Hatay Sarısı" Yeniden Canlanacak

SALİM TAŞ - Türkiye'de yaşayan ipek böceği ırklarından biri olan ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu bildirilen "Hatay sarısı"nın korunması ve yaşatılması için Hataylı bir ipek üreticisi harekete geçti.

Hatay ve bölgesinde, yaklaşık 30 yıl öncesine kadar ipek üreticileri tarafından yaygın olarak yetiştirilen fakat oluşan hastalık nedeniyle farklı ipek böceği türlerine yönelen üreticiler, eski günlerde olduğu gibi yeniden Hatay sarısının üretimini sağlamak ve kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla çalışma başlattı.

Hataylı ipek üreticisi Yılmaz Büyükaşık, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Hatay'da ailesiyle birlikte, 5 kuşaktır ipek böceği yetiştiriciliği ve ipek dokuma işi yaptıklarını belirtti.

Büyükaşık, türü yok olma tehlikesi altında olan Hatay sarısı ipek böceğinin yumurtasını bularak, böceğin yeniden çoğalmasını sağlamak üzere beslemeye başladığını söyledi.

Elde edeceği Hatay sarısı ipek böceklerini diğer üreticilere dağıtarak, türün artırılmasını ve üretimde kullanımını yaygınlaştırmayı hedeflediğini dile getiren Büyükaşık, şöyle konuştu:

"Geçen yıl Hatay sarısı ipek böceğinin tohumunu elde ettim. Normalde 30 yıl önce Hatay sarısı kentte çok yaygın olarak kullanılıyordu ama ipek böceğinde bir hastalık oldu ve imha edildi. Bunun üzerine Bursa Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (KOZABİRLİK) tarafından üretilen Beyaz Koza adlı böcek türü tercih edildi. Geçen yıl Hatay sarısı kozasını bulunca çok hoşuma gitti. Bu yıl en azından 5-10 kilogram koza alacağımı düşünüyorum. Bu türden kozayı yetiştirmek istiyorum. Amacım, Hatay sarısı ipek böceğinin yumurta üretmesini sağlayarak, çoğalmasını gerçekleştirmek. Daha sonra elde ettiğim bu yumurtaları dağıtarak, eskiden olduğu gibi bu türün kullanılmasını artırmak için gayret göstereceğim."

-En önemli özelliği doğal olarak sarı ipek

Büyükaşık, Hatay sarısının en önemli özelliğinin doğal rengi olan sarının farklı tonlarında koza vermesi olduğunu dile getirdi.

Hatay Sarısı ipek böceğinden çeşitli ürünler yapmak istediğini vurgulayan Büyükaşık "Hatay sarısından elde edilen ipeğin doğal rengi sarı olduğu için daha farklı, hoş ve kalitelidir. Hatay sarısı ipek böceğinden eskiden erkek gömleği, şal ve kuşaklar yapılıyordu. İnşallah eskiden olduğu gibi aynı şekilde önümüzdeki yıllardan itibaren Hatay sarısını çoğaltarak kullanımını sağlamaya çalışacağım." dedi.

Büyükaşık, ayrıca Hatay sarısının tür sayısının arttırılması için mesleki bir kuruluş olan KOZABİRLİK ile irtibata geçtiklerini ve iş birliği yapacaklarını da sözlerine ekledi.

"Hatay ve ülkemiz için son derece önemli"

Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel El Sanatları Bölümü Öğretim Görevlisi Berna İleri de Anadolu'da Alaca, Bursa Beyazı ve Hatay Sarısı olmak üzere üç yerli ipek böceği ırkının bulunduğunu belirtti.

Hatay Sarısı olarak bilinen yerli ırkın gün geçtikçe azaldığını ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını vurgulayan İleri, "Anadolu'ya özgü olan ve Hatay'ın adıyla bilinen yerli ipek böceği Hatay sarısının canlandırılması, yerel kültürel değerlerin korunması ve yeniden üretilerek, bu yerel farklılığın dünyaya tanıtılması, Hatay ve ülkemiz için son derece önemlidir. Bu konuda atılan en önemli adım ise Yılmaz Büyükaşık, tarafından yeniden Hatay sarısı ipek böceğinin yetiştirilmesidir." diye konuştu.

İleri, yeni tohumlar üretilerek önümüzdeki yıllarda daha çok Hatay sarısı yetiştirilmesinin hedeflendiğini kaydetti.