Cenazesi İslam İnancına Göre Defnedilen Alman Subay

MEHMET BAYER - Çanakkale Savaşları'nda, Osmanlı ordusunda görev yapan ve İtilaf Donanması'nın bombardımanı sonucu hayatını kaybeden Alman denizci Teğmen Hans Woermann'ın cenazesinin, namazı da kılınarak İslami usullere göre defnedilmesi, o dönemden yansıyan ve senelerdir unutulmayan olaylar arasında yerini aldı.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Birinci Dünya Savaşı sürerken İstanbul'a gelen Alman teknik personeli ve subaylarının büyük bölümünün Çanakkale Boğazı tahkimatında görevlendirildiğini söyledi.

Deniz Binbaşı Wossidlo'nun 35,5 santimetrelik toplarla Hamidiye Tabyası'nda göreve başladığını anlatan Atabay, diğer Alman subay ve ekiplerinin gerek Gelibolu Yarımadası gerekse Anadolu yakasındaki tabya ve bataryalarda mücadele ettiğini anlattı.

Çanakkale Boğazı'nın müdafaasında 170 Alman'ın yer aldığını, Teğmen Woermann'ın da bu çerçevede Anadolu yakasındaki Orhaniye Tabyası'nın savunmasında görevlendirildiğini bildiren Atabay, şöyle devam etti:

"İtilaf Donanması, 19 Şubat 1915 öncesi 3 tümen kuvvetine ulaştı. 1. ve 2. tümenler İngiliz, 3. tümen ise Fransız savaş gemilerinden oluşuyordu. 19 Şubat'ta bombardıman sabahtan başladı. Öğleden sonra İtilaf Donanması, Osmanlı topçularının büyük zarar gördüğünü düşündü. Vengeance gemisi hızla boğaz girişine hareket etti. Menzile girince Orhaniye ve Ertuğrul tabyalarından çapraz ateşe tutuldu. Bunun üzerine Vengeance, Bouvet ve Cornwallis gemileri aşırtma atışlarla karşılık verdi. Suffren gemisi, kuzeybatıya ilerlerken Ertuğrul Tabyası tarafından hedef alınarak ateş açıldı. Menzile giren gemilere Orhaniye Tabyası'ndan atılan toplar önemli hasarlar verdi."

Düşmanın 19 Şubat saldırısında, Orhaniye Tabyası'na yönelik bombardımanda Teğmen Woermann'ın yaşamını yitirdiğini ifade eden Atabay, tercüman ile 5. Bölük telefoncusu Hamit'in de saldırıda şehit olduğunu belirtti. Atabay, muharebelerde 5. Ordu Komutanı olan Alman Liman von Sanders'in emir subayı Binbaşı Erich Prigge'in bu olaya ilişkin, "Düşmanın 600 atışına karşın karada insan ve araç kaybı oldukça düşüktü. Orhaniye Tabyası'nın yiğit komutanı denizci Teğmen Woermann'ın kahramanca ölümü, Alman-Osmanlı İttifak Devletleri Ordusu için olduğu kadar donanma için de mühim bir kayıptı" ifadesini aktardı.

Sala okundu, cenaze namazı kılındı

Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay, 19 Şubat saldırısı atlatıldıktan sonra 20 Şubat'ta, hayatını kaybedenler için Hamidiye'de cenaze töreni yapıldığını ifade etti.

Bu tören öncesi sala okunduğunu kaydeden Atabay, "Hans Woermann'ın Türk bayrağına sarılı tabutu önünde cenaze namazı kılındı. Türk bayrağı altında, yüzü Mekke'ye dönük ve bir imam eşliğinde gömüldü. Alman subaylardan Hans Kannengiesser bu anı, 'Türk-Alman silah kardeşliği için ölü ancak her şeyi anlatan bir tanıklıktı' diye yazmıştır" diye konuştu.

Atabay, Hamidiye'de defnedilen Woermann ile Çanakkale Savaşları'nda ölen diğer Almanların naaşlarının 1936'da İstanbul'a taşınarak Tarabya'daki mezarlığa defnedildiğini sözlerine ekledi.