GRAFİKLİ - IKBY'de Neçirvan ve Mesrur Barzani dönemi

MAZIN BAQAL/ İDRİS OKUDUCU - Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) yeni dönemde başkan ve başbakanlık eski IKBY Başkanı Mesut Barzani'nin yeğeni Neçirvan ve oğlu Mesrur Barzani'nin elinde olacak.

IKBY'de geçen yıl 30 Eylül'de yapılan milletvekili seçimlerinde 111 sandalyeli meclise 45 milletvekili gönderen Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), seçimden birinci çıkması dolayısıyla IKBY'de daha önce olduğu gibi hem başkanlık hem de başbakanlık makamlarını elinde tutmayı başardı.

Seçimlerden 9 ay sonra hükümetin kurulması için ilk adım önceki gün atıldı. Siyasi partilerle yapılan koalisyon hükümeti anlaşması çerçevesinde KDP lideri Mesut Barzani'nin yeğeni Neçirvan Barzani resmi törenle başkanlık görevine başlarken, oğlu Mesrur ise meclis tarafından başbakanlık için görevlendirildi.

Bölgesel Başkanlık görevini Ekim 2017'de bırakan Mesut Barzani'nin IKBY'deki yeni dönemde geri planda kalmayı tercih etse de yeğeni Neçirvan ve oğlu Mesrur'un arkasında durarak, partinin gelecekteki liderleri olarak iki kuzenin birlikte çalışmasına odaklandığı görülüyor.

Kamuoyunda Neçirvan ve Mesrur Barzani birbirine destek veren iki kuzen imajı verse de her iki taraf arasında KDP liderliği için gizli bir çekişme olduğu bölgede bilinen bir gerçeklik. Ancak Mesut Barzani'nin parti üzerindeki otoritesi nedeniyle bunun henüz tam bir çekişmeye dönüşmediği de sıklıkla dile getiriliyor.

Aynı aileden ve kuzen olmalarına rağmen her iki şahsiyetin de kendisine ait bölgede güçlü farklı medya organları, kendi bünyelerinde üniversiteler, düşünce kuruluşları ve farklı kurumsal oluşumları mevcut.

KDP'nin güçlü olduğu Erbil ve Duhok'ta Mesut Barzani'nin yanı sıra her iki kuzenin fotoğraflarının asılı olduğu birçok kurum ve özel işletmeyi görmek de mümkün.

KDP'nin 40 yıldır liderliğini yapan Mesut Barzani

Mesut Barzani, İran'ın Mahabad kentinde 1946'da doğdu. Aynı yıl babası Molla Mustafa Barzani, uzun yıllar boyunca liderliğini yapacağı KDP'yi kurdu. Bir yaşındayken ailesiyle İran'dan Irak'a dönen Mesut Barzani, 1961'de Peşmerge saflarına katılarak silahlı mücadele hayatına başladı.

Barzani, siyasi hayata KDP'nin merkez karar yönetim kurulu üyesi olarak başladı ve babasının vefatından sonra 1979'da şu ana kadar yürütmekte olduğu KDP Genel Başkanlığına seçildi.

Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'e karşı 1991'de başlatılan ayaklanmanın önemli figürlerinden Barzani, ABD'nin Irak işgalinde de Saddam'ın devrilmesinde öncü rol oynadı.

Mesut Barzani, IKBY'nin federal resmi bir bölge olarak tanınmasından sonra 2005'ten itibaren yapılan 3 seçimi kazanması ve ardından görev süresinin uzatılmasıyla 2017'ye kadar bölgesel başkanlık görevini yürüttü.

Kürt siyasi hareketinin öncü isimleri arasında yer alan Barzani'nin adı en çok mimarlığını üstlendiği ve 25 Eylül 2017'de düzenlediği gayrimeşru bağımsızlık referandumu ile gündeme gelmişti.

Irak merkezi hükümeti başta olmak üzere İsrail dışında tüm dünya ülkelerinin karşı çıktığı referandumu ısrarla gerçekleştiren Barzani, bu gelişmeden sonra elde edilen kazanımların bir kısmının kaybedilmesi ve IKBY'nin statüsünün tehlikeye girmesinin ardından Kasım 2017'de görevinden istifa etmişti.

Barzani'nin istifasıyla dondurulan başkanlık makamı, bu yıl yeniden bölgesel meclis tarafından aktifleştirildi ve koltuğa yeğeni Neçirvan Barzani oturdu.

Hükümet nezdinde artık herhangi bir görevi bulunmayan ve 40 yıl önce seçildiği KDP Başkanlığı görevine yürüten Mesut Barzani, halen Irak'ın diğer bölgeleri ve yurt dışından gelen yabancı misyonlarla aktif bir şekilde görüşmeler gerçekleştirip askeri mezuniyet törenlerine katılıyor.

