Ukrayna'nın Rus Patrikhanesi'nden Ayrılma Çabası

Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Fener Rum Patrikhanesi'nin, Rus Ortodoks Kilisesi'nden bağımsız olarak Ukrayna kilisesi oluşturabilme hakkı verebileceğini bildirdi.

Poroşenko, sosyal medya hesabından paylaştığı video konuşmasında, Fener Rum Patrikhanesi'nin, Moskova'nın izni olmadan tüm devletlere bağımsız kilise oluşturma hakkı verme yönünde karar aldığını aktararak, "Bu kararı göz önüne alacak olursak ilk sırada Ukrayna'nın yerli kilise oluşturma hakkı olabilir." dedi.

Kiev Patrikhanesi Ukrayna Ortodoks Kilisesi Enformasyon sorumlusu Piskopos Zorya Evstratiy de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Ukrayna Kilisesi'ne bağımsızlık sağlama kararının, Moskova Patriği Kirill'e bildirildiğini ifade etti.

Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Nisan ayında İstanbul'a yaptığı bir ziyarette, Fener Rum Patriği Bartholomeos ile Ukrayna'nın "Rusya'dan bağımsız kilise" kurma meselesini görüşmüştü.

Bu görüşmeden kısa bir süre sonra Ukrayna Parlamentosu'nda, Rusya'dan bağımsız Ukrayna kilisesinin kurulması hususunda Fener Rum Patrikhanesi'ne başvuru yapılması ile ilgili bir karar kabul edilmişti.

Rusya Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill, geçen hafta Fener Rum Patriği Bartholomeos ile İstanbul Balat'taki Fener Rum Patrikhanesi'nde yaklaşık 4 saat görüşmüş, bölünen Ukrayna Kilisesi'nin durumu ele alınmıştı.

Görüşmeden sonra Patrik Kirill, Rus gazetecilere yaptığı açıklamada, görüşmeyi 'kardeşler arasındaki görüşme' olarak nitelendirerek, "Dünya çok hızlı değişiyor ve hiçbir kilise başka bir Ortodoks kilisesinin pozisyonu ile çelişen kararlar veremez." ifadesini kullanmıştı.

Ukrayna'daki bölünen kiliseler

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bağımsızlığını kazanan Ukrayna'da bazı din adamları, Moskova kiliselerine karşılık, Kiev Patrikhanesi Ukrayna Ortodoks Kilisesi ve Ukrayna Bağımsız (Otosefal) Ortodoks Kilisesi'ni kurduklarını ilan etti. Ancak, Ortodoksluk mezhebinde bu yapılanmanın geçerli olabilmesi için bu kiliselerin, Fener Rum Patrikhanesi ya da diğer patrikhanelerin yarısı tarafından tanınması kuralı bulunuyor.

Halkın büyük çoğunluğunun Ortodoks mezhebine mensup olduğu Ukrayna'da, kiliselerin bir kısmı Moskova Patrikhanesi'nin, bir kısmı da Kiev Patrikhanesi'nin kontrolünde bulunuyor. Bazı kiliseler de Ukrayna Bağımsız Ortodoks Kilisesi'ne ait.

Bugün Ukrayna'da Ortodoksluk ile ilgili üç otorite isim bulunuyor; Moskova Patrikhanesi'ne bağlı Ukrayna Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu Onufriy, Kiev Patrikhanesi'ne bağlı Ukrayna Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu Filaret ve Ukrayna Bağımsız Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu Makariy. Filaret, kiliselerin birleşmesinden yana iken, Makariy de buna itiraz etmiyor.

Ülkenin önemli ve tarihi kiliselerinden bir kısmı, Moskova Patrikhanesi'nin kontrolü altında bulunuyor. Rus siyasi yönetiminin ideolojisini Ukrayna'da yaydığı suçlaması ile karşı karşıya kalan bu kiliselerin, Rus ve Rusya yanlısı siyasetçileri desteklediği de iddialar arasında yer alıyor.

Özellikle Ukrayna'da 2014'teki Meydan olayları sonrasında, Batı yanlısı siyasetçilerin yönetime gelmesi ile, bu siyasetçiler tarafından desteklendiği belirtilen Kiev Patrikhanesi ve Ukrayna Bağımsız Ortodoks Kilisesi ayrı bir önem kazandı.

Batı yanlısı yönetim, Ukrayna'da Rus Patrikhanesi'nden bağımsız kiliselerden yana tavır sergiliyor. Poroşenko yönetimi, bağımsız kilise hakkının sağlanması ile Ukrayna'da kiliselerde birliğin sağlanacağı ve Ukrayna'nın Rusya'nın siyasi etkisinden kurtulacağını savunuyor.