Devlet, Vatandaşla El Sıkışacak

Türkiye aleyhine hak ihlali iddiasıyla AİHM'e yapılan başvuruları tazminat ödeyerek çözmek amacıyla tazminat komisyonu kuruluyor. Yasada, komisyona başvuru süresiyle ilgili olarak, "Başvuran, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Komisyona müracaat edebilir. Bu süre içinde müracaatta bulunmayanlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin münhasıran iç hukuk yollarının tüketilmemiş olması gerekçesine dayanan kabul edilemezlik kararının kendilerine tebliğinden itibaren bir ay içinde de Komisyona müracaat edebilirler" hükmü yer aldı.

"Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun" Resmi Gazete'de yayımlandı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılmış bazı başvuruların tazminat ödenmek suretiyle çözümüne dair esas ve usulleri belirleyen Kanun, ceza hukuku kapsamındaki soruşturma ve kovuşturmalar ile özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı, mahkeme kararlarının geç veya eksik icra edildiği ya da hiç icra edilmediği iddiasıyla AİHM'e yapılmış başvuruları kapsıyor.

Yasada, ayrıca AİHS ve Türkiye'nin taraf olduğu ek protokoller kapsamında korunan haklara ilişkin AİHM'in yerleşik içtihatları doğrultusunda, Türkiye aleyhine verilen ihlal kararlarının yoğunluğu dikkate alınarak, Adalet Bakanlığınca teklif edilecek diğer ihlal alanları bakımından da Bakanlar Kurulu kararıyla bu Kanun hükümlerinin uygulanabileceği belirtildi. İdari nitelikteki soruşturmalardan kaynaklanan başvurular hakkında ise Kanun hükümleri uygulanamayacak.

-5 KİŞİLİK KOMİSYON KURULACAK-

Kanun kapsamında yapılacak müracaatlar hakkında karar vermek üzere Bakanlığın merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında çalışan hakim ve savcılar arasından Adalet Bakanı tarafından atanacak dört kişi ile Maliye Bakanı tarafından Maliye Bakanlığı personeli arasından atanacak bir kişiden oluşan toplam beş kişilik bir Komisyon kurulacak. Komisyon Başkanı bu üyeler arasından Adalet Bakanı tarafından seçilecek.

Yasada, komisyona müracaatın şekli ve süresi ise şu şekilde belirtildi:

"-Komisyona müracaat, AİHM'e başvuru tarihini ve numarasını gösteren resmi kayıt kabul mektubu, başvuru formu ve diğer ilgili bilgi ve belgelerle birlikte, müracaat edenin kimlik bilgilerini içeren imzalı bir dilekçeyle yapılır.

-Başvuran, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Komisyona müracaat edebilir. Bu süre içinde müracaatta bulunmayanlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin münhasıran iç hukuk yollarının tüketilmemiş olması gerekçesine dayanan kabul edilemezlik kararının kendilerine tebliğinden itibaren bir ay içinde de Komisyona müracaat edebilirler.

-Bakanlar Kurulu kararıyla; 2'nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca Kanunun kapsamının genişletilmesi, 9'uncu maddenin ikinci fıkrası uyarınca sürenin uzatılması durumunda müracaat hakkı kazananlar, bu haklarını Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazete'de yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde kullanabilirler."

-BAŞVURULAR VERGİ VE HARÇTAN MÜSTESNA OLACAK-

Müracaatlar Cumhuriyet başsavcılıkları aracılığıyla da yapılabilecek, müracaatlara ilişkin düzenlenecek kağıtlar damga vergisinden, yapılacak işlemler harçlardan müstesna olacak. Komisyon, müracaat hakkında dokuz ay içinde gerekçeli olarak karar vermek zorunda olacak.

Komisyon kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Komisyon aracılığıyla Ankara Bölge İdare Mahkemesi'ne itiraz edilebilecek. Üç ay içinde karara bağlanacak itirazlar üzerine verilecek kararlar kesin olacak. Ödenmesine karar verilen tazminat, kararın kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde Bakanlık tarafından ödenecek.

Kanun, 23 Eylül 2012 tarihi itibarıyla AİHM nezdinde kaydedilmiş başvurular hakkında uygulanacak. Müracaatın şeklini ve süresini belirleyen 5'inci maddesi Kanun'un yayımı tarihinden itibaren bir ay sonra yürürlüğe girecek. - Ankara