Ilımlı ve ekonomi odaklı siyaset izleyen Neçirvan Barzani

Irak'ın Erbil vilayetine bağlı Hacı Omeran bölgesinde 1966'da doğan Neçirvan Barzani, gençlik yıllarını ailesiyle sürgün hayatı yaşadığı İran'da geçirdi.

Tahran Üniversitesi Siyaset Bilimleri Fakültesinden mezun olan Barzani, siyasi hayatına 1989'da KDP politbüro üyesi olarak başladı.

Neçirvan Barzani, ABD'nin 2003'te Irak'ı işgal etmesinden sonra Erbil'de kurulan tek idareli meşru hükümetin başbakanı oldu ve bugüne kadar 2 yıl dışında bu görevi yürüttü.

Annesinin KDP'nin ezeli rakibi Kürdistan Yurtseverler Birliğinin (KYB) güçlü olduğu Süleymaniye kentinin önde gelen ailelerinden birine mensup olmasının da etkisiyle Neçirvan Barzani, KYB'ye ya da bölgede 3'üncü parti konumundaki Goran Hareketi'ne yönelik daima yapıcı ve ılımlı yaklaşım sergiledi. Yeğen Barzani, bu duruşuyla KDP içindeki farklılığını ortaya koydu.

Neçirvan Barzani, ılımlı siyasi yapısının yanı sıra terör örgütü DEAŞ'ın çıktığı 2014'e kadar IKBY'nin Irak'ın diğer bölgelerine nazaran ekonomik anlamda kaydettiği önemli aşamalar ve bölgeyi yabancı yatırımcılar için bir cazibe haline getirmesiyle de adından sürekli söz ettiren bir siyasetçi oldu.

DEAŞ saldırılarının patlak vermesi, bölgenin tek gelir kaynağı olan petrol fiyatlarındaki ciddi düşüş ve o dönem muhalefet cephesindeki Goran Hareketi ile yaşanan siyasi krizi kendi imkanlarıyla yöneten Neçirvan Barzani, IKBY'nin 25 Eylül 2017'de düzenlediği gayrimeşru referandumuna karşı çıkmadığı gibi sessiz kalmayı tercih etmesiyle de gündeme geldi.

Neçirvan Barzani ayrıca IKBY'nin kalkınması konusunda Ankara ile ilişkileri her zaman önemseyen ve IKBY içinde Türkiye'ye yakınlığıyla bilinen önemli isimlerinden biri. Kürtçe, Farsça, İngilizce ve Arapça konuşan Barzani, Türkiye'den gelen misafirlerine Türkçeyi öğrenme konusunda hevesli olduğunu da sıklıkla dile getiriyor.

Amcasının yerine geçip 10 Haziran'da resmi törenle başkanlık görevine başlayan Neçirvan Barzani'nin 2023'ye kadar bu görevde kalması bekleniyor.

KDP'nin kara kutusu Mesrur Barzani

IKBY Meclisinde dün oy çokluğuyla hükümeti kurmakla görevlendirilen başbakan adayı 50 yaşındaki Mesrur Barzani, babası Mesut Barzani'nin gençlik yıllarındaki gibi daha çok istihbaratçı yapısıyla tanınıyor.

Kuzeni Neçirvan'ın aksine ABD'de eğitim gören Mesrur Barzani, Washington'daki Amerikan Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümünden 1997'de mezun oldu, ardından aynı üniversitede barış ve kriz çözümü alanında yüksek lisansını tamamladı.

Siyaset hayatına 1999'da KDP politbüro üyesi olarak başlayan Mesrur Barzani, 2012 yılından bu yana bölgedeki istihbarat servisi olarak bilinen IKBY Güvenlik Ajansı Müsteşarlığı görevini yürütüyor.

KDP'nin güçlü olduğu Duhok kentinde Amerikan Kürdistan Üniversitesini kuran Mesrur Barzani, özellikle IKBY'de Kurmanci lehçesinin konuşulduğu Bahdinan olarak tabir edilen bölgede güçlü bir tabana sahip.

İstihbaratçı kimliğiyle tanınan ve görevi gereği kameraların önüne pek çıkmayan Mesrur, güvenlik dosyasını elinde bulundurmasından dolayı "KDP'nin kara kutusu" olarak da biliniyor.

Babası Mesut Barzani'nin yanında ayrılmayıp onun hem IKBY hem de yurt dışındaki tüm temaslarına eşlik eden başbakan adayı Mesrur, babası gibi sık sık yöresel kıyafetler giyerek onun izinden sapmayacağı mesajı veriyor.