Kök Hücreyle Körlük Tedavisi Türkiye'de de Uygulanacak

TOLGA ALBAY - Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) bünyesinde kurulan İzmir Biyotıp ve Genom Araştırma ve Uygulama Merkezinde (İBG-İzmir) kornea tahribatına bağlı tek göz körlüğünün kök hücreyle tedavisi için çalışmalara başlandı.

Türkiye'de 3 bine yakın hastayı ilgilendiren yöntemin, en geç 2017'den itibaren uygulanmaya başlanacağı bildirildi.

İtalya'daki Modena Üniversitesi Hücresel Tedaviler Programı Başkanı Prof. Dr. Graziella Pellegrini ve takımınca geliştirilen, Avrupa İlaç Ajansı tarafından onaylanan "ilk kök hücre tedavi yöntemi" kornea lezyonu tedavisinin İzmir'de de uygulanması için ilk adım atıldı.

DEÜ Sağlık Kampüsü'ndeki merkez binasında Türk bilim insanlarına geliştirdiği yöntem hakkında seminer veren Pellegrini, İBG-İzmir Hücre Tedavileri Birimi'nin kurulmasına destek vereceklerini söyledi.

Prof. Dr. Pellegrini, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1986'dan bu yana hücresel tedaviler üzerinde araştırma yürüttüklerini, bu kapsamda özellikle kornea lezyonlarının giderilmesine karşı yeni teknolojiler geliştirmeyi başardıklarını dile getirdi.

Kornea hasarlarının doğuştan getirilebildiğini ya da kimyasal maddeyle yanma, trafik kazası gibi nedenlerle oluşabildiğini belirten Pellegrini, tahribatın körlüğe neden olduğunu bildirdi.

Geliştirdikleri yöntemle sağlam gözden alınan 1 milimetrelik parçadaki kök hücrelerin laboratuvar ortamında çoğaltıldığını anlatan Pellegrini, bu hücrelerin tahrip olan göze uygulanması sonrası, korneanın kendisini yeniden oluşturduğunun gözlendiğini söyledi.

Prof. Dr. Pellegrini, opak yapısını tekrar kazanan kornea sayesinde görme yetisinin geri kazanıldığını ifade etti.

Yaklaşık 1 saat süren operasyonun hasta açısından çok basit olduğunu ancak laboratuvar aşamasının zorluklar içerdiğini dile getiren Prof. Dr. Pellegrini, bugüne kadar 300'e yakın gözün, bu yöntemle tekrar görme yetisini kazandığını kaydetti.

İzmir'de kurulan İBG-İzmir'in hücresel tedavi yöntemlerine ağırlık vermesinin heyecan verici olduğunu kaydeden Pellegrini, iki merkezdeki bilim insanlarının deneyimlerini paylaşması gerektiğini düşündüklerini belirtti. Pellegrini, İzmir'deki merkezin kuruluş prosedürlerinin ve sertifika süreçlerinin tamamlanması konusunda destekçi olacaklarını dile getirdi.

"Başarı oranı yüzde 70"

İzmir Biyotıp ve Genom Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mehmet Öztürk ise kök hücre konusunda dünyanın sayılı bilim insanlarından Pellegrini'nin deneyimlerinden faydalanmanın kendileri için şans olduğunu söyledi.

Kornea lezyonu nedeniyle görme yetisini kaybeden hasta oranının 100 binde 3-4 olduğunu, Türkiye nüfusuna bakıldığında bu hastalığın 3 bine yakın kişiyi etkilediğini anlatan Öztürk, yüzde 70 başarı şansına sahip yöntemin, Türkiye'de de uygulanması gerektiğini ifade etti.

İBG-İzmir'in ileri tedavilere ağırlık verdiğini, bu kapsamda Hücresel Tedaviler Birimi'ni oluşturduklarını dile getiren Öztürk, şu bilgileri verdi:

"İzmir'de hücrelerle ileri tedavi uygulamalarını başlatmak için altyapı kuruyoruz. Bu tedavilerin geliştirilmesi ve uygulanabilmesi için çok sıkı yasal koşullar ve standartların yerine getirilmesi gerekiyor. Bunun için de çok özel laboratuvar koşulları yaratmak lazım. İBG-İzmir'de Prof. Dr. Pellegrini'nin İtalya'daki laboratuvarlarına benzeyen bir laboratuvar birimi inşa ediyoruz. Bu birimde kök hücrelerin çoğaltılarak hastaya verebilmesi konusunda çalışacağız. Pellegrini ile uzun süreli bilimsel işbirliğini başlatabilmeyi arzu ediyoruz. Kendi olanaklarımızla 4-5 yıl içinde uygulayabileceğimiz bir tedaviyi, yapacağımız işbirliği sayesinde 1 yıl gibi kısa sürede başlatabileceğiz. En geç 2017'de Hücresel Tedaviler Birimi'ni oluşturarak bu tedavileri İzmir'de uygulamaya başlayacağız."

İBG-İzmir Hücresel Tedaviler Birimi Koordinatörü Prof. Dr. Esra Erdal ise merkez bünyesinde çeşitli hastalıkların tedavisi için kök hücre yöntemi geliştirilmesi konusunda araştırmaların devam ettiğini kaydetti.

Kurulacak özel laboratuvarlarda, bu yöntemlerin uygulanması aşamasına da geçileceğini dile getiren Erdal, gelecek dönemde, merkez bünyesinde geliştirilip uygulanan yöntemlere de ulaşmayı hedeflediklerini belirtti.