Türkü Konferansında 'Adana Köprübaşı' Tartışması

Muğla'nın Ula İlçesi Akyaka Beldesi'nde bugün başlayan '42'nci Uluslararası Balad Konferansı'nda Kosovalı ve Türk müzikologlar tartıştı. 'Adana Köprübaşı' türküsünde insan kurban etme motifinden esinlenildiğini öne süren Kosovalı müzikolog Dr. Arbnora Dushi, Hacettepe Üniversitesi Geleneksel Müzik Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü (HÜGEM) Doç. Dr. Gülay Mirzaoğlu'ndan sert karşılık gördü. Doç. Dr. Mirzaoğlu, "Siz yeterince derin bir araştırma yapmamışsınız. İddia ettiğiniz şey doğru değil" diyerek tepkisini ortaya koydu. Dr. Dushi bu çıkış üzerine, "Haklısınız" demek zorunda kaldı.

Konferansa dünyanın çeşitli ülkelerinden halk türküsü uzmanları, halk bilimi, etno müzikoloji, etnoloji ve filoloji uzmanları ile bilim adamları katıldı. 33 ülkeden 60 civarında katılımcıyla başlayan konferansın ana teması, 'Halk türküleri ve baladlarda semboller' oldu. Toplantıda, bu konularda bilimsel araştırmalar sunuldu.

Hacettepe Üniversitesi Geleneksel Müzik Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin organize ettiği ve ilk kez Türkiye'de düzenlenen konferansta sunum yapan Kosovalı Dr. Arbnora Dushi ile HÜGEM Müdürü Doç. Dr. Gülay Mirzaoğlu arasında tartışma yaşandı. 'Avrupa baladlarında insan kurban etme motifi' konulu sunumu sırasında bu motifin Adana'dan derlenmiş bir halk türküsünde de bulunduğunu ileri süren ve 'Adana Köprübaşı' türküsünü örnek gösteren Dr. Dushi'ye, Doç. Dr. Mirzaoğlu, "Bu iddianız sağlam temellere dayanmıyor. Yeterince derinlemesine araştırma yapmadığınızı söylemeliyim. Ben yıllardır halk türküleri üzerine çalışıyorum. Adanalıyım. Türküyü de yöreyi de gayet iyi biliyorum. Söylediğiniz şey kesinlikle doğru değil. Gerçek olmayan bir iddiayı bilimsel bir veri olarak sunmaya çalışmanız yanlış" karşılığını verdi. Doç. Dr. Mirzaoğlu'nun "Bu bilgiyi hangi kaynaktan aldınız?" sorusu da cevapsız kaldı. Dr. Dushi bu soruya yanıt veremezken, tartışma sonunda geri adım atarak, "Evet, galiba haklısınız" demek zorunda kaldı.

KIRMIZI ÇİÇEKLER AŞKIN İFADESİ

Doç. Dr. Mirzaoğlu türkülerde sık işlenen motifler arasında yer alan lalenin ilahi aşkın sembolü olduğunu belirtirken, gül motifinin de Hz. Muhammed'i simgelediğini kaydetti. Karanfilin beşeri aşkı ve Dervişleri sembolize ettiğini anlatan Doç. Dr. Mirzaoğlu şunları söyledi:

"Bu üç çiçeğin buluşmasının en güzel örneğini çinilerde görebilirsiniz. Örneğin, bir çini tabakta aynı kökten çıkan lale, karanfil ve gül motifi yaratıcının birliğine işaret eder. Ayrıca Türk kültüründe bütün kırmızı çiçekler ilahi ve beşeri aşkın ifadesinde kullanılır. Dünya kültürü içinde bizim türkülerimizin en ayırt edici özelliklerinden birisi sembolik bir anlatım diline sahip olması. Nasıl ki karanfil ve laleyi bir çini sanatında bir arada görebiliyorsak, aynı motiflerle türkülerimiz de bezenmiştir. Bu motiflerin bu konferans kapsamında açıklanmasını hedefledik. Bu semboller üzerinde bilimsel tartışma ortamları yaratarak müzik kültürümüzün çözümlenmesini hedefliyoruz." - Muğla