Güney Kore'den "savaş dönemi tazminatları" sorununda Japonya'ya "vakıf fonu" önerisi

Güney Kore, komşusu Japonya ile ikili ilişkilerdeki "savaş dönemi tazminatları" olarak bilinen sorunun çözülmesine yönelik yeni öneri getirdi.

Güney Kore Dışişleri Bakanı Park Jin, açıklamasında, Seul hükümeti destekli oluşturulacak vakfın, savaş döneminde Japon firmalar için çalıştırılan Korelilerin tazminatını ödeyeceğini belirtti.

"Uzlaşmaya dayalı ilişkiler" vurgusu yapan Park, "Bu, Güney Kore ve Japonya arası çatışmaların ve nefretin ötesinde geleceğe yönelik fırsatlar için yeni ve tarihi bir pencere." dedi.

Kararın verilmesinde, Seul hükümetinin, müştekilerin yaş durumları ile Güney Kore-Japonya ilişkilerinde "gelecek odağı ve yüksek düzeyi" dikkate aldıklarını söyledi.

Bakan Park, Güney Kore'de 2018'de açıklanan mahkeme kararında Japon firmalardan tazminat hakkı elde eden 15 Koreli'ye, bu vakfın tazminat ödemesi yapacağını bildirdi.

İki ülkenin 1998'deki ortak bildirisine dayanarak Japonya ile "gelecek odaklı ilişkiler" geliştirmeyi umduklarını dile getiren Park, "ilişkilerin artık durağan kalmaması" gerektiğini ifade etti.

Bakan Park, "Japon firmaların gönüllü katkıları ve kapsamlı bir özürle, olumlu yanıt vermesini ümit ediyoruz." ifadesini kullandı.

Yeni plan

Buna göre, savaş döneminde zorla çalıştırılan işçilerin tazminatının karşılanması için Seul hükümeti destekli kurulacak vakıf fonu, Koreli müştekilere tazminat ödeyecek.

Yeni plana göre, 1965 mutabakatından fayda sağlayan Güney Koreli şirketlerden, Seul hükümeti destekli vakfa aktarılacak finansman, Koreli mağdurlara ulaştırılacak.

2018'de ilan edilen Güney Kore Yüksek Mahkeme kararları ise Koreli müştekilere, söz konusu tazminatları Japon şirketlerin karşılaması gerektiğini beyan ediyordu.

Japonya için "mutlak zafer"

2018'deki Güney Kore Yüksek Mahkemesi kararıyla, Japon firmalardan tazminat hakkı kazanan Güney Koreli mağdurların Seul'ün yeni planını protesto ettiği bildirildi.

Mağdur avukatı Lim Jae-sung, "Japonya için mutlak zafer" şeklinde nitelediği yeni planlama için "Sanki işçilerin durumu, Güney Koreli firmaların parasıyla çözülüyor gibi." dedi.

Kişida'dan "önemli komşu" mesajı

Japonya Başbakanı Kişida Fumio ise yaptığı açıklamada Güney Kore'yi "işbirliği yapılması gereken önemli komşu" olarak niteledi, Seul'un planının olumlu bir adım olduğunu söyledi.

Kişida, Tokyo-Seul stratejik işbirliğinin yanı sıra, mevcut ortam doğrultusunda Japonya-ABD-Güney Kore üçlü ortaklığının güçlendirilmesinin önemini vurguladı.

Karar sonrası Japonya Dışişleri Bakanı Hayaşi Yoşimasa da yaptığı açıklamada, sorunun çözümüne yönelik Seul hükümetinin kararını memnuniyetle karşıladıklarını söyledi.

İki komşu arasında siyasi ve kültürel etkileşimin artacağını belirten Hayaşi, "isteğe bağlı katkı" amacıyla, kurulacak vakfa katkı vermeleri için yerel firmalara izin verileceğini bildirdi.

Kabine Baş Sekreteri Matsuno Hirokazu da "Dostane ilişkileri eski haline getirmek ve daha da geliştirmek için Güney Kore hükümeti ile yakın iletişimi sürdüreceğiz." diye konuştu.

Japon firmalar aynı tutumda

Japonya merkezli Mitsubishi Heavy Industries (MHI) yaptığı açıklamada, 1965 mutabakatında sorunun "tam ve nihai şekilde zaten çözüme kavuşturulduğu" vurgularken, Güney Kore'nin yeni planına yorum yapacak pozisyonda olmadıklarını açıkladı.

Nippon Steel Corp. (NSC) tarafından yapılan açıklamada da Koreli işçi tazminatları sorununun 1965 mutabakatında çözüldüğüne dair görüşlerinde bir değişiklik olmadığı belirtildi.

Özür ve katkı

Uluslararası basına konuşan Seul Uluslararası Üniversitesinden Benjamin Engel, yeni planının öneminin, Japon hükümetinin gelecek süreçteki hamleleriyle ölçülebileceğini söyledi

Japonya'nın özrü ve firma katkılarının "bir ölçüde Kore halkının planı kabul etmesini sağlayabileceğini" savunan Engel, "Yoksa, Kore hükümetinin planı pek anlamlı değil." dedi.

Son süreç

Kasım 2022'de Kamboçya'da buluşan Güney Kore ve Japonya liderleri, sorunun bir an önce çözülmesine yönelik işbirliği yapılması mutabakatına varmıştı.

Japonya'da iktidar ortağı Komeito Genel Başkanı Yamaguçi Natsuo, Aralık 2022 sonunda Seul'da Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol ile görüşmüştü.

Görüşme sonrası Yamaguçi, Yoon'un, "iki ülke arasındaki ilişkilerin en iyi durumda olduğu zamanlara dönmek istediklerini beyan ettiğini" aktarmıştı.

Hassas sorun

Japonya'nın Kore Yarımadası'nı kolonileştirdiği 1910-1945 döneminde "zorla çalıştırılan Koreli işçiler" konusu, Doğu Asya'nın iki komşusu arasındaki hassas sorun olarak biliniyor.

Seul yönetimi, 35 yıllık koloni döneminde 780 bin Korelinin Japon firmalarca zorla çalıştırıldığını iddia ediliyor.

Tokyo hükümeti ise hibe ve kredi doluyla yaklaşık 800 milyon dolarlık tazminat paketini kapsayan 1965 mutabakatının sorunu çözüme kavuşturduğunu savunuyor.