Kimya Mühendislerinden Tehlikeli Madde Nakli Uyarısı

TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Güney Bölge Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çelik, karayollarına her gün yaklaşık 3 bin LPG tankerinin çıktığını hatırlatarak, "Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı olacak kişinin, tehlikeli kimyasalların kullanımı taşınması ve depolanması dahil tüm süreçlerde gerekli kimya bilimine dair bilgilere haiz olmasını zorunlu kılmaktadır" dedi.

Tehlikeli maddelerin taşınmasının ciddi ve uzmanlık isteyen bir dizi çalışmayı gerektirdiğine dikkat çeken Başkan Ali Çelik, bu maddelerin taşınması sırasında olabilecek bir kaza nedeniyle bir şehrin tamamen yok olabileceğine dikkat çekti. Diyarbakır- Bingöl karayolunda LPG yüklü tankerin devrilmesi sonucu meydana gelen kazaya değinen Çelik, şunları aktardı:

"Diyarbakır-Bingöl karayolunun 90. kilometresinde geçtiğimiz günlerde meydana gelen kazada bir LPG tankeri devrilmiştir. Devrilme sonucu açığa çıkan gazın patlamasıyla yoldan geçen iki yolcu otobüsü kullanılamaz hale gelmiş, kazada birçok vatandaşımız hayatını kaybetmiş ve birçok kişi de yaralanmıştır. Yaralılar yanık tedavisi için çevre illere gönderilmişlerdir. Yaklaşık 22 ton hacmen 45 metreküp LPG taşıyan tankerin devrilmesiyle 1 kilometrelik alana yayılan LPG patlamasıyla geniş bir alan alev topuna dönüşmüştür. Odamızın Güneydoğu Anadolu Bölge Temsilciliği'nden aldığı bilgilere dayanarak kazanın nedenine dair şunlar söylenebilir: Petrol gazının yoğunluğunun havadan ağır olması nedeniyle yerden sürünerek çukur yerlere doğru yayıldığı, bu şekilde yaklaşık 500-600 metre yokuştan aşağıya (mahallenin yerleşim yerine 500-600 metre uzaklığa kadar) doğru aktığı tespit edilmiştir. Sızan gazın bulunduğu alana iki otobüs ve bir binek aracı Diyarbakır istikametinden gelerek tankerin devrildiği bölgeye girmiştir. Her üç aracın gazın yoğun bulunduğu alanda iken, tam olarak bilinmeyen (camı açık araçlardan birinin içerisinde sigara içiliyor olması, yeni bir sigara yakma girişimi, egzozdan veya yola sürtünme v.b.) bir nedenden dolayı oluşan kıvılcımla bir anda yayılmış tüm gazın bir patlamayla yanmaya başlaması ölü ve yaralı sayısını artmasına neden olmuştur. Tankerde yapılan ilk incelemede tankerin, emniyet ventilinin bağlandığı yerdeki dişlerden herhangi bir sıyrılma ve kırılma olmadığı, ventilin kolayca vidalı yerden çıktığı görülmüştür. Bu durum gazın sızmasını ve yayılmasını kolaylaştırmış olduğunu düşündürmektedir."

Çelik, olayın daha detaylı incelenmesi sonucu sorumlular bulunacağını ifade etti. Tehlikeli maddelerin taşınmasının, depolanmasının, paketlenmesinin ve kullanılmasının son derece uzmanlık isteyen bir çalışma olduğunu vurgulayan Kimya Mühendisleri Odası Güney Bölge Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çelik, bu çalışma için eğitilmiş personele ve gerekli donanımlara ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Çelik, karayollarına her gün yaklaşık 3 bin adet kapasiteleri 10-50 metreküp arasında değişen LPG tankeri çıktığına dikkat çekerek, "Bu büyük taşıma hacmi kaza riskini artıran önemli faktördür. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın 22 Mayıs'ta çıkardığı tebliğ ile hayata geçirilen tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı Bakanlığın tebliğde belirttiği gibi herhangi bir lisans mezunu kişinin 48 saatlik eğitim alıp sınavda başarılı olmasıyla yapılabilecek bir iş değildir. Bu basit LPG tankeri taşınması sırasında yaşadığımız feci kaza bunun en çarpıcı göstergesidir. Tebliğin 12. maddesinde görev alacak danışmanın, nitelikleri için lisans mezunu olması, eğitim alması ve sınavda başarılı olması yeterli kılınmıştır. Görev sorumluluklarına baktığımızda tehlikeli kimyasalların taşınması paketlenmesi, dökülme, yayılma gibi durumlarda gerekli önleyici işlemlerin alınması, risk değerlendirmesinin yapılması ve işletmeye daha güvenli faaliyet yürütmesi için önerilerde bulunması gibi bilgiler ancak teknik ve donanımlı bir kişiye işaret etmektedir. Danışman olabilmek için eğitim görmek ve sınavda başarılı olmak gibi bir ön şart olsa da danışman olacak kişinin tehlikeli kimyasalların kullanımı taşınması ve depolanması dahil tüm süreçlerde gerekli kimya bilimine dair bilgilere haiz olmasını zorunlu kılmaktadır" şeklinde konuştu.

"Geçmişteki kazalardan ders çıkarmak, kazaların nedeninin ortaya koyulması oluşabilecek kazaların olmasını ya da etkisini oldukça azaltacaktır" diyen Ali Çelik, dünyada tehlikeli madde taşınması sırasında oluşan kazalarda bazen bir şehrin tamamen yok olduğunu, bazen de bölgenin boşaltılmak zorunda kalındığını hatırlattı.

Çelik, "Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı tebliğinin danışman olma şartlarını anlatan maddelerine dair yürüttüğümüz hukuki mücadele dışında bu kaza üzerinden ilgili tüm bakanlıkları tekrar uyarmayı bir kamu borcu olarak görüyoruz. Tehlikeli maddelerin taşınması ciddi ve uzmanlık gerektiren bir dizi çalışmayı gerektirir. Tehlikeli maddelerin taşınması sırasında olabilecek bir kaza nedeniyle bir şehir tamamen yok olabilir. Gerekli kontroller yapılmadan ve kontroller sıklaştırılmadan güvenli bir şekilde tehlikeli maddelerin taşınması, depolanması, kullanılması olanaksızdır" ifadelerini kullandı. - ADANA