CHP, ekonominin 5 yıllık röntgenini çekip hükümete 13 maddelik öneride bulundu

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ilk kez Cumhurbaşkanı seçildiği 10 Ağustos 2014'ün 5. yılında rapor hazırladı. Rapora göre 5 yıllık süreçte, Türkiye'nin milli geliri erimesine, enflasyon çift haneye çıkmasına, işsizliğin artmasına, TL'nin değer kaybetmesine neden oldu. CHP raporun tanıtıldığı broşürde krizin çözülmesi için de 13 maddelik öneri listesi sundu.

CHP'nin Ekonomi Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Sözcüsü Faik Öztrak koordinasyonunda hazırlanan broşür son 5 yıllık dönemi mercek altına alıyor. Erdoğan'ın Nisan 2014 tarihinde "Alışılmış bir Cumhurbaşkanı olmayacağım" diyerek yerleşik kurallar, teamüller ve hukuk düzeninin dışına çıkacağının ilk işaretini verdiği belirtilen broşürde, Türk milletinin 24 Haziran 2018'den sonra demokrasinin tahrip edilmesinin faturasını gördüğü ifade ediliyor. CHP'nin 26 sayfadan oluşan broşüründe şunlar yer alıyor:

KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GELİRDEKİ DÜŞÜŞ

Son 5 yılda milli gelir 202 milyar dolar eridi. 2013'te 950 milyar dolar olan milli gelir, 2019'un ilk üç ayında 748 milyar dolara indi. Kişi başına düşen gelir 2013'ten bu yana 3 bin 404 dolar eriyerek 9 bin 76 dolara indi. Türkiye 6 yılda milli gelir sıralamasında 4 basamak geriye düştü. Türkiye'nin en büyük 20 ekonomi liginden düşme riski ortaya çıktı.

ENFLASYON

2013 yılının sonunda yüzde 7 civarında olan enflasyon oranı 2017 yılıdan itibaren çift hanelere yerleşti. Millet, 2019'un kışında ucuz soğan ve patates kuyruklarında bekledi. 2017 yılında yüzde 11.9 olan enflasyon oranı 2018'de yüzde 20.3'e dayandı. Temmuz 2019 itibarıyla enflasyon oranı yüzde 16.7 oldu.

İŞSİZLİK

2013 yılında yüzde 9 olan işsizlik 2015'ten itibaren çift haneye çıktı. İşsizlik küresel krizden bu yana en yüksek seviyelere geldi. Resmî işsizlerin sayısı 4 milyonu geçerken, gerçek işsizlerin sayısı 8 milyona dayandı. Üniversiteli işsizlerin sayısı ise aynı dönemde 1 milyon sınırını aştı. 2013 sonunda her 100 gençten 16'sı işsizken, 2019 Nisan dönemi itibarıyla her 100 gençten 26'sı işsiz oldu.

TÜRKİYE'NİN BORCU

Kamunun, reel sektör şirketlerinin ve vatandaşın borçlarının toplamından oluşan Türkiye'nin toplam borçları milli geliri aştı. 2013 yılında her 100 liralık gelir karşılığında 98 lira borç varken, 2019'un ilk çeyreğinde her 100 liralık gelir karşısında oluşan borç 109 liraya çıktı.

TL'DEKİ DEĞER KAYBI

Ekonomide artan riskler Hazine'nin iç borçlanma faizlerini neredeyse üçe katladı. Türk Lirası'nın değeri eridi. 2013 ile Ağustos 2019 ayı arasında Türk Lirası, ortalama kurlarla dolar karşısında yüzde 66, Avro karşısında yüzde 60 değer yitirdi.

13 MADDELİK ÖNERİ

CHP'nin broşüründe Türkiye'nin hızla toparlanması için CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun açıkladığı 13 maddenin hâlâ geçerli olduğu ifade edilerek maddeler özetle şöyle sıralanıyor:

• Devlette liyakat sistemi yeniden inşa edilmeli.
• Demokrasiye geçilmeli, hukukun üstünlüğü ve hukuk güvenliği tesis edilmeli.
• Merkez Bankası'nın bağımsızlığı sağlanmalı.
• Akılcı bir dış kaynak yönetimine geçilmeli.
• Döviz esas alınarak yapılan ihaleler süratle Türk Lirası'na dönüştürülmeli.
• Kamu İhale Yasası uluslararası standartlara uygun şekilde değiştirilmeli.
• Sayıştay bağımsız denetim yapabilmeli.
• Bütçe disiplini sağlanmalı.
• Dış politika 180 derece değişmeli.
• Geleceğimizi ipotek altına alan kontrolsüz borçlanmadan kaçınılmalı.
• Adaletsiz vergi politikası düzeltilmeli.
• Üretime öncelik veren bir planlama ve teşvik politikası yaşama geçmeli.
• Türkiye israftan kaçmalı ve tasarrufa öncelik vermeli.