Özel Kömür Ocağı Çıkmazı

ERDİNÇ AKSOY - Zonguldak'ta,"torba kanun"un ortalama yüzde 50 maliyet artışı getirdiğini savunarak kömür üretimini durdurma kararı veren 22 işletme, 1989'dan itibaren 8 milyon tonun üzerinde kömür çıkarttı.

Kentte, 1989'dan itibaren yaptıkları üretim, Maden Yasası'nın 2004'te yürürlüğe girmesiyle yasal güvenceye kavuşan özel işletmeler, bu süreçte havzada yatırımlarını arttırdı.

TTK'nın kiraladığı sahada faaliyet gösteren ve üretimleri oranında kuruma rödevans (katkı, kira) payı veren 22 kömür işletmesi, yaklaşık 250 kilometrelik galeri açıklığında sürdürdükleri üretimi Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı "İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun"un getirdiği hükümler nedeniyle maliyetleri yüzde 50 oranında arttığı gerekçesiyle durdurdu.

Ocaklarının yapısı gereği makineyle üretim yapılamayan ve emek yoğun çalışılan havzadaki kömür ocaklarında istihdam edilen madenciler, kanunla kendilerine verilen yeni haklara sevinemeden işsiz kalma korkusu yaşamaya başladı.

Özelde üretim 1989'da başladı

Havzada devlet eliyle sürüdürülen ve ilk kez 1989'da girişimcilere de açılan kömür üretimi doğrultusunda işletmeler, kurumun terk ettiği alanlardaki üretimleriyle bölgede TTK'dan sonra en önemli işveren oldu.

Yaklaşık 4 bin 200 kişinin çalıştığı belirtilen özel işletmeler, 1989'dan bu yılın 7 ayına kadar 8 milyon 74 bin 524 ton kömür üretimi gerçekleştirdi.

İşletmelerin 2009'dan itibaren kuruma ürettikleri kömür karşılığı verdikleri rödevans ise 67 milyon 774 bin 91 liraya ulaştı.

Bu yılın 7 ayında üretilen 349 bin 508 ton kömür karşılılığında da TTK'ya 11 milyon 906 bin 794 lira rödevans  ödendi.

Çözüm devletin kömürü alması

Kentteki en büyük kömür üreticilerinden  Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Başkanı Salih Demir, AA muhabirine, Türkiye Kömür İşletmelerince Soma'da uygulanan modelin bir benzerinin havzaya getirilmesi istediklerini, ürettikleri kömürü devletin satın almasını istediklerini söyledi.

TTK'nın maliyetinin yarısı oranında devletin kendilerine kömür almasına razı olduklarını anlatan Demir, "Böylece 4 bin 200 çalışan sayısı 10 binlere çıkar. Üretimimiz de artar. Özel kömür ocakları kurumun atıl sahalarını işleterek ülke ekonomisine katkı sağlıyor. Kuruma da önemli miktarda pay ödüyor. TTK'nın zararı, özel kömür ocakları olmazsa daha da artacaktır.  Ocakların kapanması kentten göçe yol açacak, ekonomide de ciddi sıkıntılara neden olacaktır. İlgililerden önerilerimizi değerlendirmelerini bekliyoruz" diye konuştu.

Özel sektörün üretimi

Özel kömür işletmelerinin 2009'dan itibaren ürettikleri kömür miktarı ve ödedikleri rödevans şöyle:

Yıllar                       Üretilen kömür miktarı Ödenen Rödevans (TL) 2009 1.003.760 7.540.030 2010 883.074 12.371.537 2011 1.026.732 14.892.708 2012 835.157 14.920.372 2013 598.501 6.142.650 2014 349.508 11.906.794 - Zonguldak