Gazetecilerin "Yeni Anayasa" Önerisi

Parlamento Muhabirleri Derneği (PMD), Anayasa Uzlaşma Komisyonunun alt komisyonuna, yeni anayasaya ilişkin önerilerini sundu.

PMD Başkan Yardımcısı Mahmut Aydın başkanlığındaki heyetin komisyona sunduğu önerilerin yer aldığı metinde, "Anayasa, öncelikle bir devletin temel örgütsel yapısını tanımlar, devlet örgütünün alt birimlerinin görev ve yetkilerini, işleyişlerini, birbirleriyle ve uyruklarla olan ilişkilerini düzenler, bireylerin devlet iktidarı karşısındaki temel hak ve özgürlüklerini güvenceye bağlar" ifadesi yer aldı.

"Anayasa yalnızca en üst, en yaygın ve en güçlü örgütün tüzüğü değildir" denilen metinde, yürürlükteki Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın son derece uzun ve ayrıntılı olmasına karşın insan odaklı değil, devlet odaklı olduğuna işaret edildi.

Her çağdaş, demokratik anayasa gibi Türkiye'nin yeni anayasasının da birinci kuşak özgürlükler olarak anılan vazgeçilemez, devredilemez, özüne hiçbir biçimde dokunulamaz, uluslararası bildirgelerde ifadesini bulan hak ve özgürlükleri mutlaka içermesi gerektiği belirtilen metinde, basın ile ilgili bölüme de yer verildi.

"Basın hürdür, sansür edilemez" cümlesiyle başlayan, basına ilişkin önerilerin yer aldığı bölümde "Devlet, basın ve haber alma hürriyetini sağlayacak tedbirleri alır. Haber veya fikir almak ya da vermek özgürlüğü resmi makamlarca engellenemez" ifadesi yer aldı.

Basına ilişkin öneriler arasında şunlara yer verildi:

-Basın özgürlüğü suç işlemeye ve şiddet eylemine çağrı, ırkçılığı, kin ve nefreti özendirme, kişilerin şeref ve haklarına tecavüz kastı ile kullanılamaz.

-Süreli veya süresiz yayınlar "kanunun açıkça gösterdiği suçların işlenmesi" halinde ve ancak "hakim kararıyla" toplatılabilir, durdurulabilir.

-"Basın hürdür, sansür edilemez" ilkesi Anayasa'da korunmak koşuluyla bu ve benzeri ayrıntılar yasa ile de düzenlenmeli ve hiçbir biçimde süreli süresiz yayınlara dönük sansürü çağrıştıracak, basın özgürlüğünü yasa ile engelleyebilecek ifade Anayasa'da yer bulmamalıdır.

-Basımevi ve eklentileri ve basın araçları (bilgisayar, telefon vb. dahil) suç vasıtası olduğu gerekçesiyle de olsa hiçbir biçimde zapt veya müsadere edilemez veya işletilmekten alıkonulamaz.

-Gazete, kitap ve dergi çıkarılması, radyo ve televizyon kurulması veya elektronik ortamda yayın, önceden izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz.

-Gazete ve dergilerin çıkarılması, radyo televizyon kurulması veya elektronik ortamda yayınla ilgili şartlar kanunla düzenlenir. Kanun, haber, düşünce ve kanaatlerin serbestçe yayımlanmasını engelleyici veya zorlaştırıcı siyasi, iktisadi, cezai, mali veya teknik kayıtlar koyamaz.

-Basın yayın kuruluşları, devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin araç ve imkanlarından eşit olarak yararlanırlar. - TBMM