S-P "Negatif" Görünümü Korudu: Siyasi Ortam Daha Az Öngörülebilir

Orhan Aysezen - Derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's, Türkiye'nin uzun ve kısa vadeli döviz cinsinden ülke kredi derecesini "BB+/B" olarak teyit etti. Kuruluş Türkiye'nin TL cinsinden uzun ve kısa vadeli ülke kredi görünümünü "BBB/A2" biçiminde korurken Türkiye'nin uzun ve kısa vadeli ulusal ölçekteki derecesini "trAAA/trA-1" olarak tanımladı. S-P ekonomik görünümün ise "negatif" olarak sürdüğünü belirtti.

-KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİRİ 10 BİN DOLARIN ALTINA İNDİRDİ-

S-P, Türkiye'nin bu yıl yüzde 2.4, gelecek üç yıl ise yüzde 2.7 büyüme sağlayacağı tahmininde bulundu. Bu yıl kişi başına milli gelirin 10 bin 106 dolar düzeyinde gerçekleşeceği öngörüsünde bulunan S-P gelecek yıl bu rakamı 10 bin doların altına indirdi ve 9 bin 999 dolar olarak tahmin etti. Kuruluş 2016 için 10 bin 376 dolar, 2017 için 11 bin 204 dolar kişi başına milli gelir öngörüsünde bulundu. Türkiye'nin cari işlemler açığının önümüzdeki yıllarda önemli düşüş göstereceği de tahmin edildi.

S-P'den yapılan açıklamada Türkiye'nin siyasi ortamının daha az öngörülebilir hale geldiği, bunun ağırlığını ekonominin dış şoklara direnci ve uzun vadeli büyümesinin aksamasında hissettirebileceği belirtildi. İhracat performansındaki bir iyileşmeye bağlı olarak kimi daralma sinyalleri vermesine karşın cari işlemler açığının yüksek olduğu görüşünü dile getiren S-P, Türkiye için önceki derece ve notların sürdürüldüğünü belirtti.

-"CHECKS AND BALANCE" ELEŞTİRİSİ

Standard and Poor's, "Türkiye'nin temel bağımsız kuruluşlarındaki kontrol ve dengede süregelen erozyon iş güvenini ve ekonomik istikrarı üzerinde risk oluşturuyor. Kalabalık seçim takvimi ve belirsiz bir dış ortam tahminlerimizin büyük bölümünü politika yapıcı çerçevede yatırımcı güvenine yüksek ölçüde bağlı kılıyor. Bununla birlikte derecelendirmelerimiz Türk yetkililerin istikrarlı mali ve parasal çıktıları sürdürmeye devam edeceği görüşünü yansıtıyor" dedi.

S-P açıklamasında Türkiye'nin görünümünün negatif olmayı sürdürdüğü; bunun, 2014-1015'te yüzde 2.6'lık ortalama büyüme öngörüsüne karşın, üçte bir oranında öngörülen sert ekonomik iniş olasılığı yönündeki kurum görüşüne dayandığı bildirildi. S-P, "Bu finansal sektör performansını ve kamu finansmanını zayıflatabilir ve bizi Türkiye'nin derecesini indirmeye yöneltebilir" dedi.

-GÖRÜNÜMÜN GEREKÇELERİ-

Kuruluş Türkiye'nin negatif görünümü hakkında şu yorumu yaptı:

"Negatif görünüm, 12 ay boyunca bir ödemeler dengesi ya da büyüme şoku görülmesi halinde Türkiye'nin derecesinin düşürülmesi olasılığının en az üçte bir olduğu biçimindeki görüşümüzü yansıtıyor. Şiddetli bir şok finansal sektör istikrarı yanında mali performansı da etkileyebilir. Bu ikincisi finansal sektör döviz oynaklığı ve düşük büyümeye eğilme durumunda kalırken potansiyel olarak ülke bilançosunda yükümlülüklerin kristalize olmasına yol açabilir.

Mali ve parasal politikaların dış borçlanmaya daha az yoğun bağımlılığı getirecek şekilde daha dengeli bir ekonomik büyümeyi desteklemesi durumunda derecelendirme üzerindeki aşağı yönlü baskının hafifleyeceğine inanıyoruz."

