Belediyelere Yönelik Haciz İşlemleri

Anayasa Mahkemesi, belediyelerin sadece kendi gösterdikleri mallarına haciz konulabileceği ve bu işlemin kamu hizmetini aksatacak şekilde yapılamayacağına ilişkin düzenlemeleri, Anayasa'ya aykırı buldu.

Ankara 11. İcra Hukuk Mahkemesi, baktığı dava kapsamında, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun bazı hükümlerinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Başvuruyu esastan değerlendiren Yüksek Mahkeme, belediyelere yönelik haciz işlemleriyle ilgili bazı hükümleri iptal etti. İptal kararlarının gerekçesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Belediyelerin sadece kendi gösterdikleri mallar üzerine haciz konulabileceğine ilişkin düzenlemenin iptal gerekçesinde, Anayasa'nın 2. maddesinde güvenceye alınan hukuk güvenliği ilkesine atıfta bulunuldu.

Gerekçede, kanunlara göre bir alacağın, cebri icra yoluyla elde edilmesinin engellenmesi, ödeme şekli ve zamanı belirtilerek, başka güvenceye kavuşturulmamasının hukuk güvenliğini zedeleyeceği vurgulandı.

"Hukuk güvenliği ilkesiyle bağdaşmamaktadır"

Düzenlemeyle belediyelerin başka mal ve alacaklarının haczi daha kolay olsa dahi bildirilmedikleri sürece bunlara haciz konulamayacağı aktarılan gerekçede, bu durumun belediyelerden alacaklarını icra yoluyla tahsil etmek zorunda kalanların mülkiyet haklarına sınırlama getirdiği, müdahale niteliği taşıdığı bildirildi.

Başka yöntem öngörülmediğinden, alacaklıların alacaklarını elde etmesinin zorlaşabileceği hatta imkansız hale gelebileceği belirtilen gerekçede, "Bu bağlamda itiraz konusu kural, mülkiyet hakkının kullanılmasını ölçüsüzce sınırlandırdığı gibi, kanunlara göre tespit edilmiş alacak hakkının cebri icra yoluyla elde edilmesini zorlaştırdığından hukuk güvenliği ilkesiyle bağdaşmamaktadır" ifadesine yer verildi.

Belediye aleyhine haciz işleminin kamu hizmetini aksatacak şekilde yapılamayacağına ilişkin düzenlemenin iptal gerekçesinde ise itiraz konusu kuralda işaret edilen kamu hizmetlerinin hangi hizmetleri içerdiğinin açık ve belirgin olmadığı kaydedildi.

Belediyelerin mal varlıklarını kamu hizmetine özgülemeleri halinde, aleyhlerine icra takiplerinde alacaklıların haciz yoluyla haklarına ulaşmalarının engellenmiş olacağı ifade edilen gerekçede, düzenlemenin hukuk güvenliği ilkesine aykırı olduğu belirtildi.

Anayasa Mahkemesi, söz konusu hükümlerin yürütülen her türlü icra takibi hakkında da uygulanacağı ve yürürlük tarihinden önceki hacizlerin bu düzenleme dikkate alınarak kaldırılacağına ilişkin hükmü de iptal etmişti.

Kararın gerekçesinde, hukuk güvenliği ilkesinin kanunların geriye yürütülmemesini zorunlu kıldığı, daha önce tesis edilen işlemlerin doğurduğu hukuki sonuçları ortadan kaldıracak şekilde yasama tasarrufunda bulunulmasının, hukuk güvenliği ilkesine aykırılık oluşturacağı vurgulandı.

İtiraz konusu kuralın, belediyelere yönelik hacizlerin kaldırılmasına yol açtığı ve kesinleşen haciz kararına karşın alacaklıların haklarına kavuşmalarını engellediği bildirilen gerekçede, "Hak arama yollarına başvuran bireylerin bu yolla elde etmek istedikleri alacaklarını almalarının yasama tasarruflarıyla etkisizleştirilmesi, subjektif hakların ihlal edilmesine yol açmakta ve devlete güven duygusunu zedelemektedir" hükmüne yer verildi.