Denizde Boğulmalarda İlk 5 Dakika Hayati Önem Taşıyor

MEHMET REBİİ ÖZDEMİR

Samsun İlkyardım Eğitim Merkezi Sorumlu Müdürü Dr. Saffet Ertaş, "Denizde boğulmalarda ilk 5 dakika içinde yapılacak etkili bir temel yaşam desteği yapay solunum ve kalp masajı beyin ölümünü büyük ölçüde engeller ve kişiyi ölümden kurtarır" dedi.

Samsun İlkyardım Eğitim Merkezi Sorumlu Müdürü Dr. Saffet Ertaş, Samsun'da yaşanan boğulma vakaları ve ilkyardım üzerine değerlendirmelerde bulundu. Ertaş, şunları söyledi:

"İLK 5 DAKİKA İÇİNDE YAPILACAK ETKİLİ BİR TEMEL YAŞAM DESTEĞİ YAPAY SOLUNUM VE KALP MASAJI BEYİN ÖLÜMÜNÜ BÜYÜK ÖLÇÜDE ENGELLER"

"Denizi değiştiremeyeceğimize ve de insanların denize girmesini yasaklayamayacağımıza göre güvenli yüzme için uygun koşulları sağlamaktan başka yol yoktur. Bu konuda yerel ve merkezi yönetim organlarına, kamu kurum ve kuruluşlarına düşen görevler vardır. Bu görevler eksiksiz yerine getirilmiş olsaydı her yıl 20-30 vatandaşımızı yitirmezdik. Karadeniz'in dalga yapısı, Rip akıntısı, yüzme güvenliği, cankurtaran hizmetleri, vs. bu açıklamamızın konusu değildir. Az önce de söylediğim gibi dertlendiğimiz husus, boğulmuş kişiyi yeniden hayata döndürmek için yapılan ya da yapılması gereken ilkyardım sürecine ilişkindir. Solunumu ve kalbi duran kişi ölmüş sayılmaz, beyninin ölmüş olması gerekir. Bu süreç yani beyin hasarı, kalp durduktan yaklaşık 5 dakika sonra başlar ve yaklaşık 10 dakikada tamamlanır. İşte bu süreç tamamlanmadan özellikle ilk 5 dakika içinde yapılacak etkili bir temel yaşam desteği yapay solunum ve kalp masajı beyin ölümünü büyük ölçüde engeller ve kişiyi ölümden kurtarır.

"BEYİN ÖLÜMÜ 20-30 DAKİKAYA KADAR UZAYABİLİR"

Suda boğulmalarda kişiyi yaşama döndürmek daha kolaydır. Bunun nedeni, boğulma sürecinde gelişen fizyopatolojik sürecin, karadakinden farklı seyretmesidir. Bunları sıralarsak; beyin ölümü daha geç olmaktadır, 20-30 dakikaya kadar uzayabilmektedir. Suyun soğukluğun da etkisiyle çevresel damarların çapı küçülür, hayati organlara giden kan hacmi artar. Kazazedenin herhangi bir hastalığının olmaması, organların sağlıklı ve işlevsel olması, kan dolaşımı dinamiğinin daha düzenli olmasını ve beyne daha uzun süre kan gitmesini sağlamaktadır. Yaygın kanının aksine boğulmalarda akciğerler su ile dolmamaktadır. Kazazedenin ciğerindeki suyu boşaltmak için uğraşmak gereksiz, yararsız ve anlamsızdır. Çoğu boğulmada akciğerler tertemiz ve hava ile doludur. Soluk borusuna giren az miktarda bir sıvı larinks spazmına gırtlağın kasılmasına neden olur ve akciğerlere hava gitmediği gibi su da gitmez. Mide ağzına kadar su ile dolu olsa bile bunun ölüm ile doğrudan ilişkisi yoktur. Ölüm, beynin oksijensiz kalması nedeniyle olur. Azımsanmayacak bir oranda, suya atlama sonucu oluşan kafa veya omurga yaralanması sonucu da kişi boğulabilir. Bu nedenle kazazede sudan çıkarılırken yere paralel düz şekilde çıkarılmalı, hayata döndürülse bile ömür boyu yatalak bir vakaya neden olunmamalıdır."

"ÇALIŞANLARIN BİR KISMINA EĞİTİM VE SERTİFİKA ALDIRMASI ZORUNLUDUR"

İlkyardımın çok bilinçli ve sertifikalı kişiler tarafından yapılması gerektiğini söyleyen Dr. Ertaş konuşmasına şöyle devam etti:

"Yapılacak iş temel yaşam desteğidir. 2 nefes-30 kalp basısı. 2 kurtarıcı nefes su içerisindeyken ayaklar yere değer değmez verilmeli, kenardaki ıslak ve sert zeminde 30 masaj-2 nefes olacak şekilde devam edilmelidir. Bu uygulamayı doğru ve etkili şekilde yapabilmek için ilkyardım eğitimi almış ve ilkyardımcı sertifikası sahibi olmak gerekir. İlkyardım Yönetmeliği uyarınca tüm kurum ve kuruluşların belli sayıda sertifikalı ilkyardımcı bulundurması, çalışanların bir kısmına eğitim ve sertifika aldırması zorunludur. Sahilde yüzlerce işletme ve işyeri var. İlkyardımcı bulunduran mekan sayısı bir elin parmak sayısını bulmamaktadır. 112'nin aranarak kazazedenin başında beklenmesi beyhude bir davranıştır. Sağlık ekipleri geldiğinde çoğu kez iş işten geçmiş, kazazede ölmüş olacaktır ve öyle olmaktadır. Her yaz Atakum sahilinde çoğu genç ve çocuk 20-30 kişi boğularak ölmektedir. 2023 yılında bu şekilde ölümler utanç vericidir. Sahildeki işletmelerin denetlenerek yasal zorunluluk olan ilkyardımcı bulundurmalarının sağlanması bu ölümleri yüzde 90 oranında azaltacaktır. Temel yaşam desteğine en güzel cevap veren olgular suda boğulmalardır. Vücudun sağlam olması ve beyin ölümünün daha geç olması, kazazedenin yaşama döndürülme şansını büyük ölçüde artırmaktadır."