Balıkesir Paha Biçilmez Eserler Balıkesir'deki O Kütüphanede

Balıkesir'de bu yılın başında hizmete giren Mutasarrıf Ömer Ali Bey Yazma Eser Kütüphanesi, birbirinden değerli 12 binden fazla eseri bünyesinde barındırıyor. Kütüphanenin en değerli eserleri arasında 900 yıllık olduğu sanılan minyatür ve tezhiplerle süslü el yazması Kuran ile Vankulu Mehmet Efendi'nin yazdığı, İbrahim Müteferrika'nın ise 1729 yılında matbaasında bastığı ilk eser olan Vankulu Lügatı da yer alıyor. Yazma eserler, Kozmik oda gibi korunaklı yerde saklanıyor.

Balıkesir'de 1 Ocak'tan itibaren hizmete başlayan Mutasarrıf Ömer Ali Bey Yazma Eser Kütüphanesi, birbirinden değerli eserleri barındırıyor. Kütüphane Müdürü Şahin Gergin, 12 binden fazla eseri bünyesinde barındıran kurum hakkında bilgi verdi. Balıkesir ve Çanakkale Bölgesi'ndeki yazma eserleri araştırdıklarını, kütüphaneye kazandırmak için çalıştıklarını belirten Gergin, "Bu kütüphane, Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı'na bağlıdır. Ülkemizdeki 14 yazma eser kütüphanesinden biridir. Koleksiyon itibariyle 9 bin 380 adet matbaada basılmış eserimiz, 2 bin 700'ün üzerinde çok değerli nadir el yazması eserimiz vardır. Bu yazma eserlerin içinde de 10 tanesi çok özeldir. Bu 10 eserin arasında 6'sı kendine has özelliği vardır. Diğer 4'ü ise tezhip ve minyatür süslemelidir. Bunların da içinde en değerlisi el yazması bir Kuran-ı Kerim'dir. Üzerinde tarih olmadığı için, Memluklular ya da Selçuklular dönemine ait olduğu sanılmaktadır. Tarihçiler, 800 ya da 900 yıllık olduğunu söylemektedirler. Bu eserlerimizin en değerlisi, Vankulu Lügatı olarak bilinen, İbrahim Müteferrika Matbaası'nda basılan ilk eserdir. Kütüphanemiz Balıkesir ve Çanakkale illerinde, vatandaşların ya da kurumların elinde bulunan el yazması nadir eserler ile Arap harfleri ile basılmış veya yazılmış eserleri, araştırıp, bulup toplamak üzere kurulmuştur. Kütüphanemiz burada hizmet vermeye başlamadan önce, Balıkesir İl Halk Kütüphanesi'nde, bu yazma eserler halkın hizmetine açıktı. 2016 yılında yazma eserler kütüphanesi fiilen hizmet vermeye başlayınca, yazma eserlerin tamamı dijital ortama aktarıldı ve halkın hizmetine sunuldu. Yazma eserlerden yararlanmak isteyenler kütüphanemiz bünyesindeki okuma odasında bilgisayarlardan yararlanabilirler. Kütüphanemize gelip yazma eserlerden yararlanmak isteyen vatandaşlarımızdan ücret almıyoruz. Kendi evinde kendi bilgisayarından eserleri incelemek isteyenlere, yazma eserlerimizin dijital kopyalarını çok cüzi bir fiyata, eserin sayfalarını, ya da tamamını kopya olarak veriyoruz" dedi.

KOZMİK ODA GİBİ

Eserlere gözü gibi baktıklarını, özel odada bulundurduklarını, ızgaralı havalandırması bulunan kompakt raflarda sakladıklarını belirten Gergin, "Yazma eserlerin bulunduğu yere parmak izi okuyucu sistemi çalıştırarak giriyoruz. Sistem benim parmağımı tanıyor. Herhangi bir yangın tehlikesine karşı özel yangın söndürme sistemi var. İtalyan malı bu sistemde, tüplerde bulunan Argon gazı ve karbondioksit olağanüstü duman ve ısı durumunda harekete geçiyor. Argon gazı patlıyor ve ortamdaki oksijeni çekerek karbondioksit veriyor. Bu durumda da yanma gerçekleşmeyip önlenmiş oluyor. Yani yazma eserlerin zarar görmemesi için su kullanılmayan bir söndürme sistemimiz var. Ayrıca kitapların nemlenmesini önlemek için ortamın nemini ayarlayan sistem de 365 gün 24 saat çalışıyor. Çok değerli eserlerimizin zarar görmemesi için elimizden geleni yapıyoruz" diye konuştu.

KÜTÜPHANE BINASI DA ÇOK DEGERLI

Mutasarrıf Ömer Ali Bey Kütüphanesi binası da en az içindeki eserler kadar tarih değere sahip. Mülkiyeti Balıkesir Ticaret Odası'na ait olan Ziraat Bankası eski hizmet binası, 16 Nisan 2013 tarihli protokolle Balıkesir Valiliği'ne 25 yıllığına tahsis edildi. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı ile Balıkesir Valiliği arasında gerçekleşen görüşmeler neticesinde mevcut binanın Balıkesir Mutasarrıf Ömer Ali Bey Yazma Eser Kütüphanesine tahsis edildi. 1911 yılında, Sultan Mehmed Reşad döneminde inşa edilmiş olan bina, bodrum kat üzerine iki katlıdır. Duvarları granit taşla örülü toplam 432.61 metrekarelik yüzölçümüne sahip.

MUTASARRIF ÖMER ALİ BEY KİM

Ömer Ali Bey, 1839 yılında Adana'da doğdu. Ramazanoğulları ailesinden Osmanlı İmparatorluğu ordusunda yetişmiş Tümgenerallerden 1843 yılında Bahrisefit (Çanakkale Boğazı) komutanlığına kadar yükselmiş (Beylerbeyi) Arif Paşabey'in torunudur. Babası Ahmet Paşa. Tarblusgarb- Bingazi, Dersim Vilayeti, Diyarbakır Vilayeti, Aydın Vilayeti, Hicaz Vilayeti mektupçuluğu, Cidde Vilayeti Kaymakamlığı (Vali Vekilliği), Hudavendigar (Bursa) Vilayetine bağlı Karesi (Balıkesir) Sancağı Mutasarrıflığı, Tekirdağ Sancağı mutasarrıflığı, Kastamonu Vilayeti Valiliği yaptı. 1897 Balıkesir Depremi'nde tamamen yıkılan Balıkesir'in tekrar inşası ve tamiratı için yapılan çalışmalarda üstün başarılara imza atan Mutasarrıf Ömer Ali Bey, Kastamonu Valiliğinden emekli olduktan sonra 25 Şubat 1920 Çarşamba günü 81 yaşında İstanbul'da vefat etti.