Yatağan Bıçaklarına Kadın Eli Değiyor

MUSTAFA DERMENCİOĞLU - Osmanlı'da Yeniçeri ocağına pala üretiminin yapıldığı Yatağan'da halen devam eden bıçak üretiminde bölge kadınları da aktif rol oynuyor.

Serinhisar'ın Yatağan Mahallesinde Selçuklu dervişlerinden Yatağan Baba döneminde Yeniçeriler için pala üretilmesiyle başlayan demircilik mesleği, çeşitli ev aletlerinin üretimiyle canlılığını koruyor.

Başta bıçakçılık olmak üzere tarım ve el aletleri üreten demirci ustaları, Kurban Bayramı'na sayılı günler kala piyasaya bıçak yetiştirmek için harıl harıl çalışıyor.

İnce işçiliğini kadınlar yapıyor

Namı Türkiye sınırları dışına taşan bıçakları ile ünlü Yatağan'da evlerin altlarındaki atölyelerde erkeklerin yanı sıra kadınlar da çalışıyor.

Bütün aşamaları elle yapılan işlerde erkekler çeliğin kesimi, ateşte dövülmesi ve bıçak haline getirilmesi için uğraş verirken, kadınlar da bıçağın sap bölümünün üretimi, temizlenip parlatılması ve paketlenmesini yapıyor.

Bıçak üretim atölyesinde 29 yıldır çalışan Ayşen Aktürk (44), kesimi, dövülmesi ve sap çakımının ardından paketleme bölümüne gelen bıçakların yazısı, sınıflandırması ve paketlenmesi aşamalarını yaptığını söyledi.

Bıçakların en son kadınların elinden geçtiğini dile getiren Aktürk, şöyle konuştu:

"Kadınlarımız her yerde temizlik ve titizliğini gösterdiği gibi bıçaklarımızda da son aşama temizliklerini yapıp halkımıza güvenilir bir şekilde sunuyorlar.

Kesici özelliği, ele alındığı zaman parmaklara tam oturması ve fiber saplı olmasından dolayı kadınlar bıçaklarımızdan çok memnun kalıyor. Bıçaklarımızı kullanan kişi piyasadaki ucuz bıçaklarla aradaki farkı hemen anlıyor."

El emeği ürünler

Enise Neşe Aktürk de mahallede bıçakçılığın yaygın olduğunu, üç yıldır bu işte çalıştığını belirterek, "Burada evlerin altlarındaki atölyelerde herkes bu işi yapıyor. Bu işe en çok destek verenler arasında kadınlar vardır. Kalite kontrol kısmında, en son yine kadınların elinden geçmektedir. Kadın gözüyle bakınca mutfaklardaki Yatağan bıçakları kadınların gözdesi olmaktadır. Üretilen bıçaklar ülkemizin her yerine gönderilmektedir" dedi.

Bıçak için kesilen demire ilk şeklini veren Cavit Aktürk ise daha çok iç piyasaya ürün verdiklerini belirterek, şunları söyledi:

"Zaman zaman dış piyasaya da ürün gönderiyoruz. Cezayir, Libya, daha önce Suriye'ye satışımız vardı. Şimdi dışarıya çalışan müşterilerimiz var. 30-35 kişi çalışıyor firmamızda. El ile üretmeye gayret ediyoruz daha kaliteli ürünleri üretmek için. Modeliyle, kalıbıyla, çeliğiyle bu işi gönül vererek yapıyoruz. Hammaddesi dışında her şeyi, kalıbını, modelini kendi bünyemizde yapıyoruz."

Fransa'ya davet aldılar

Serinhisar Belediye Başkanı Mehmet Kobaş, Yatağan'ın dünyada sayılı demircilik kültürü merkezlerden biri olduğuna dikkati çekti.

Zamanında kılıç ve pala ile başlayan demircilik kültürünün şimdi el aletleri ve bıçak üretimiyle sürdüğünü kaydeden Kobaş, şöyle konuştu:

"Fransa'nın Thiers kentinde yapılan Dünya Bıçakçılık Başkentleri etkinliğine Yatağan'ı da davet ettiler. Artık yerel kalmaktan çıkıp dünyaya açılmalı, kendimizi tanıtmalıyız. Yatağan bunu çoktan hak etti. Çünkü Yatağan'daki ustalarımız çok donanımlı ve her türlü bıçağı yapabilecek kapasitedeler, dünya ile boy ölçüşebilecek seviyedeler." dedi.

Genellikle iç piyasaya mal sunulduğunu ifade eden Kobaş, yurt dışında ise daha çok Ortadoğu ülkelerine mal gönderdiklerini ifade etti.