Türkiye Afganistan Yatırım Toplantısı

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Türkiye'nin tecrübesini Afganistan'a aktarmasına ihtiyaçları olduğunu belirterek, "Çok genç bir nüfusa sahibiz. Becerilerin geliştirilmesi noktasında Türkiye harika bir örnek" dedi.

Gani, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Cihad Vardan'ın ev sahipliğinde gerçekleştirilen Türkiye Afganistan Yatırım Toplantısı'nda yaptığı konuşmada, Afganistan'ın, Türkiye'yi tanıyan ilk ülke olduğunu ve Kurtuluş Savaşı'nda yardım toplandığını anlattı.

Türkiye'nin her zaman Afganistan'ın yanında olduğunu vurgulayan Gani, "Afganistan'da Özbekler ve Türkmenler var. Üçüncü dilimiz Türkçe. Biz bununla gurur duyuyoruz. Türkçe'yi milli dilimiz olarak görüyoruz" diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Gani, Türkiye'nin son on yılda gerçekleştirdiği dönüşümün önemine değinerek, şunları kaydetti:

"Türkiye'deki değişim paranın sermayeye dönüşümüydü. Şirket kuruluşu ve faaliyete geçmesi konusunda, kurumsal olarak yatırım ve sermayeye dönüşümde Türkiye'nin tecrübesini aktarmasına ihtiyacımız var. Çok genç bir nüfusa sahibiz. Fakat becerilerin geliştirilmesi noktasında Türkiye harika bir örnek.

14 yıldır bütçemizin yüzde 40'ından fazlasını harcayamıyoruz. Paranın uygun şekilde harcanması benim birinci önceliğim. Paranın harcanamamasının birinci nedeni; fizibilite çalışmalarının olmaması. İkinci olarak icra ile ilgili noktaya değinmek istiyorum. Onlarca proje başlatılıyor ama uygun mühendislik olmadığından bitirilemiyor. Üçüncü olarak kamu-özel sektörleri arasındaki ilişki uyumlu değil. Dördüncü olarak ulusal bir altyapı planımız yok. Proje bazlı çalışıyoruz. Projenin sonuçlarına odaklanmanız gerekiyor."

"Orta Asya enerji koridoru Afganistan'dan geçmeden başarıya ulaşamaz"

Gani, problemlerin adını koymanın önemine değinerek, "Afganistan olarak biz Asya'nın farklı bölgelerini birleştirebilen en uygun merkeziz. Bunu avantaja çevirmemiz gerekiyor. Türkmenistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan boru hattı coğrafi konumumuzun öneminin ilk göstergesidir. Orta Asya enerji koridoru Afganistan'dan geçmeden başarıya ulaşamaz" ifadelerini kullandı.

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, dış yardımla hiçbir ülkenin zenginleşemeyeceğini belirterek, Afganistan'ı bölgede enerji bağlantı noktası (hub) yapmak istediklerini kaydetti.

İlişkilerin getirdiği avantaja dikkati çeken Gani, "Türkiye, Gürcistan, Azerbaycan ve Türkmenistan'ın Afganistan'la bağlantıda olması bizim için hayati önem taşıyor. Bir yandan Çin'e bir yandan İran'a bağlantı sağlıyoruz. Boru hattı güzel bir gösterge. Bu şekilde boru hattı aracılığıyla enerji transferini gerçekleştireceğiz" diye konuştu.

İkinci varlıklarının su olduğunun altını çizen Gani, "Çin hariç her komşumuz için su tedarikini sağlayan biziz. Türkiye'nin baraj tecrübeleri düşünüldüğünde bu bizim açısından çok önemli. Önümüzdeki dönemde su, petrol ve gaz kadar önem taşıyacak. Su yönetimi, kilit önem taşıyor" dedi.

Gani, tarım konusundaki gelişmelere de değinerek, "Dış yatırımlara rağmen 1978 yılında ürettiğimiz tarım ürünlerinin yalnızca dörtte üçünü üretebiliyoruz. Burada yıllık 4 milyar dolar gıda tedariki söz konusu. Yurtiçi piyasa sayesinde tarım değer zinciri de gelişiyor. Bizler 113 farklı üzüm türü yetiştiriyoruz. Dünyanın en iyi nar ve elmaları bizde. Fakat bunlar bir şekilde ulaştırılamıyor" ifadelerini kullandı.

Afganistan madenlerinin yalnızca üçte birinin çıkarıldığını belirten Gani, şunları aktardı:

"Bakır ve demir açısından dünyanın bir numaralı üreticisi olma potansiyeli taşıyoruz. 60 farklı mermer türümüz var. 400 yıl bize yetecek maden yatakları var. Altın ihracı da yapabiliyoruz. Petrol ve gaz konusunda araştırmalar yapılıyor. Çin şirketleri tarafından petrol  arama faaliyetleri devam  ediyor. Türkiye'nin de yardımlarıyla geçtiğimiz yıl gaz konusunda yapılan keşifleri iki katına çıkarmayı başardık. Gazdan üretilen enerji 100 megavata çıkacak."

Vardan'ın konuşması

DEİK Yönetim Kurulu Başkanı Vardan ise toplantının açılış konuşmasında, Türk halkı ve  şirketleriyle Afganistan'ın yanında olmaya devam edeceklerini söyledi.

Vardan, Afganistan'ın ekonomik ve sosyal olarak kalkınmasını istediklerinin altını çizerek, şöyle devam etti:

"Afganistan'da birliğin korunarak güvenlik ve istikrarının sağlanması, Afganistan'ın terörden kurtulması, Afgan halkının huzur ve refaha kavuşturulması en büyük arzumuzdur. Sayın Cumhurbaşkanımızın geçen yıl yaptığı ziyaretle ikili ilişkilerimizde yeni bir sayfa açtı. Bu ziyaret sırasında imzalanan Stratejik Ortaklık ve Dostluk Anlaşması ile kardeşliğimiz en üst seviyeye taşındı. Türkiye bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da halkıyla, şirketleriyle, sivil toplumuyla Afganistan'ın yanında yer almaya devam edecektir."

Bu toplantılarla ilişkileri daha güçlendirmek istediklerini kaydeden Vardan, "Bu toplantı vesilesiyle şirketlerimiz ve sizlerle bilgi alışverişi yapma imkanı bulacaklar. Afganistan'ın kaynaklarını ekonomiye kazandırarak ekonomik ve sosyal kalkınmasını sağlanması, insanlarının hak ettikleri onurlu yaşama kavuşması bizlerin en büyük dileğidir. DEİK olarak bütün arzumuz aramızdaki bu bağların kopmadan, ekonomik alanda iş adamlarımızın birbirleriyle ilişkilerini daha da güçlendirmeleri, iş adamlarımızın burada yaptığı yatırımları artırarak devam ettirmeleridir" değerlendirmesinde bulundu.