Zeytinliklerde hasadın ardından "başakçılar" mesaiye başladı

Türkiye'nin önemli zeytin ve zeytinyağı üretim merkezlerinden Edremit Körfezi'nde hasadın sona ermesiyle ağaç diplerine dökülen taneleri toplayıp ekonomiye kazandıran ve "başakçı" olarak bilinen kişiler iş başı yaptı.

Elle, çırpma yöntemiyle ya da teknolojik yeni ekipmanla hasat edilirken ne kadar özen gösterilse de zeytinin ağaç dibine dökülmesi önlenemiyor. Ağaç diplerine dökülen bu zeytinler, her yıl hasadın ardından başakçılar tarafından toplanıyor.

Balıkesir'in körfez ilçelerinde 10 milyon civarındaki ağacın dibine dökülen yaklaşık 900 ton "dip zeytin"i ekonomiye kazandıran başakçıların topladığı ürünler, sofralık, yağlık ve sabunluk olarak değerlendiriliyor.

Başakçılar, topladıklarından kendi ihtiyaçları dışındakileri fabrikalara satarak aile bütçelerine gelir sağlıyor.

"Umarım başakçılık geleneği devam eder"

Balıkesir Üniversitesi Edremit Meslek Yüksekokulu Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Mücahit Kıvrak, AA muhabirine, Türkiye'de başakçılık geleneğinin çok eskiye dayandığını söyledi.

Zeytinde hasat yapılırken ağaçlarda az miktarda ürünün kaldığını belirten Kıvrak, "Bazı dallardaki zeytinler dökülmüyor veya taneler serpilmiş olarak yerlerde kalıyor. Daha sonra başakçılar geliyor hem bu zeytinleri hem zeytinliklerdeki otları topluyor. Hem otları hem de zeytinleri ülke ekonomisine kazandırıyorlar." dedi.

Kıvrak, zeytinde sezonun iyi geçtiği yıllarda başağın da hem kalite hem tane bakımından çok verimli olduğunu anlattı.

Başakçılar için bazı sezonların zorlu geçtiğini vurgulayan Kıvrak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İşin en az olduğu, köylülerin en az çalıştığı dönemlerde başakçılar arazilerde zeytin toplayarak geçimlerini, günlük ihtiyaçlarını karşılıyor. Bu hem bizim açımızdan zeytinlerin araziden fabrikaya gelerek, işlenerek ekonomiye kazandırılması hem de köylünün gelir elde etmesi açısından iki yönden de çok önemli. Umarım başakçılık geleneği devam eder çünkü yavaş yavaş köylerde genç nesiller pek bu işe bakmıyorlar."

Başakçıların topladığı zeytinlerden elde edilen yağların genelde rafinajlık özelliğinin bulunduğunu aktaran Kıvrak, çok nadir de olsa ekonomik değere sahip yemeklik yağ çıktığını sözlerine ekledi.

Fabrikaların başak zeytin alım fiyatı yükseldi

Başakçılardan Nurten Kırbaçoğlu, ağaçlarda kalan ve rüzgarın etkisiyle dökülen zeytinleri topladıklarını dile getirdi.

Geçimlerini başakçılıktan sağladıklarını kaydeden Kırbaçoğlu, "Topladığımız zeytinleri satarak ekmek alıyoruz, yiyecek alıyoruz. Başak zeytinin kilogramı önceki senelerde 1 lira civarındaydı, bu yıl 2,5 lira oldu. Zeytinleri fabrikalar alıyor. Kışın zeytin alanlar alıyor, onlara da satıyoruz. Topladığımız zeytinler fabrikalarda yağ yapılıyor, posaları da sabun yapılıyor." diye konuştu.

Kırbaçoğlu, günlük 20-30 kilogram zeytin topladıklarını ifade etti.