Vakıflar, "Hoşgörüyü" Yeniden İnşa Etti

SALİH BARAN - Edirne'deki, Türkiye'nin en büyük Avrupa'nın üçüncü büyük sinagogu, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından aslına uygun şekilde restore edildi.

AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, Edirne'de dini hoşgörünün simgelerinden sayılan Büyük Sinagog'ta dört yıl süren çalışmalar tamamlandı.

Sinagog, 26 Mart'ta törenle açılacak. Törene, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ve Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu'nun da katılımı bekleniyor.

Türkiye Musevi Cemaati Başkanı İshak İbrahimzadeh, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Vakıflar Genel Müdürlüğüne, sinagogun restorasyonu için teşekkür etti.

Restorasyonun cemaati de sevindirdiğini belirten İbrahimzadeh, mutluluğunu dile getirdi.

Sinagogun restorasyonu

Vakıflar Genel Müdürlüğü, restorasyon kapsamında, günümüze sadece ön duvarı ulaşan sinagogun kar birikmeleri ve bakımsızlıktan çöken çatısı ile içerisini temizledi, çelik konstrüksiyonunu yaparak çatısını kapattı.

Aslına uygun inşa edilen sinagogun iç ve dışına sıva uygulandı, binada 2 bin metrekare kalem işi uygulaması yapıldı.

Ayrıca idari bina ve müştemilat binasının da çatı ve sıva işleri tamamlandı. Sinagogun eski haline getirilmesi için 4 yıl yürütülen çalışmalar çerçevesinde 5 milyon 750 bin lira harcandı.

Maftirimin doğduğu yer olarak biliniyor

Edirne'de nüfus bakımından sayıca yeterli cemaate sahip Yahudiler için önemli dini mabetlerden Büyük Sinagog, 1905'te yaşanan ve "büyük yangın" olarak adlandırılan yangında yok olan 13 ayrı sinagogun yerine 2. Abdülhamid'in fermanıyla yapıldı ve 1907'de ibadete açıldı.

Fransız mimar France Depre tarafından Viyana Sinagog'u örnek alınarak projelendirilen yapının büyük bir bölümü aradan geçen süre içinde tahrip oldu.

Trakya Üniversitesinin geçmiş dönemde restorasyonunu üstlenerek kültürel amaçlı kullanma isteğine sıcak bakılmasının ardından üniversiteye tahsis edilen bina, Yahudi cemaatinin tepkisi üzerine yeniden Vakıflar Genel Müdürlüğüne devredildi.

Büyük Sinagog, anıtsal girişin iki yanında yer alan simetrik kuleleri ile Kaleiçi semtindeki en görkemli yapıdır. Bazikal planlı yapıda özellikle orta kısmın üst örtüsü olarak kullanılan aynalı çapraz Tonoz adeta bir gök kubbe gibi bezenmiştir. Büyük Sinagog, idari bina ve müştemilat binasından oluşuyor.

Maftirimin (Yahudi dini müziği) doğduğu yer olarak da bilinen, mimari estetik açısından önemli dini mabetler arasında sayılan Büyük Sinagog, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 4 yılda restore edildi.

Edirne'de Musevi cemaatinin durumu

Osmanlı'ya sığınan Sefarad Yahudileri ve diğer Yahudi cemaatleri, o dönemde Edirne'ye gelerek kendi mahallelerini oluşturdu. 20 bine yakın Yahudi, Edirne ve civarında yaşamaya başladı.

Zamanla kentten ayrılmaya başlayan Yahudiler, 1983 yılına kadar sinagogu kullandı. Sinagog, cemaatsiz kalınca harap hale geldi.

Edirne'de, günümüzde Musevi cemaatine mensup bir ailenin yaşadığı biliniyor.