Alevi Bektaşilerin Sorunları ve Çözümlerine İlişkin Rapor

Alevi-Bektaşi Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı Gülizar Cengiz, "Görüştüğümüz Alevi ve Bektaşi vatandaşların bir bölümü, Diyanet İşleri Başkanlığı gibi bir kurumun doğru olmadığını söylüyor. Diğer bir bölümünde ise 'Diyanet olacaksa bunun eşitlik ilkesine uygun bir biçimde olması ve yeniden yapılanması gerekir' gibi düşünceler hakim" dedi.

Alevi-Bektaşi Enstitüsü'nün, Avrupa ve Türkiye'de yaptığı üç yıllık alan araştırmasının ardından hazırlanan ve dün siyasi partilere sunulan "Alevi-Bektaşilerin Sorunları ve Çözümlerine İlişkin Rapor" düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaşıldı.

Rapora ilişkin bilgi veren Cengiz, Enstitülerinin Almanya'da 1996 yılından bu yana hizmet verdiğini ve birinci temel amaçlarının hiçbir önyargı ve değerlendirmenin etkisinde kalmaksızın Alevi-Bektaşi düşüncesinin kaynağından ve bilimsel doğrulara dayanarak anlaşılmasını sağlamak olduğunu söyledi.

Çalışmaların tamamen gönüllülük esasına dayalı yürütüldüğünü belirten Cengiz, çalışmaya destek veren akademisyenlerin de Türkiye, Arnavutluk, Bulgaristan, Macaristan, Almanya ve İngiltere'nin saygın üniversitelerinde görev yaptıklarını anlattı.

Hazırlanan raporun tarihi kaynaklardan, saha araştırmalarından ve yüz yüze gerçekleştirilen görüşmelerden oluştuğunu bildiren Cengiz, "Avrupa ve Almanya'da 7 ayrı kentte alan araştırması yaptık" dedi.

Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik ile bir süre önce Almanya'da bir toplantı gerçekleştirdiklerini ve rapora ilişkin bilgi verdiklerini hatırlatan Cengiz, gelecek hafta tekrar bir görüşme yapacaklarını vurguladı.

Cengiz, böyle bir raporun hazırlanmasının sebepleri arasında Türkiye ve Ortadoğu'da yaşanan gelişmelerin önemli bir rol oynadığına dikkati çekti.

Cengiz, Alevi ve Bektaşi toplumu için "Diyanetin yeniden yapılanması" ve "ötekileştirme" sorunu olduğunu savundu.

Cengiz, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Karşılıklı söylemlerde üslup da son derece önemli. Hemen hemen görüştüğümüz 100 Alevi-Bektaşi insanından 90'ı kullanılan üsluptan son derece rahatsız olduğunu belirtmekte. Bir topluluğun inanç ve ibadet yerinin neresi olduğunun tespiti ve kararı, o toplumun kendisine aittir. Bu nedenle cemevleri hakkında söylenen sözler toplumu ciddi bir biçimde incitmekte. Cemevlerinin yasal statüye kavuşması için siyasi söylemlerde olduğu gibi Tekke ve Zaviyeler Kanunu'nun kaldırılmasının gerekliliğini Alevi-Bektaşi topluluğunun büyük bir bölümü reddediyor. Zorunlu din dersleri çok ciddi bir sorun olarak ortaya konulmakta."

-"Eşitlik ilkesine dayalı olarak bir üst kurul olmalı"

Diyanet İşleri Başkanlığıyla ilgili Alevi-Bektaşi toplumunda iki farklı kanı olduğunu bildiren Cengiz, şunları söyledi:

"Görüştüklerimizin bir bölümü Diyanet İşleri Başkanlığı gibi bir kurumun doğru olmadığını söylüyor. Diğer bir bölümünde ise 'Diyanet olacaksa bunun eşitlik ilkesine uygun bir biçimde olması ve yeniden yapılanması gerekir' gibi düşünceler hakim. Her iki düşüncede de ortak bir fikir var: 'Diyanet İşleri Başkanlığı bugünkü yapısıyla ilk kuruluş amaçlarından oldukça uzaklaşmıştır, eşitlik ilkesine uygun değildir ve yeniden yapılanması gerekir' gibi bir sonuca varıyorsunuz. Diyanet İşleri Başkanlığı, Avrupa'da olduğu gibi eşitlik ilkesine dayalı olarak bir üst kurul olmalı ve bu kurul tamamen bağımsız ve farklı inanç gruplarından oluşmalı."

-Sorunlar ve çözüm önerileri

Enstitü üyesi Doç. Dr. Ali Yaman da konunun somut veriler üzerinden analiz edilmesi ve değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, "Toplumun inançları, kültürel değerlerinin tespit edilmesi ve bunlara ilişkin sorunların çözülmesi gerekiyor. Bunu bir siyasi malzeme olarak görmemeliyiz" diye konuştu.

Raporda ana meselelelerinin vurgulandığını anlatan Yaman, siyasilerin somut adımlar atmak suretiyle toplumdaki ferahlamayı sağlaması gerektiğini sözlerine ekledi. - Ankara