Uluslararası Kriz Grubu'nda Gezi Parkı Analizi: "Gezi Projesi Bir Katalizör"

Uluslararası Kriz Grubu, Gezi Parkı olayının ayrıntılı analizinde polisin şiddetinin protestoları geniş tabanlı bir harekete çevirdiğini vurgularken "Gösterilerin belirgin bir lideri de yok Merkezi Brüksel'de olan Uluslararası Kriz Grubu, Gezi Parkı olayları ile ilgili soru yanıt formatında çok ayrıntılı bir analiz yayımladı. " Türkiye'deki Protestolar: Beklenmedik bir Hareketin Politik Analizi" başlığını taşıyan çalışmada olaylardan nasıl başladığından hükümetin ne yapması gerektiğine kadar birçok konuyu irdelerken Gezi Parkı projesini "bir katalizör" olarak niteliyor.

"Polisin 30 Mayıs Perşembe sabahı, parktaki grubu göz yaşartıcı gaz uygulayarak ve çadırlarını ateşe vererek uzaklaştırma çabası, protestoları geniş tabanlı bir harekete çevirdi" sözlerinin kullanıldığı analizde, bunu takip eden 24 saat içersinde binlerce kişi daha eyleme katılırken, sloganların değişmeye başladığı ve protestocuların projeye itiraz etmenin yanı sıra Başbakan Erdoğan ve hükümetinin istifasını talep etmeye başladıklarına dikkat çekiliyor.

Göstericilerin kimliğine ilişkin "Bugün Türkiye'de daha önce görmediğimiz bir durum var. Gösteriler spontane olarak gelişiyor, protestocuların çoğu daha önce gösterilere katılan kişiler değil ve eylemcilerin çoğu profesyonel gruplardan, öğrencilerden, futbol taraftarlarından ve radikal solcu gruplardan oluşan karmaşık bir gönüllüler koalisyonuna dayanıyor gibi gözüküyor" gibi değerlendirmeler yapılıyor.

-"LAİK-MUHAFAZAKAR FAY HATTI KESKİNLEŞTİRİLDİ"-

Uluslararası Kriz Grubu, analizinde "Herkesin dile getirdiği, en popüler "başbakan istifa' sloganının ötesinde protestocuların belirgin bir talebi bulunmuyor" görüşünü dile getirdikten sonra şu değerlendirmelere yer veriliyor:

"Ayrıca kendilerini hareketle özdeşleştiren İstanbul'daki bazı sivil toplum örgütlerinin liderleri dışında gösterilerin belirgin bir lideri de yok. Gezi Parkı projesi, bir nedenden ziyade bir katalizör, iktidardaki AKP tarafından gittikçe daha fazla dışlandıklarını hisseden orta sınıf, laik Türklerin bastırılmış duygularını açığa çıkaran bardağı taşıran bir son damla gibi görünüyor."

Analizde, Türkiye'de laikler ve dindar muhafazakarlar arasındaki "sosyopolitik" fay hattına dayanan mevcut kutuplaşmanın daha da keskinleştirildiği savunulurken "Çok sayıda gösterici, AKP'nin gizli bir İslamcı gündeme sahip olduğundan endişe duyuyor" dedi.

Uluslararası Kriz Grubu, mevcut huzursuzluğun ilk belirtisinin, hükümetin alkollü içeceklerin satışına dair aniden bir dizi düzenleme getirmesinin ardından Mayıs ayının ortalarında sosyal medyada günler süren öfkeli mesajlarda görüldüğünü de kaydettiği analizinde "Ancak göstericiler, her şeyin ötesinde hükümetin üslubunun, özellikle de Başbakan Erdoğan'ın başkanlık sistemine geçmek üzere Türkiye anayasasını değiştirme ve sonrasında 2014'te başkanlığa adaylığını koyma çabaları hız kazanmışken, gitgide otoriterleşen, "en iyisini biz biliriz' tavrının değişmesini istiyorlar" diye yazıyor.

-"TÜRK BAHARI DEĞİL"-

Analizde "Bu, Arap dünyasındakilere benzeyen bir "Türk Baharı' mı?" sorusuna da "Değil; bu, daha ziyade 10 yıldır iktidarda bulunan ve halkın duygularını doğru okuyamayan güçlü bir lidere gösterilen güçlü bir tepki" yanıtını veriliyor.

Bu arada analizde "çözüm süreci"ne de değinilerek hükümetin" son derece önemli bir inisiyatifi sürdürdüğü belirtildikten sonra "Hükümetin gözlerini bu konudan uzaklaştırmasının barındırdığı tehlike, iki ayı aşkın süredir Türk ordusu ile PKK arasında ilk kez yaşanan ve bir askerin yaralanmasına neden olan 3 Haziran'daki çatışmada açıkça görüldü" uyarısı da yapılıyor.

-"HÜKÜMET, DİYALOG KURMALI, TAZMİNAT ÖDEMELİ"-

Başbakanı istifaya çağıran sloganlara yapılan vurguya rağmen göstericilerin "Çoğunluğu bunun gerçekleşmesini beklemiyor veya Türkiye'deki rejimin köklü bir biçimde değişmesini de talep etmiyor" görüşünün dile getirdikten sonra Uluslararası Kriz Grubu, "Türk hükümeti ne yapmalı?" sorusunu da yanıtlarken özetle şu önerilerde bulundu:

-Protestocular arasında hakim olan ana gruplarla diyalog kurmalı.

-Polis güçlerini barışçıl gösteriler ve toplantılardan çekmeli. Taksim Meydanı'nda barışçıl gösterilerin yapılabileceğini duyurmalı.

-Aşırı ve orantısız güç kullananların yargılanmasını sağlamalı ve zarar görenlere tazminat vermeli.

-Anaakım Türk televizyon kanallarında olayların en geniş şekilde yer almasını sağlamalı.

-Bu krizi, yeni bir anayasa çalışmaları da dahil olmak üzere bireysel ve kolektif özgürlükleri genişletmeyi amaçlayan Türkiye'nin duraklayan reform sürecini yeniden başlatmak için bir fırsat olarak kullanmalı.

-Başbakan Erdoğan, daha gerçekçi ve empati içeren bir tonla daha fazla destek kazanacaktır. - Ankara