Kayıtdışı Ekonominin Azaltılması Programı Eylem Planı

Kayıtdışı ekonominin GSYH'ya oranının, 2018 yılında yüzde 21,5'e düşürülmesi hedefleniyor.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından açıklanan, Onuncu Kalkınma Planı kapsamında hazırlanan "Kayıtdışı Ekonominin Azaltılması Programı Eylem Planı", Gelir İdaresi Başkanlığının (GİB) internet sitesinde yayımlandı.

Buna göre. kayıtdışı ekonominin azaltılması, orta ve uzun dönemde ekonomik istikrar, gelir dağılımı ve istihdam gibi birçok makroekonomik unsurun iyileşmesine, ekonomide verimlilik düzeyi ve rekabet gücünün yükselmesine, ayrıca kamu gelirlerinin artmasına katkıda bulunacak.

Programın bileşenleri "Kayıtdışı Ekonominin Boyutunun Belirlenmesi ve Ekonomi Üzerindeki Etkilerinin Analizi'. "Gönüllü Uyumun Teşvik Edilmesi ve Uyum Seviyesinin Yükseltilmesi", "Denetim Kapasitesinin Güçlendirilmesi ve İlgili Mevzuatın Gözden Geçirilmesi", "Eğitici ve Kapsayıcı Yöntemlerle Toplumun Tüm Kesimlerinde Farkındalığın Artırılması" ve "Kurumlararası Veri Paylaşımının Geliştirilmesi ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunların Giderilmesi" başlıklarından oluşuyor.

Performans göstergelerine bakıldığında Türkiye'de kayıtdışı ekonominin GSYH'ye oranı şu anda yüzde 26,5 olarak hesaplandı. Bu oranın 2015 yılında yüzde 25'e, 2016 yılında yüzde 24'e, 2017 yılında yüzde 23'e, 2018 yılında da yüzde 21,5'e düşürülmesi hedefleniyor.

Tarım dışı sektörlerde kayıtdışı çalışanların tarım dışı istihdama oranının da yüzde 22'den yüzde 17'ye gerilemesi, kayıtlı faal mükellef sayısının da 4,9 milyondan 5,4 milyona çıkması öngörülüyor.

Çalıştay düzenlenecek

Kayıtdışı ekonominin boyutunun belirlenmesi ve ekonomi üzerindeki etkilerin analizi için ölçümde kullanılan mevcut yöntemler Türkiye'ye özgü koşullar dikkate alınarak geliştirilecek ve sektörler bazında kayıtdışı ekonominin boyutu ölçülerek yol açtığı sorunların etkisi araştırılacak.

Ülke bazında temel makroekonomik büyüklükler analiz edilerek vergi açığı ve vergilendirme kapasitesi ile beklenen vergi gelirleri hesaplanacak.

Kayıt dışı istihdam ve boyutu düzenlenecek bir çalıştayda değerlendirilecek.

Vergiye gönüllü uyumu etkileyen ekonomik, sosyolojik, kültürel tüm faktörler analiz edilerek, mükelleflerin uyum seviyelerini artırmaya yönelik çözümler geliştirilecek. Bu seviyelerin tespitine yönelik anket çalışmaları yapılacak.  Mükellefiyete ilişkin tahakkuk, tahsilat ve takip işlemlerinde süreçler hızlandırılacak.

"Mükellef Risk Yönetimi Projesi"yle analize tabi tutulan mükelleflerin vergisel ödevlere uyum düzeyleri belirlenecek, yükümlülüklerini tam ve zamanında yerine getirenlere yönelik pozitif uygulama ve sistemler hayata geçirilecek.

Uyum düzeyi yüksek mükelleflere ise pozitif mekanizmalar tesis edilmek suretiyle gönüllü uyum teşvik edilecek. Konuya ilişkin bilgilendirici rehber ve interaktif yazılımlar hazırlanarak mükelleflerin kullanımına sunulacak.

Belirli kamusal hizmetlerden yoğun biçimde yararlanılan yerlere vergi tahsilatının kolaylaştırılması ve sunulan hizmetlerin kalitesinin artırılması amacıyla ödeme terminalleri kurulacak ve gerekli diğer iyileştirmeler yapılacak.

Konaklama rezervasyonları takip edilecek

Denetim kapasitesinin güçlendirilmesi ve ilgili mevzuatın gözden geçirilmesine yönelik olarak da turizm sektöründe, ilgili mevzuatın gözden geçirilmesi ve boşlukların tespit edilmesi amacıyla bir çalıştay düzenlenecek, gerekli hukuki düzenlemeler yapılacak.

Otel, pansiyon ve günübirlik ev gibi konaklama yerlerine yönelik internet üzerinden gerek yurt içinden, gerekse de yurt dışından yapılan konaklama rezervasyonları takip edilecek, kayıtdışı turizm acentesi işletilmesinin ve kayıtdışı rehber istihdamının önüne geçilmesi için denetimler artırılacak, sektörde e-fatura ve e-arşiv uygulamaları yaygınlaştırılacak.

Düzenledikleri turlarla, turistleri yurt dışından cüzi fiyatlarla getiren ve Türkiye'de kayıtdışı, kalitesiz ve fahiş fiyatlarla alışverişe yönlendiren turizm işletme/acenteleri takip edilecek ve gerekli düzenlemeler yapılacak.

Korsana karşı sertifika uygulaması

Fikir ve sanat eserlerinde bandrol, kayıt-tescil ve sertifika uygulamalarının etkin biçimde denetlenmesine yönelik çalışmalar yapılacak.

Gayrimenkullerin alım ve satım değerlerinin rayiç değer üzerinden işlem görmesini sağlamak amacıyla gerekli hukuki ve idari alt yapı oluşturulacak

İnşaat sektöründeki faaliyetlerin imalat aşamasından nihai kullanıcıya teslime kadar geçen süreçteki tüm aşamalar gözden geçirilecek. inşaat sektöründe, projenin onaylanmasından, tamamlanma aşamasına kadar olan sürecin takip edilmesine yönelik teknik bir altyapı kurulacak.

İnşaat sektöründe kayıtdışı istihdamın boyutu ve analizi konusunda akademik danışma kurulu oluşturulması gibi çözümler de dahil olmak üzere kayıtdışı istihdamın önlenmesi amacıyla alınması gereken tedbirler belirlenerek gerekli düzenlemeler hayata geçirilecek.

Petrol ve LPG piyasalarının etkin denetimi amacıyla idari kapasitenin artırılması ve lisans sahiplerinin tabi olacağı esasların gözden geçirilmesi hususlarında, gerekli mevzuat değişiklikleri yapılacak.

Özel Tüketim Vergisi indirilmiş havacılık yakıtlarında, lisans sahiplerinin alım, satım ve teslimlerine ilişkin işlem ve süreçlere yönelik bir takip sistemi oluşturulacak.

- Ankara