TİHEK, denizlerdeki "geri itme"lerin insan hakları hukukunu ihlal ettiğini bildirdi Açıklaması

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), denizlerde göçmenlere yönelik gerçekleştirilen geri itme eylemlerinin uluslararası insan hakları hukukuna aykırı olduğunu vurguladı.

TİHEK'ten yapılan yazılı açıklamada, mültecilerin ve sığınmacıların ülke sınırlarına gelmeden veya sınırları geçtikten sonra durdurulması için başvurulan, genellikle "geri itme" olarak adlandırılan uygulama ve politikaların, uluslararası insan hakları hukukunu ihlal ettiği, uluslararası insancıl hukuka aykırılık teşkil ettiği belirtildi.

İnsan haklarını yok sayan bu türden uygulama ve politikalarla mülteciler ve sığınmacıların zorla geri gönderilmeye çalışıldığına dikkat çekilen açıklamada, kimi zaman mülteci ve sığınmacıların, botlarının batırılması ve ateşli silahlarla müdahale gibi yaşamı tehdit eden muamelelerle de karşı karşıya kalabildiği ifade edildi.

Açıklamada, her ne kadar devletlerin, sınır güvenliğini sağlama noktasında takdir yetkisi bulunsa da takdir yetkisinin, insan haklarını ihlal etmeden, şiddete ve orantısız güç kullanımına başvurmadan ve geri göndermeme ilkesinin usuli güvencelerini göz ardı etmeden kullanılması gerektiği kaydedildi.

Devletlerin, kendi ülkelerinde veya yargı yetkisi alanında bulunan, etkin kontrolleri dahilindeki her yerde insan haklarına saygı gösterme ve insan haklarını koruma yükümlülüğü bulunduğu hatırlatılan açıklamada, "İnsan hakları hukuku, göç yönetiminin tüm aşamalarının merkezinde insan haklarının bulunmasını gerektirmektedir. Bundan ötürü göç hareketi hangi biçimde ve ölçekte olursa olsun, devletlerin kara sınırlarının yanı sıra kara sularında veya uluslararası sularda göçmenlere yönelik muamelelerinin insan hakları hukukuna uygun olması gerektiğini vurgulamak gerekmektedir." ifadesi yer aldı.

Açıklamada, denizlerde göçmenlere yönelik gerçekleştirilen geri itme eylemlerinin BM Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi'ndeki (MSHS) yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı, toplu sınır dışı edilme yasağı ve ayrımcılık yasağının ihlaline yol açabildiği vurgulandı.

BM İnsan Hakları Komitesinin bir kararında, 60'ı çocuk olmak üzere 200 göçmenin bulunduğu geminin batması üzerine yapılan acil durum çağrılarına zamanında yanıt verilmemesi ve gemi gönderilmemesi nedeniyle İtalya'nın sorumlu olduğuna hükmedildiği aktarılan açıklamada, geri itme eylemlerinin, MSHS ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde güvence altına alınan işkence ve kötü muamele yasağı kapsamında da değerlendirilebildiği kaydedildi.

Açıklamada, "Temel misyonu insan haklarını korumak ve geliştirmek, ayrımcılığı önlemek ve kişilerin eşit muamele görmesini sağlamak ve işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek olan Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, sığınmacıların insan haklarını ihlal eden geri itme uygulamalarına ilişkin medyada yer alan haberleri yakından takip etmektedir." ifadesi kullanıldı.