 bin 750 hektar, sazlık bölümü ise 420 hektar olan sahanın koruma altında olduğunu anlatan Önel, yakınında mesire alanı olduğu için vatandaşların da kuş gözlem kulesinden gözlem yapma imkanı bulduğunu ifade etti.

Önel, alanın görevlilerce sürekli denetlenip dürbün ve teleskopla takip edildiğini sözlerine ekledi.