Ermeni Ayaklanmaları Sempozyumu"

Türk Tarih Kurumu (TTK) Başkanı Mehmet Metin Hülagü, Osmanlı dönemindeki Ermeni tehcirin bir süreç olduğunu ve Ermeniler'in Abdülhamit döneminde bir dizi ayaklanmada bulunduğunu belirterek, "Abdülhamit'i 1905'te öldürmeye kasteden Ermeniler'in bu cesareti nereden aldığını, kimin desteklediğini maalesef tartışmıyoruz. Tehciri de konuşalım ama tehcire götüren yollardan da söz edelim" dedi.

Hülagü, TTK Konferans Salonunda gerçekleştirilen "Ermeni Ayaklanmaları Sempozyumu"nun açılışında, tehcirin 100. yılının yaklaşması dolayısıyla Ermeni meselesinin gündemden düşmediğini hatırlatarak, sempozyumun Türk-Ermeni ilişkilerinin neden tehcirle sonuçlandığını anlamak bakımından faydalı olacağını söyledi.

Türk-Ermeni ilişkilerinin çok eskiye dayandığına işaret eden Hülagü, sadece tehcir üzerinde yoğunlaşmanın doğru olmadığını ifade ederek, şunları kaydetti.

"Tehcir durup dururken icat edilen bir şey değil, bir süreçtir. 1071'de başlayan münasebetlerin son döneminde gelişen bir süreç olarak görülmelidir çünkü tehcir öncesinde, devletler arasındaki ilişkiyi de gözetmek gerekir. 1. Dünya Savaşı öncesinde Ermeniler'in İngiltere ile ilişkisini, Fransa ve Rusya'nın İngiltere politikasını bugün hiç tartışmıyoruz. 1876'da tahta gelen ama bir süre sonra Kızıl Sultan diye adlandırılan Abdülhamit dönemindeki Ermeni isyanlarını masaya yatırmıyoruz. Ermeniler Abdülhamit döneminde neden bir dizi ayaklanmada bulundular? Abdülhamit'i 1905'te öldürmeye kast eden Ermeniler'in bu cesareti nereden aldığını, kimin desteklediğini maalesef tartışmıyoruz. Bu zihniyeti konuşmayıp sadece tehcire odaklanıyoruz, tehciri de konuşalım ama tehcire götüren yollardan da söz edelim."

Hülagü, sempozyumu, Ermeniler'in "millet-i sadıka" vasfını neden kaybettiklerini tartışmak amacıyla düzenlediklerini dile getirdi.

-"Batının aslında orada ne olduğuyla ilgili hiçbir fikri yoktu"

TTK Şeref Üyesi ve Lousville Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Justin Mc Carthy ise Ermeni milliyetçiliğinin önem taşıyan Sasun isyanı ve Avrupa'daki yansıması hakkında bilgi verdi. Konuyla ilgili dünyanın her yerinde pek çok çalışma yapıldığını bildiren Mc Carthy, standart tarihin yanlış olduğunu söyledi.

İsyanın Avrupa ve ABD'deki yankısının Osmanlı aleyhine gerçekleştiğini ve Daily Telegraph, Times gibi önemli basın organlarında Osmanlılar'ın Ermeniler'e yaptığı, şiddet, işkence, tecavüz, katliam haberlerinin yayınlandığını ve böylece kamuoyu oluşturulduğunu ifade etti.

Mc Carthy, aslında küçük bir Ermeni grubun oluşturduğu hikayelerin farklı kaynaklardan dağıtıldığını ve bunun Hınçak Partisi'nin Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermeni devleti kurma programı kapsamında gerçekleştirildiğini kaydetti.

"Batının aslında orada ne olduğuyla ilgili hiçbir fikri yoktu ama Osmanlı hükümetinin söylediği hiçbir şeyi dikkate almadılar" diyen Mc Carthy, konuyla ilgili yalanların hala devam ettiğini söyledi.

-Ermeni Ayaklanmaları Sempozyumu (1894-1909)

Dört oturum olarak gerçekleşen sempozyumda, akademisyenlerin, tarihçilerin katılımıyla Ermeni olaylarının sosyal, siyasi, uluslararası ilişkiler gibi çeşitli alanlardaki yansıması ele alınıyor.

Sempozyum kapsamında sunulan bildiriler ise şunlar:

"Büyük Güçlerin Ermeni Sorununa Etkisi", "1896 İstanbul Ermeni Olayları Üzerinde Yahudilerin Etkisi", "Sultan 2. Abdülhamid Dönemi ve Sonrasındaki Ermeni İsyanlarında Rusya'nın Rolü", "Ermeni PArtilerin İran Meşrutiyet Devriminde Faaliyetleri", "Sivas Vilayeti ile Çevresindeki Ermeni Olayları ve Osmanlı Devleti Tarafından Alınan Tedbirler", "1894-1896 Yıllarında Çıkan Ermeni İsyanlarının Temel Özellikleri", "1895-1896 Ermeni İsyanlarında Batılı Devletlerin Osmanlı'ya Yönelik Tutumlarına Bir Örnek: Enis Paşa'nın Diyarbakır ve Halep Valiliklerine Karşı Tepkiler", "Amerikalı Misyoner Knapp ve Bitlis'te Ermeni Olayları", "20. Yüzyıl Başında Ermeniler'in Nahçivan'da Yaptıkları Katliamlar", "Osmanlı'nın Devlet Anlayışı: Çete Mensubu Ailelere Yapılan Yardımlar", "1909 Adana olaylarının Sosyo-Ekonomik Arka Planı", "1893 Yozgat Ermeni Ayaklanmaları", "Ermeni Olaylarında Tokat" ve   "Develi Ermeni Olayları ". - Ankara