ABD, DTÖ temyiz kuruluna yargıç seçtirmedi, kurul dava kabul edemiyor

ABD'nin yargıç seçimini engellemesi nedeniyle kurumda sadece bir yargıç kaldı. Oysa davaların üç yargıçla karara bağlanması gerekiyor. ABD dışında ülkelerin tümü bunun DTÖ'yü işlevsiz hale getireceğini belirterek itiraz etti…

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Genel Sekreteri Roberto Azevedo, DTÖ'ye bağlı temyiz kurumunun işlevinin bugünden itibaren resmen durdurulacağına dikkat çekti. Dün sona eren DTÖ toplantısının ardından bir açıklama yapan DTÖ Genel Sekreteri Roberto Azevedo, temyiz kurumunun bugünden itibaren yeni anlaşmazlıkları artık kabul etmeyeceğini belirterek bunun DTÖ'de anlaşmazlıkların çözüm mekanizmasını zedeleyeceğini, ancak kurallar temelinde kurulan bu mekanizmanın sonlanacağı anlamına gelmediğini açıkladı. Temyiz kurumu, DTÖ'nün anlaşmazlıkları çözüm mekanizmasının önemli bir parçası. Kuruma, küresel ticaretin 'en yüksek mahkemesi' adı veriliyor.

ABD hükümeti, 2017 yılından itibaren, "yapısal sorunlar" nedeniyle DTÖ temyiz kurumunda yeni yargıç seçim sürecinin başlatılmasını sıkça engellemeye çalıştı. Yeni yargıç seçilemediği için kurumda sadece bir yargıç kaldı. DTÖ kurallarına göre, bir dava için karar almak için üç yargıcın bulunması gerekiyor. Dolayısıyla temyiz kurumunun işlevi fiilen askıya alındı.

DTÖ'ye üye birçok ülke, ABD'nin 'veto' hakkını kötüye kullanarak, temyiz kurumunun işlevsizleşmesine neden olmasından hayal kırıklığına uğradıklarını açıkladı.

Temyiz kurulunun işlevsiz hale gelmesine karşın anlaşmazlıkları çözüm mekanizmasının sona ermeyeceğine dikkat çeken Azevedo, DTÖ'ye üye ülkelerin yine de istişare ve uzman ekibin raporları gibi yollarla mevcut anlaşmazlıkları çözmeye kalkışabileceğini kaydetti.

Çin'in DTÖ temsilcisi Zhang Xiangchen, günümüzde küreselleşmenin ciddi şekilde engellendiğine dikkat çekerek, bunun küresel ticarette çok taraflılığı zedelediğini kaydetti.

Avrupa Birliği'nin DTÖ temsilcisi ise DTÖ'de reformu desteklediklerine dikkat çekerek, ancak bu reformun DTÖ'de çözüm mekanizmasını zayıflatmak yerine, çok taraflı istişare fonksiyonunu iyileştirerek gerçekleştirilmesi gerektiğini vurguladı.

Kanada'nın DTÖ temsilcisi, reform adına temyiz kurumunun işlevini engellemenin 'uygunsuz ve gereksiz' bir uygulama olduğunu söyledi. 43 Afrika ülkesi adına açıklama yapan Benin'in DTÖ temsilcisi, temyiz kurumunun küresel ticaret sisteminin sorunsuz şekilde işlenmesini sağlayan bir zemin olduğuna dikkat çekerek, kurumun mevcut halinin endişe verici olduğunu ifade etti.