İtalya'da Seçim Yasasına Kısmi Onay

İtalya'da Anayasa Mahkemesi (AYM), kamuoyunda "Italicum" adıyla bilinen seçim yasasını kısmen onaylarken, bazı maddelerini ise iptal etti.

Matteo Renzi hükümeti tarafından önceki dönemde hazırlanıp, parlamentodan geçirilen ancak geçen Temmuz ayında yürürlüğe girmesine rağmen bazı bölge mahkemelerinin itirazı dolayısıyla bir süredir AYM gündeminde bulunan "Italicum" seçim yasasına dair nihai karar verildi.

1946'dan beri çift meclisli sistemle idare edilen İtalya'da, alt kanat Temsilciler Meclisi'ne üye seçimini düzenleyen "Italicum"a yönelik itirazları değerlendirmeye dün başlayan Yüksek Mahkeme, merakla beklenen kararını açıkladı.

AYM'nin verdiği karara göre, Italicum'da bir siyasi partinin yüzde 40'ın üzerinde oy alması durumunda 630 sandalyeli mecliste ödül sandalyeleri alarak 340 sandalye ile çoğunluğa sahip olması maddesi aynen onaylandı.

Buna karşılık Yüksek Mahkeme, yasada öngörülen "hiçbir siyasi partinin yüzde 40'a erişememesi durumunda en çok oy alan iki parti arasında ikinci tur seçime gidilmesi maddesi" ile "bir adayın birden çok seçim bölgesinde aday gösterilmesini düzenleyen maddesi"ni anayasaya aykırı bularak iptal etti.

AYM kararında, iptal edilen maddeleri dışında onaylanan Italicum yasasının hemen uygulamaya konulabileceği de vurgulandı.

Süreç buraya nasıl geldi?

Son 70 yıllık süreçte 64 hükümetin kurulduğu İtalya'da, Şubat 2014'ten Aralık 2016'ya dek görevde kalan Matteo Renzi hükümeti, ülkede siyasi istikrarın sağlanabilmesi amacıyla koalisyondansa tek başına iktidarı ve buna uygun hızlı yasama sürecini öngören iki ayrı anayasa reformunu, parlamentonun her iki kanadından geçirmişti.

Renzi hükümeti, parlamentodaki çoğunluğu sayesinde, Temsilciler Meclisi'ne milletvekili seçiminde yüzde 40 ve üzerine erişen partiye ödül sandalye öngören Italicum yasasını parlamentoda kabul ettirmişti.

Italicum ile eş zamanlı hazırlanan, parlamentonun üst kanadı Senato'nun yasama yetkilerini törpüleyerek, yasama sürecini de hızlandırmayı amaçlayan Senato reformu ise 2015'te parlamentodan onay aldıktan sonra 4 Aralık 2016'da halk oylamasına sunuldu.

Referandumda, halk, senato reformunu yüzde 60 ile reddederek, ülkede yasamanın çift meclisli sistemle devam etmesinden yana irade gösterdi.

Reformun mimarı Başbakan Renzi, referandumdaki ağır yenilgi sebebiyle istifa etmek durumunda kalırken, Senato ve Temsilciler Meclisi'ne yönelik seçim yasalarında uyumsuzluk ortaya çıktı. AYM'nin bugün açıkladığı kararın, bu düzensizliği büyük oranda törpülediği ifade ediliyor.