Pancarın Şekere "Tatlı" Yolculuğu

CÜNEYT ÇELİK - Kars ve çevresindeki tarlalardan toplanan pancarlar oldukça zahmetli pek çok aşamadan geçirildikten sonra şekere dönüştürülüyor.

Kars'ın Akyaka ve Arpaçay ilçelerinde çiftçilerin yoğun olarak ektiği şeker pancarının önce Kars Ziraat Odası Başkanlığınca çiftçilerin işlerinin kolaylaştırılması amacıyla kente getirilen makinelerle sökümü yapılıyor.

Kamyon ve traktörlerle fabrikaya getirilen pancarlar burada tartıldıktan sonra basınçlı suyla yıkanarak çamur ve topraktan arındırılıyor. Ardından soyma, kesme, rendeleme, haşlama ve pres işlemleri uygulanan pancarlar, yüksek sıcaklıkta şerbet filtrelerinden geçirilerek belirli bir sıcaklık düzeyinde kristalleştirilip şekere dönüştürülüyor.

"Bu yıl rekolte 40 bin ton civarında"

Kars Ziraat Odası Başkanı Adem Ertaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kars'ta iklim koşulları nedeniyle pancar ekiminin geç yapıldığını belirterek, "Kars'ta batı illerine göre en az 1 ay, 45 gün veya 2 ay fark oluyor." dedi.

Pancarın ekildikten sonra 15 gün içinde filizlendiğini dile getiren Ertaş, şöyle devam etti:

"Filizlenmeden sonra '4 yaprak' dediğimiz duruma geldiğinde çiftçilerimiz çapalamayı yapar. Çapalama işleminin ardından pancara gübre atılır. Bir süre sonra yine el çapası atılır, tekleme şekliyle yapılır birbirine yapışık olan pancarlardan biri çıkartılır. Pancarlar 6-7 yaprağa girdiğinde kök çalışması yapar, kökler ip şeklinde uzanarak yere doğru iner. Kök çalışması ne kadar gelişirse pancar da o oranda gelişme olur."

Ertaş, Kars'ın siyah toprağı nedeniyle pancarın çabuk olgunlaştığını belirterek, "Toprakta mineral oranı çok fazla. Bu da bizim için avantaj. Batı illerinde gübre olmadan pancarlar çalışmıyor. Bizdeki yanlış, çiftçilerin salma suyla yaptığı sulama. Yanlış sulama yüzünden erozyon oluyor." diye konuştu.

Çiftçilere her türlü desteği verdiklerini söyleyen Ertaş, şunları kaydetti:

"Bu yıl Akyaka ilçemizde 6 bin dönüm, Arpaçay'da 3 bin 500 dönüm, Kars merkezde ise 500 dönüm olmak üzere 10 bin dönümde ekim yapılmakta. Bu yıl rekolte 40 bin ton civarında. Çiftçilerimizi makinelerle destekliyoruz. Pancar işçiliği aile işçiliğidir. Aile işçiliği de bittiği için iş tamamen makinelere kalıyor. Biz de Almanya'dan 2016 yılında makine getirdik. 2 makineyle üreticilerimize elimizden geldiğince yardımcı olmaya çalışıyoruz. Makineler saatte 8-10 dönüm civarında hasat yapıyor."

"Fabrikanın kapasitesine göre işliyoruz"

Kars Şeker Fabrikası İşletme Müdürü Hüseyin Gülüşen de çiftçiden alınan pancarın fabrikada birçok aşamadan geçtiğini ifade ederek, "Çiftçiler tarafından getirilen pancarlar toplanıyor ve daha sonra fabrikanın kapasitesine göre işliyoruz. Pancarlar yıkama aşamasından geçiyor, kıyılıyor ve 72 derece sıcaklıkla kavuşturuyoruz. Ozmoz olayından difüzyon denilen bir reaksiyonla içindeki şeker ham şerbet olarak elde ediliyor." dedi.

Ham şerbet alındıktan sonra arıtma aşamasına geçildiğini anlatan Gülüşen, şunları kaydetti:

"Önce kireç verip içindeki mikroorganizmaları yok ediyoruz. Kireci yok etmek için de karbondioksit veriyoruz. Daha sonra buharlaştırma ve pişirme aşamalarına geçiyoruz. Bu süreçte sürekli filtreleme işlemleri yapılıyor. Düşük sıcaklıkta pişirme yapıyoruz, vakum altında böylece kristal beyaz şeker elde ediyoruz. Şekerleri kurutma ve soğutma işlemlerinin ardından paketleyip satışa sunuyoruz."