Sahibine Ulaştırılamayan Savaş Hatırası

MEHMET BAYER - Gelibolu Yarımadası'ndaki Çanakkale Savaşları sırasında hangi millete mensup olduğu belirlenemeyen bir düşman askerinin kendi imkanlarıyla üniformalara ait düğmelerden yaptığı bileklik, 99 yıl önce cereyan eden muharebelerin siper sanatını yansıtıyor.

Yarımadadaki "Çanakkale 1915 Seddülbahir Özel Müzesi"nin sahibi ve yerel tarih araştırmacısı Ahmet Uslu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, müzesine kazandırdığı bilekliğin, nadir parçalar arasında yer aldığını söyledi.

Savaşlar sırasında Türk askerlerinin Anafartalar bölgesindeki siperlerde, üniformalarının kopan düğmelerinin yerine yumuşak taştan yenisi yaptığını anlatan Uslu, buna karşı düşman askerlerinin ise ellerinde bulunan bol miktarda bulunan düğmelerden sevdiklerine "savaş hatırası" göndermek için çeşitli eşyalar ürettiğini dile getirdi.

Uslu, bunlardan birinin, sevdiğine göndermek üzere bir askerin düğmelerden hazırladığı bileklik olduğunu ifade ederek, "Bilekliğin özelliği, İtilaf Kuvvetleri arasında yer alan İngiliz, Fransız, Avustralya ve Yeni Zelanda askerlerinin kıyafetlerindeki düğmelerden, siperde oluşturulması" dedi.

"Siper sanatı"

Bilekliği, Anafartalar bölgesinde yaşayan bir köylüden temin edip müzesine kazandırdığı bilgisini veren Uslu, şunları kaydetti:

"Bu malzeme, Anafartalar bölgesinde bulunduğuna göre büyük ihtimalle bir Avustralya veya Yeni Zelanda askeri tarafından oluşturulmuş. Tabii yapılış tarihi 6 Ağustos 1915'ten sona ise bir İngiliz askerine de ait olma ihtimali var. Çok ilginç bir parça. Bileklik, 99 yıl önce cephedeki siper sanatını göstermesi bakımından da önemli. Bir yandan her iki tarafından askerleri oldukça yakın olan siperlerden birbirlerine kurşun ve bomba atarken, savaşa ara verilen ya da çatışmaların azaldığı dönemlerde de kazdıkları siperlerde el işleriyle uğraşmış. Siper sanatı savaşların arka cephesidir, mutfağıdır. Siperlerde askerler, ellerindeki imkanlara göre bir şeyler üretir. Bazıları, küçük lehimlerle mermilerden oyuncaklar, çakmaklar ve kalemlikler yapmış. İşte bu asker de topladığı düğmeleri küçük zincirlerle ekleyip, bir bileklik oluşturmuş."

Uslu, askerlerin "siper sanatı" kapsamında oluşturduğu çalışmalarda, bulabildikleri malzemeleri kullandığını belirtti.

İşin can alıcı ve ilginç noktasının bu olduğuna değinen Uslu, "Düğme, mermi, boncuk ve taşlardan malzemeler yapılmış. Bunların bazı örnekleri bende mevcut. Askerler, elinde ne varsa ya da teknik olarak ulaşabildiği hangi malzeme varsa onu kullanıp üretmiş. Bu bileklikteki düğmeler de İngiliz, Fransız, Avustralya ve Yeni Zelanda ordusunun giysilerine ait" diye konuştu. - Çanakkale