Kuruluş, not teyitlerinin, Türk ekonomisinin, ihracattaki büyüme iyileşirken tedrici olarak yeniden dengelenmeye kavuştuğu temel senaryoyu yansıttığını belirtti. Ekonominin TL değer kaybından yarar sağladığına değinen kuruluş şöyle devam etti:

"Negatif görünüm Türkiye'nin ekonomik beklentilerine yönelik kalıcı riskler konusundaki görüşümüzü yansıtıyor. Yetkililerin potansiyel dış risklere karşı tampon oluşturmada mali ve parasal politikalardan yeterince yararlanmadığı görüşündeyiz. Ayrıca sınırlı politika tamponlarının kısmen kurumsal kontrol ve denge erozyonundan kaynaklandığına inanıyoruz."

S-P dış finansman ortamının kötüleşmesi halinde yüzde 60'ı kısa vadeli olan borç stoğunun yeniden finansman oranlarının yükselebileceği uyarısında bulundu.

Dış kırılganlıkların potansiyel olarak daha az yönetilebilir olduğunu iddia eden kuruluş bunun nedenlerini şöyle sıraladı:

"-Türk şirketler sektörünün oldukça büyük (GSYH'nin yüzde 20'si) ve kısa vadeli döviz pozisyonu.

-Türkiye'nin yıl sonuna kadar GSYH'nın yüzde 6.4'ü olacağını tahmin ettiğimiz, halen oldukça büyük cari işlemler açığı var. Cari işlem alındıları yüzdesi itibarıyla açığın yıl sonu itibarıyla yüzde 22'ye ulaşacağını tahmin ediyoruz. Bu yükselen Avrupa içinde en yükseği.

-Belirsiz küresel ekonomik ortam, özellikle uyumlaştırıcı para politikasından geri adım atılması potansiyeli.

-Enflasyonun içine işlemiş bir döviz kuru değer kaybı. Şu anda kaydedilen yüzde 9 ile bu Türk merkez bankasının yüzde 5 hedefinin oldukça üzerinde."

Şubat ayından itibaren Türkiye'nin büyüme tahminini yüzde 3'ün biraz altına yükselttiklerini belirten S-P, uzun vadeli büyüme beklentilerinde bir iyileşme tahmini içermediğini bildirdi. Kuruluş değerlendirmesinin kredi büyümesinin 2015'te yüzde 10'un altına ineceği tahminini içerdiğini kaydetti.

-DİĞER DEĞERLENDİRMELER-

S-P açıklamasında yer alan değerlendirmelerden bir bölümü de şöyle:

"-İşlemesi krediyle sağlanan bir büyümenin yokluğunda Türkiye'nin büyüme potansiyelinin yapısal değişiklikler gerçekleşinceye değin kısıtlanacağını görüyoruz. Bu değişiklikler dış ticarete konu sektörlere yüksek net yabancı doğrudan yatırımını, emek katılımı ve iyileştirilmiş emek esnekliğinde devam eden artışları ve ekonomide katma değer ile verimliliğin iyileştirilmesi konularını içerebilir.

-2010'dan itibaren makro ihtiyati önlemlerin görece etkin uygulandığı görüşündeyiz. Özellikle hane halklarının dövizle borçlanmalarının yasaklanması parasal transmisyon kanallarının güçlenmesine katkıda bulundu.

-2010'dan itibaren şirketler sektörünün iç bankacılık sektöründen borçlanmaları arttı, bankacılık sektörü iç finansman kaynaklarını artan şekilde dışarıdan borçlanarak genişletti.

-Finansal sektörün görece istikrarlı olduğu görüşündeyiz, sektör daha geniş bir makroekonomik darboğaza karşı bağışık değil.

-2007'den bu yana dış finansmana dayanan borç vermelerin büyük bölümünün iç hizmetler sektörüne, gayrımenkul geliştirme ve inşaata ve test edilmemiş küçük ve orta ölçekli girişimlerin borç defterlerine aktığına inanıyoruz. Daha düşük büyüme bu son borçluların kredibilitesini test edebilir."