Anayasa Mahkemesi'nden Hak İhlali Kararı

Anayasa Mahkemesi, "fuhuş amacıyla başkalarını rahatsız etmek" eylemi dolayısıyla idari para cezasına çaptırılan bir başvurucuya Kabahatler Kanunu'nda yer almayan eylem dolayısıyla ceza verilmesinde suç ve cezaların kanuniliği ilkesinin ihlal edildiğine karar verdi.

Resmi Gazete'de yer alan karara göre, Ankara'nın Çankaya ilçesinde polis ekiplerince yapılan denetimde bir kişiye, "fuhuş amacıyla başkalarını rahatsız ettiği" gerekçesiyle 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 37. maddesi uyarınca 91 lira idari para cezası kesildi.

Başvurucu, idari para cezasına ilişkin tutanakta yer alan "fuhuş amacıyla başkalarını rahatsız etmek" fiili ile söz konusu Kanunun 37. maddesinde tanımlanan "mal veya hizmet satmak için başkalarını rahatsız etmek" eyleminin birbiriyle uyuşmadığını ileri sürdü. Kanunda fuhuş eylemine karşılık bir yaptırım bulunmadığını iddia eden başvurucu, hangi fiilleri nedeniyle başkalarını rahatsız ettiğinin belirtilmediği gerekçesiyle para cezasına itiraz etti.

Ankara 5. Sulh Ceza Hakimliğinin itirazı reddetmesi üzerine başvurucu, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu.

Yüksek Mahkeme, oy çokluğuyla, "Kabahatler Kanunu'nda kabahat olarak öngörülmemiş fiil nedeniyle kamu makamlarınca yoruma dayalı olarak idari para cezası verilmesiyle suç ve cezaların kanuniliği ilkesinin ihlal edildiği"ne hükmetti. Mahkemenin 6 üyesi karşı oy kullandı.

Öte yandan Anayasa Mahkemesi, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararın bir örneğinin Ankara 5. Sulh Ceza Hakimliğine gönderilmesine hükmetti.

Karardan

Kararda, Anayasa'nın "Suç ve cezalara ilişkin esaslar" başlıklı 38. maddesinde, "Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz, kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez." hükmünün bulunduğu hatırlatıldı.

İdari para cezası tutanağında "fuhuş amacıyla başkalarını rahatsız etmek" fiilinin yer aldığının belirtildiği kararda, idari yaptırımın salt fuhuş yapmaya yönelik olmadığı, başkalarını rahatsız etmeye dayandırıldığı ifade edildi.

Kabahatler Kanunu'nda fuhuş amacıyla başkalarını rahatsız etmenin kabahat olarak belirtilmediğine işaret edilen kararda, idari para cezasına dayanak olarak Kabahatler Kanunu'nun 37. maddesinde yer alan "mal veya hizmet satmak için başkalarını rahatsız etmek" hükmünün gösterildiği bildirildi.

Anayasa Mahkemesi'nin kararında, yasa koyucunun, kişilerin fuhuş amacıyla başkalarını rahatsız etmelerini önlemek için kanuni düzenleme yapması ve bu davranışı yaptırıma bağlamasının mümkün olduğu vurgulandı.

"Kanunilik unsurunu taşımıyor"

Başvurucuya isnat edilen "fuhuş amacıyla başkalarını rahatsız etmek" fiilinin cezasını belirleyen kanuni dayanağının ne olduğu konusunda idarenin de tereddütte bulunduğuna dikkat çekilen kararda, şunlar kaydedildi:

"5326 sayılı Kanunu'nun 37. maddesinde yer alan 'mal veya hizmet satmak için başkalarını rahatsız etmek' hükmünün başvurucuya isnat edilen 'fuhuş yapmak için başkalarını rahatsız etmek' fiili bakımından kanunilik unsurunu taşımadığı ve anılan fiili kapsamadığı sonucuna varılmıştır."

Anayasa'ya göre, hiç kimsenin veya organın, kaynağını Anayasa'dan almayan bir devlet yetkisini kullanamayacağının belirtildiği kararda, kamu makamlarının da kendilerince rahatsız edici buldukları hal ve davranışları hukuk boşluğu bulunduğunu öne sürerek yorum yoluyla cezalandırmalarının, kanunda öngörülmeyen bir kabahat ihdas etmelerinin kabul edilemeyeceği bildirildi.

Kararda, "5326 sayılı Kanun'da 'fuhuş amacıyla başkalarını rahatsız etmek' fiilini öngören bir kabahat düzenlenmemiş olduğundan başvurucunun herhangi bir kanuni dayanak olmaksızın cezalandırıldığı sonucuna varılmıştır." tespitinde bulunuldu.