AİHM, İtalya'yı Suçlu Buldu

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), suni

doğumlarda, embriyolara genetik hastalık taraması yapılmasını yasaklayan

İtalya'yı suçlu buldu.

Mahkeme, suni doğum operasyonlarında, embriyoların ana rahmine

yerleştirilmeden önce hastalık taramasından geçirilmesini yasaklayan İtalyan

kanunlarının, hükümet aleyhine dava açan, kistik fibrozis hastalığı genleri

taşıyan çiftin haklarını ihlal ettiğine hükmetti.

Kararda, fetüsün doğumdan önce kürtajla alınmasına imkan veren İtalyan

kanunlarının, embriyoların genetik hastalık taramasından geçirildikten sonra ana

rahmine yerleştirilmesini yasaklamasındaki tutarsızlığa işaret edildi.

Mahkeme, İtalyan hükümetinin, üstün insan yaratmayı amaçlayan öjenik akım

nedeniyle ortaya çıkması muhtemel istismarların önünü almaya çalıştığının dikkate

alındığını, ancak çıkardığı söz konusu kanunun, AİHM'e başvuruda bulunan çiftin,

"özel ve aile hayatına saygı gösterilmesi"ne ilişkin evrensel haklarına

müdahale ettiğini bildirdi.

AİHM'deki dava kayıtlarına göre, 2004'te ilk çocukları kistik fibrozis

hastası olarak dünyaya gelen İtalyan aile, 2010 yılında ikinci çocuklarının da

kistik fibrozisle dünyaya geleceğini öğrenmesi üzerine fetüsü kürtajla aldırdı.

Aile yeni çocuklarının da kistik fibrozis hastası olarak doğmasını önlemek

amacıyla embriyonun genetik hastalık taramasından geçirilerek ana rahmine

yerleştirildiği, suni döllenme yöntemiyle bir çocuk sahibi olmak istedi.

İtalyan kanunlarının bunu yasakladığının kendilerine bildirilmesi üzerine

aile, haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle AİHM'e başvuruda bulundu.

Kalıtsal bir hastalık olan kistik fibrozis, akciğer, pankreas, bağırsak, ter

bezleri, dış salgı bezlerinde ortaya çıkıyor ve doktor, hemşire, fizyoterapist,

diyetisyen desteğiyle ömür boyu sürdürülen zahmetli bir tedavi gerektiriyor.

-Suni doğuma ilişkin İtalyan kanunları-

Nüfusun çoğunluğunu Katoliklerin oluşturduğu İtalya'da, Vatikan yanlısı

merkeziyetçi partilerin lobi çalışmaları nedeniyle 2004 yılında uzun

tartışmaların ardından kabul edilen bir kanunla, çiftlerin laboratuvar ortamında

yapılan döllenme yöntemiyle çocuk sahibi olmasına izin verildi.

Ancak kanun, Katolik öğretilerinin suni döllenme yoluyla çocuk sahibi

olunmasına karşı çıkması nedeniyle embriyoların ana rahmine yerleştirilmeden önce

genetik hastalık taramasından geçirilmesine yasak getiriyor.

Suni doğum yöntemiyle çocuk sahibi olunmasına ilişkin Avrupadaki en sert

yönetmeliğe sahip olan İtalya'da, yumurtalık veya sperm bağışına ve taşıyıcı

anneliğe izin verilmiyor, ayrıca kısırlık tedavisinden de sadece 5-6 yıl boyunca

evli olan veya birlikte yaşayan heteroseksüel çiftlerin yararlanabileceğini

öngörüyor.

Muhabir: Alp Ertunga Karaca/ AP

Yayıncı: İbrahim Uyar - ANKARA