4. Uluslararası Abdürreşit İbrahim Sempozyumu"

İslamiyet'in Japonya'da resmen tanınmasını sağlayan Abdürreşit İbrahim'in hayatı ve faaliyetleri, "4. Uluslararası Abdürreşit İbrahim Sempozyumu"nda tanıtıldı.

Ankara Üniversitesi Asya-Pasifik Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Türk-Japon İşadamları Derneğinin (TUJİAD) Tokyo Camisi ve Külliyesi'nin kuruluşunun 80. yılı anısına düzenlediği, Türkiye Diyanet Vakfı'nın desteklediği sempozyum, Ankara Üniversitesi'nin Tandoğan yerleşkesinde gerçekleştirildi.

Sempozyumun açılışına Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, Ankara Üniversitesi Rektörü Erkan İbiş ve Japonya'nın Ankara Büyükelçisi Hiroshi Oka'nın yanı sıra çok sayıda yerli ve yabancı akademisyen, araştırmacı ve davetli katıldı.

Ankara Üniversitesi Asya Pasifik Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ali Merthan Dündar'ın açılış konuşmasını yaptığı sempozyuma katılan Türk, Japon ve Tatar akademisyenler, Japonya'da geçen yüzyılın başında İslam'ın yayılması için çalışan ve resmen tanınmasını sağlayan İbrahim'in hayatı ve faaliyetleri hakkındaki araştırmalarını tanıtan sunumlar yaptı.

Sempozyuma Japonya'nın Tokyo Gaikokugo Daigaku Üniversitesinden katılan Prof. Dr. Hisao Komatsu, "Yeni Kaynaklar Işığında Abdürreşit İbrahim Efendi ve Japonya" başlıklı sunumunda İbrahim hakkındaki arşiv çalışmalarını anlattı.

Komatsu, yaptığı çalışmalar esnasında ulaştığı askeri raporlarda Abdürreşit İbrahim'in Sibirya yerine Buhara'da doğmuş olma ihtimalini destekleyen verilere ulaştığını belirtti.

Tatar Ansiklopedisi Müdürü Prof. Dr. İskender Gilyazov da Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'nın Weinberg esir kampında kalan Abdürreşit İbrahim'in faaliyetlerini içeren sunum gerçekleştirdi.

Gilyazov, Abdürreşit İbrahim'in esir kampındaki Müslümanlara imamlık yaptığını ve oradaki Müslümanları İslami anlamda şuurlandırmak için çalıştığını ifade etti.

Ayrıca Abdürreşit İbrahim'in İslami şuur hakkında yazdığı makalelerin hala arşivlerde mevcut olduğunu belirten Gilyazov, Abdürreşit İbrahim'in esir kampında bir de kütüphane kurduğunu vurguladı.

Ankara Üniversitesi'nden Prof Dr. Abdullah Gündoğdu ise sunumunda Cemaleddin Afgani ve İbrahim'in İslam dünyasındaki etkileri üzerine değerlendirmelerde bulundu.

Gündoğdu, Afgani'nin anlatıldığının aksine İslam toplumları üzerinde çok etkili olmadığını, Abdürreşit İbrahim'in ise fazla bilinmemesine rağmen İslam toplumlarının uyanışına hizmet eden isimlerin başında geldiğini dile getirdi.

Mimar Sinan Üniversitesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. İlyas Kemaloğlu, Çarlık Rusyası tarafından baskı altında tutulan İdil Ural Türklerinin Anadolu'ya göçlerinde İbrahim'in rolü ve etkisi hakkında sunum yaptı.

Kemaloğlu, Abdürreşit İbrahim'in Çarlık Rusyası sınırları içerisinde yaşayan Müslümanların yaşadığı zorlukları kaleme aldığını belirterek, Abdürreşit İbrahim'in oradaki Müslümanları şuurlandırmak için çalıştığını ve onları İslami kimliklerini korumaları için Osmanlı'ya göç etmeleri için teşvik ettiğine dikkati çekti.

Abdürreşit İbrahim

Abdürreşit İbrahim, 23 Nisan 1857 tarihinde Sibirya'nın Tobolsk vilayetinin Taba kasabasında doğdu. Uzun yıllar eğitim amacıyla seyahatler yapan İbrahim, 1911'de İtalya'nın Trablusgarp'ı işgal etmesi üzerine Afrika'daki cephelerde çalıştı.

İbrahim, Ruslar'ın 1915 yılında işgali üzerine Sarıkamış'a gitti. Yine bu yıllarda İstanbul'da kurulan Rusya Müslüman Türk Kavimlerini Himaye Cemiyeti üyesi olarak çalıştı. Cemiyet üyeleriyle Budapeşte, Viyana, Zürih, Berlin ve Sofya'yı ziyaret eden Abdürreşit İbrahim, Rusya'da yaşayan Türk topluluklarının dertlerini ve uğradıkları baskıları dile getirdi.

Avrupa'daki faaliyetlerinden sonra tekrar İstanbul'a dönen İbrahim, 1922-1923 yıllarında Rusya'da, 1930'da Kahire'de, 1930-1931 döneminde Mekke'de bulundu. 1934'te ailesiyle Japonya'ya yerleşen Abdürreşit İbrahim, ölümüne kadar İslamiyet'in burada yayılması için çalıştı. Abdürreşit İbrahim, 1937 yılında Tokyo'da bir cami inşa ettirilmesine ön ayak oldu ve bu caminin imamlığını yaptı.

Japonya'da 1939'da İslam dininin resmen tanınmasını sağlayan Abdürreşit İbrahim, 17 Ağustos 1944 günü Tokyo'da vefat etti. Abdürreşit İbrahim'in vefatı Japon radyosundan ilan edildi ve cenazeye katılmak isteyenlerin gelmesi için dört gün beklendi. Abdürreşit İbrahim, büyük bir törenle Tokyo'da defnedildi.