CHP'den Mevsimlik Tarım İşçileri İçin Teklif

CHP Grup Başkanvekili, İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi, mevsimlik tarım işçilerinin sosyal güvenliğine dair kanun teklifini, TBMM Başkanlığı'na sundu.

Hamzaçebi'nin teklifi, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik öngörüyor.

Teklif, geçici tarım işçilerinin kayıt altına alınmasını teşvik etmeyi, tarım işçisi olarak çalıştıkları dönemde elde ettikleri gelirin "gelir testi" hesaplamasının dışına çıkarılmasını, uzun vadeli sigorta kolları için hesaplanan primin yarısının devlet tarafından karşılanmasını amaçlıyor. Ayrıca teklifle, mevsimlik tarım işçilerinin uzun vadeli sigorta kolları için hesaplanan primin yarısının devlet tarafından karşılanması öngörülüyor.

Teklife göre, tarım ve orman işlerinde süreksiz olarak çalışan ve herhangi bir sosyal güvenlik hakkına sahip olmayan işçiler, kısa vadeli sigorta kollarından iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hakkından yararlanabilecek, primleri devlet tarafından ödenecek. Bu tür sigortalılık, gezici mevsimlik işçilerde sürekli ikamet ettikleri yerden hareket ettiklerinin kuruma bildirilmesiyle başlatılacak, böylece yolda geçen süre de sigortalılıktan sayılacak.

Teklifle, sigortalılık isteğe bağlı olmaktan zorunlu hale getiriliyor.

Sigortalı olmanın toplam maliyeti kazancının yüzde 34,5'una denk gelirken ve tamamı çalışan tarafından ödenirken, teklif bu oranı yüzde 27'e indiriyor. Bu oranın yüzde 15'ini çalışan, yüzde 12'sini teşvik kapsamında devlet ödeyecek.

Teklife göre, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası, göç eden işçilerde ikamet ettiği yerden yola çıktığında baylayacak, primini devlet ödeyecek.

Mevsimlik işçilikte elde edilen kazanç, gelir testinde dikkate alınmayacak.  Analık sigortası, kapsama alınacak. Emeklilik, malullük ve ölüm primi oranın yarısını çalışan, diğer yarısını devlet ödeyecek.

Çalışanın ödediği yüzde 2'lik iş kazası ve meslek hastalığı sigortası priminin tamamını devlet ödeyecek.

Genel sağlık sigortası primi yüzde 12,5'tan yüzde 5'e indirilecek. Bu haktan yararlanabilmek için son 60 gün borcun bulunmaması şartı, 180 güne çıkarılacak.

Teklif, geçmiş 10 yıllık dönem içinde mevsimlik tarım işlerinde çalışırken hayatını kaybeden, hiçbir sosyal güvencesi olmadığı için geride kalan dul ve yetimlerle, bakmakla yükümlü olduğu ana ve babaları mağdur olanların geride kalan ailelerine  gelir bağlanması için iş kazası meslek hastalığı sigortası kapsamına alınmasını da öngörüyor.

"Yasal düzenleme gerekli"

Teklifin gerekçesinde, TÜİK Temmuz 2014 verilerine göre, tarım sektöründe 5 milyon 914 bin kişinin istihdam edildiği, resmi verilere göre yaklaşık 300 bin; tarımda gereksinim duyulan işgücü üzerine yapılan bazı akademik çalışmalara göre ise 750 bin ile 1 milyon 200 bin arasında mevsimlik tarım işçisi bulunduğu belirtildi.

Bu yılın Ocak-Ekim döneminde tarım sektöründe iş kazalarında 306 işçinin hayatını kaybettiği, tarım sektöründe sağlıklı kayıt tutulamadığı için gerçek sayının, bunun ne kadar üstünde olabileceğinin tahmin edilemediği ifade edildi.

Gerekçede şöyle denildi:

" Türkiye'nin kalkınmasında ve nüfusun önemli bir bölümünün geçiminin sağlanmasında etkili olan tarım sektörü, istihdam edilen işgücünün yaklaşık yüzde 23'ünü oluşturmakta olup, bunun da yarısının mevsimlik tarım işçilerinden oluştuğu tahmin edilmektedir. Sayıları azımsanamayacak ölçüde fazla olan mevsimlik tarım işçilerinin yaşam ve çalışma koşulları, insan onuruna yakışır düzeyde olmamasının yanı sıra yeterli yasal korumadan da yoksundur. Mevsimlik tarım işçilerinin çalışma ve yaşam koşulları ile ilgili yapılan yasal ve idari düzenlemeler ise iş cinayetlerinin önlenmesinde mevsimlik tarım işçilerinin sağlık, ulaşım, eğitimleri ile ilgili sorunlarının çözümünde yetersiz kalmaktadır. Mevsimlik tarım işçileri açısından çalışma yaşamlarında karşılaştıkları sorunlar, yaşam hakları dahil olmak üzere, sağlık haklarını da içeren temel hak ve hürriyetlerini zedeleyen bir ortam yaratmaktadır. Mevsimlik tarım işçileri toplumumuzda korunmaya muhtaç kesimlerin arasında en önde gelmektedir. Bu nedenle, mevcut mevzuat düzenlemeleri bu kesimin sorunlarının çözümünde yetersiz kaldığından, en azından sosyal güvencelerini sağlamaya yönelik olarak bir yasal düzenleme gereklidir." - TBMM