Purim bayramı "Küçük Kudüs"

"Küçük Kudüs" (Little Jerusalem) adlı belgesel film, "27. Saraybosna Film Festivali'nde" (SFF) sinemaseverlerin beğenisine sunuldu.

Bosna Hersek'in başkenti Saraybosna'da her yıl dünyanın birçok ülkesinden onlarca filmi ağırlayan festivalde, "Saraybosna'nın Kalbi" ödüllerini almak için 4 kategoride, 47 film yarışıyor.

Festivalde izleyiciyle buluşan Küçük Kudüs filmi, Saraybosna'da yaşayan Yahudilerin kutladıkları purim bayramını ve Zeki Efendi'nin hikayesini işliyor.

Filmin yönetmeni Muhammed İbrahim Şişman, filme ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Saraybosna Purimi" ifadesini Yahudi komşularından duyduğunu dile getirerek, "Bunun bir bayram olduğunu ve 200 yıldan beri kutlandığını öğrendim. Sonrasında onlardan hikayeyi dinlemeye, kutlamada neler yapıldığı ve nereden çıktığıyla alakalı bilgiler almaya başladım." dedi.

Belgeselci olduğu için dikkatini çeken purim bayramına dair araştırma yapmaya başladığını belirten Şişman, şunları kaydetti:

"Bir günün, Yahudi toplumunda purim ilan edilmesi için Yahudilerin başında bir bela, bir musibet olması gerekiyor ve Yahudilerin o musibetten direkt olarak Allah'ın eliyle bir mucizeyle kurtarılmaları gerekiyor. Böyle bir olay yaşandığında toplumun baş hahamı bu günü purim ilan ediyor ve kesintisiz olarak yıllarca kutlanıyor. Fakat Saraybosna Purimi'nin diğerlerinden bir farkı var. Saraybosna Purimi'nde Yahudilerin başındaki musibetten kurtulmaları direkt olarak, tabii ki her şey Allah'ın eliyle, fakat zahiren Müslümanların eliyle gerçekleşiyor. Bunun sonucunda da Saraybosna baş hahamı o günü purim olarak ilan ediyor ve 200 yıldan beri bu purimi Saraybosna Yahudileri kutlamakta."

"Saraybosna Film Festivali, denildiğinde ilk aklımıza gelen şey savaş oluyor"

Muhammed İbrahim Şişman, filmde Bosna Hersek'teki Yahudi topluluğu için çok önemli bir isim olan ve Zeki Efendi lakabıyla anılan Moşe Rafaela Atiyas'ın hikayesine de yer verdiğini dile getirdi.

Saraybosna puriminin ortaya çıkışını da anlatan yönetmen, 18. yüzyılda Sultan 2. Mahmud döneminde Saraybosna'da görevli bir paşanın 11 kişilik Yahudi grubunu yüksek vergilere tabi tuttup hapsettiğini ve idama mahkum ettiğini söyledi.

Olayı duyan Saraybosnalı Müslümanların harekete geçerek taleplerini Sultan'a ilettiğini, böylece Yahudilerin idam edilmesini engellediklerini aktaran Şişman, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Sultan 2. Mahmud, bu durumun haberini aldıktan sonra paşayı görevden alıyor. Bundan sonra da hahambaşı 'Bugünü purim ilan edelim. Müslümanlar tarafından kurtarıldık ama bugünün kesinlikle unutulmaması gerekiyor.' diyor. Bu olaydan sonra hahambaşının bugünü purim ilan etmesiyle 200 yıldan beri Saraybosnalı Yahudiler, yani İspanya'nın zulmünden kaçıp 1492'de Saraybosna'ya yerleşen sefarad Yahudileri bu bayramı kutlamakta."

Yönetmen Şişman, konuyu araştırırken Saraybosna Yahudi cemaatinden, hayatını Saraybosna Purimi konusuna adayan Elijas Tauber ile tanıştığını, belgeseli bu ana karakterin gözünden izleyicinin beğenisine sunduğunu dile getirdi.

"SFF savaşın ortasında doğmuş bir festival"

Festivale 4. kez katılan Şişman, "Saraybosna Film Festivali denildiğinde, aklımıza ilk gelen şey savaş oluyor. Çünkü Saraybosna Film Festivali, diğer festivallerden farklı olarak, bir savaşın ortasında doğmuş. Bu da bize Bosna Hersek'te sanatın ve sinemanın ne kadar önemli olduğunu gösteriyor." ifadelerini kullandı.

Belgeselin festival kapsamında gösterilmesini anlamlı bulduğunu da dile getiren Şişman, "Saraybosna Film Festivali bu sene 27. kez düzenleniyor. Türkiye'den de katılım var, Türk filmleri gösteriliyor. Biz zaten Bosna Hersek'te ve özellikle Saraybosna'da hiçbir şekilde yabancılık çekmiyoruz. Bosna Hersek'i de insanını da Türkiye'den ayrı görmüyoruz. Köprü ve gönül bağı olması anlamında bu festival bizim için çok şey ifade ediyor." değerlendirmesinde bulundu.

Film hakkında

"Küçük Kudüs" belgeseli, Küçük Kudüs veya Avrupa'nın Kudüs'ü olarak da adlandırılan Saraybosna'da yaşayan Yahudi bir araştırmacının gözünden, Zeki Efendi'nin kayıtlara geçirdiği 200 yıllık gelenek olarak kutlanan "Saraybosna Purimi" hikayesini anlatıyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü desteğiyle TRT ortak yapımı olarak hazırlanarak izleyicinin beğenisine sunulan belgeselde, Saraybosna Yahudilerinin yaşamları ve Müslümanlarla etkileşimi gözler önüne seriliyor.