Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Projesi"

Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı, İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi dersinin, ilgili kamuoyu tarafından özellikle öğretmenlerin değerlendirmesinden sonra gelecek yıl dördüncü sınıflarda okutulmaya başlanacağını söyledi.

Avcı, AB ile Türkiye tarafından finanse edilen, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nın sahipliğinde Avrupa Konseyi tarafından yürütülen "Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Projesi"nin (DVE/İHE) kapanış konferansına katıldı.

Burada konuşan Avcı, elinde 10 sayfalık uzun bir konuşma metni olduğunu belirterek, "Sizi bu konuşmayı dinlemeye zorlayabilirim. Ama konumuz demokratik vatandaşlık ve insan hakları, insan hakları eğitimi olduğu için size bunu yapmayacağım" diyerek, konuşmasını kısa tuttu.

AB'ye, Avrupa Konseyi'ne, koordinatörlere, öğretmenlere ve öğrencilere teşekkür eden Avcı, güzel bir iş yaptıklarını, bunun devam edeceğini söyledi.

Avcı, projenin en önemli somut çıktılarından birini, "gelecek yıldan itibaren dördüncü sınıflarda İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi dersinin okutulacak olması" şeklinde niteledi.

Önemli projelerin, yönetmeliklerin, yönergelerin, ders programı önerilerinin ve taslakların Milli Eğitim Bakanlığı'nın web sayfasında ilan edildiğini belirten Avcı, şöyle devam etti:

"Başta öğretmenlerimiz olmak üzere ilgili bütün kamuoyunun, öğrencilerimizin, öğretmenlerimizin, velilerimizin, sivil toplum kuruluşlarımızın, akademisyenlerimizin bunları görmesini, eleştirmelerini istiyoruz. Onların değerlendirmeleri, eleştirileri, önerileri doğrultusunda programlarımızı yeniden gözden geçiriyoruz. Gerekli değişiklikleri yapıyoruz ve ondan sonra yürürlüğe koyuyoruz. Burada da öyle, adı daha uzun olan kısaca 'yurttaşlık dersi' diyorum. Bunu ilgili kamuoyu tarafından özellikle öğretmenlerimizin değerlendirmesinden sonra önümüzdeki yıl dördüncü sınıflarda okutmaya başlayacağız."

Projenin, demokrasinin sadece siyasi bir kavram değil, bir yaşama kültürü olduğunu herkese bir kere daha gösterdiğini ifade eden Avcı, okul ve eğitim yönetiminde de demokrasinin ne kadar olmazsa olmaz olduğunun yeniden görüldüğü anlattı.

Avcı, "Sadece eğitimcilerin değil, yöneticilerimizin, siyasetçilerimizin, valilerimizin de demokratik kültürü içselleştirmeleri halinde okullarımız, çocukların da söylediği gibi daha çok severek gidecekleri mekanlar haline gelecek, öğretmenlerimizin daha huzur içinde görev yaptıkları mekanlar haline gelecek. Bu proje buna büyük katkılarda bulunuyor" diye konuştu.

"Bu proje okulların dışına da yayılacak"

AB Türkiye Delegasyonu Maslahatgüzarı Bela Szombati de hangi ülkede olursa olsun demokrasi ve insan hakları eğitiminin şart olduğunu belirterek, bunun çocuğa erken yaşlarda, ilkokula başlamadan önce verilmesi gerektiğini söyledi.

Proje kapsamında 4 binden fazla öğretmen, okul müdürü, program geliştirici, okul kitabı yazarı ve müfettişin eğitime tabi tutulduğunu dile getiren Szombati, müfredatın demokratik ve insan haklarına uygun hale getirildiğini kaydetti.

Szombati, dördüncü sınıftan itibaren okutulacak yeni dersin 20 pilot okulda uygulandığını belirterek, "Bu proje okulların dışına da yayılacaktır. Ülkedeki öğrencilerin okul ortamlarında demokrasi ve insan haklarını öğrenmesine daima destek olacağız" dedi.

"Yalnız Türkiye'de değil, bütün Avrupa'da çok şey yapmalıyız"

Avrupa Konseyi Demokratik Vatandaşlık ve Katılım Direktörü Jean Christophe Bas da okullarda demokrasi ve insan haklarının öğretilmesinin "kazan-kazan" durumunun iyi bir örneği olduğunu belirterek, "Yalnız Türkiye'de değil, bütün Avrupa'da bu konuda daha çok şey yapmalıyız. Bütün Avrupa'da radikal davranışların çocuklar, gençler arasında yayıldığını görüyoruz. Bunların eğitilmesi gerekir" diye konuştu.

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı Emin Karip de proje kapsamında okullar ve özellikle öğrencilerin çalışmalarıyla ciddi deneyimler oluşturduklarını söyledi.

Karip, 2010'da imzalanan ve 2011'de başlayan projenin zaman içinde, ihtiyaçlar doğrultusunda revizyondan geçtiğini, uyarlamalar yapıldığını ifade ederek, demokrasi ve vatandaşlık dersi için öğretim programı ve materyallerin hazırlandığını, 81 ildeki öğretmenlere eğitimler verildiğini kaydetti.

Konuşmaların ardından projenin uygulandığı 10 ildeki okulların çalışmalarının yer aldığı sergi gezildi.

Proje hakkında

Avrupa Konseyi Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Şartı'nın 2010'da kabul edilmesinin ardından 1 Haziran 2011'de başlayan projenin amacı, Avrupa Konseyi ve üye ülkeler tarafından geliştirilip kabul edilen bu şartın ilkelerini eğitim mevzuatına ve öğretim programlarına yansıtmak yoluyla hayata geçirmek, eğitim kurumlarının demokratik bir yönetişim yapısına kavuşmasına katkıda bulunmak, kapasite geliştirme ve farkındalığın artırılmasına yönelik faaliyetler aracılığıyla geniş kapsamlı, sistematik bir demokrasi eğitimini teşvik etmek.

2011-2014 arasında yürütülmesi öngörülen ve sonrasında bir yıl uzatılan proje, 31 Mayıs'ta sona erecek. Proje kapsamında konferansla birlikte Avrupa Konseyi'nce sürdürülen DVE/İHE Koordinatörler Ağı'nın yıllık toplantısı da yapılıyor.

Bu kapsamda Avrupa Sosyal Şartı'nın tarafı olan 50 ülkeden koordinatörler de konferansa katılıyor.

270 bin öğrenci seçti

Proje kapsamında, Demokrasi ve İnsan Hakları seçmeli dersinin öğretim programı ve ders kitabı yeniden tasarlandı. Öğrenci merkezli, etkinlik temelli öğretim programı 10 ilde, farklı türdeki 11 lisede pilot olarak uygulandı. 60 öğretmen tarafından 4 bin 500'ün üzerinde 9-11. sınıf öğrencisine ulaşıldı.

Bu eğitim ve öğretim yılında yaklaşık 270 bin öğrenci Demokrasi ve İnsan Hakları dersini seçti. Bu ders, lise düzeyinde en çok tercih edilen seçmeli dersler arasında üçüncü sırada yer aldı.

Gelecek yıl 4. sınıflar için okutulması planlanan zorunlu İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi öğretim programı taslak olarak hazırlandı. 36 hafta boyunca, haftada 2 ders saati olacak ders, 10 yaşındaki çocukların günlük tecrübeleriyle ilişkilendirildi.