AK Parti'den, Kişisel Verilerin Korunması Tasarısına İlişkin Bilgi Notu

COŞKUN ERGÜL - AK Parti TBMM Grubu, Kişisel Verilerin Korunması Tasarısı hakkında partisinin milletvekillerine gönderdiği bilgi notunda, tasarının; AK Parti'nin güçlü toplum hedefinin gerektirdiği en mühim kriterlerden biri olan mahremiyet güvenliğini düzenlediğini belirtti.

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, AK Parti Grup toplantısının basına kapalı bölümünde, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı hakkında milletvekillerine bilgi verdi.

Tasarıdaki düzenlemeleri anlatan Bozdağ, bu düzenlemelerle vatandaşların kişisel verilerinin ilk kez güvence altına alındığını ve bu düzenlemelerin de AB uyum süreci açısından önemli olduğunu vurguladı.

Yedi üyeden oluşan Kişisel Verileri Koruma Kurulu oluşturulacağını belirten Bozdağ, kişisel verileri uygunsuz olarak elde edenlere çeşitli cezalar verileceğini söyledi.

AK Parti TBMM Grubu da milletvekillerine tasarıyla ilgili bilgi notu dağıttı.

AK Parti hükümetlerinin Türkiye'ye verdiği sözlerden birisinin daha bu tasarıyla beraber gerçekleşme aşamasına geldiği vurgulanan yazıda, "Özel yaşamın sonunun geldiğinin düşünüldüğü bir çağda, kişisel benliğin ve bireysel özerkliğin korunması için elde kalan en güçlü silahlardan birinin, kişisel verilerin korunmasına yönelik hukuksal düzenlemeler olduğu açıktır. Mahremiyet bir mülkiyet biçimidir, tabii bir ihtiyaçtır, doğal bir taleptir ve eğer karşılanmazsa insan insana yabancılaşır, hatta düşmanlaşır ve sosyal omurganın en önemli taşıyıcı elemanlarından olan selam kültürü yok olur" denildi.

Kişisel verinin tanımının yapıldığı yazıda, kişinin adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri gibi kimliğini ortaya koyan bilgilerin yanı sıra; telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal güvenlik numarası, pasaport numarası, özgeçmiş, resim, görüntü ve ses kayıtları, parmak izleri, IP adresi, e-posta adresi, hobiler, tercihler, etkileşimde bulunulan kişiler, grup üyelikleri, aile bilgileri, sağlık bilgileri gibi bilgilerin de kişisel veri olarak kabul edildiği belirtildi.

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin; siyasi, sosyal ve ekonomik hayatı sarsıcı biçimde değiştiren etkilerinin de kişisel verilerin etkin korunması ihtiyacını geçmişte hiç olmadığı kadar artırdığı belirtildi. Sınır aşan suçlarda, suçluların takibi ve yakalanması için yapılacak işbirliğinde ilgili ülkede kişisel verilerin korunmasına ilişkin yasal altyapının arandığı ifade edilen yazıda, Türkiye'de yasal altyapı bulunmadığından EUROPOL, EUROJUST gibi uluslararası örgütlerle işbirliğinde sorunlar yaşandığı vurgulandı.

Tasarı iki kez kadük kaldı

Bilgi notunda, tasarının geçirdiği süreç anlatıldı.

Tasarıyla ilgili ilk çalışmaların 1989'da başladığı, 2000'li yıllara kadar çeşitli tasarı taslaklarının hazırlandığı ancak çalışmaların sonuçlandırılamadığı belirtildi.

Hazırlanan bir tasarının 2008 yılında TBMM'ye sevk edildiği, tasarının Adalet Komisyonunda görüşüldüğü ancak araya seçimlerin girmesi nedeniyle yasalaşamayınca hükümsüz sayıldığı kaydedilen yazıda, tasarının yenilenmesinin istenmesi üzerine yeni çalışma grubu oluşturulduğu, mevcut tasarının yeniden kaleme alınarak 2012 yılında Adalet Bakanlığınca Başbakanlığa sevk edildiği bildirildi. 26 Aralık 2014'te TBMM'ye sevk edilen tasarının, 7 Haziran 2015 tarihinde seçim olması sebebiyle hükümsüz (kadük) sayıldığı ve tekrar Başbakanlığa iade edildiği ifade edildi.

Tasarıyla getirilen yeniliklerin anlatıldığı bilgi notunda, tasarının amacının; kişisel verilerin işlenmesinin disiplin altına alınması ve Anayasa'da öngörülen, başta özel hayatın gizliliği olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin korunması olduğu vurgulandı.

Yazıda, kişisel verilerin işlenmesi sorununun düzen altına alındığı, buna ilişkin genel ilkelerin belirlendiği; buna göre kişisel verilerin hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun olarak işlenmesi, belirli, açık ve meşru amaçlar için toplanması ve bu amaçlara aykırı olarak yeniden işlenmemesi gerektiği belirtildi.

Tasarının getirdiği yenilikler

Yazıda, tasarının getirdiği yenilikler şöyle sıralandı:

Kişisel veriler, istisnalar haricinde ancak ilgili kişinin açık rızasıyla işlenebilecek. İlgili kişinin itirazda bulunması halinde, kanunlarda öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesi dışında, veri işlenemeyecek.

Tasarıyla kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkumiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik verileri özel nitelikli kişisel veri olarak kabul edilecek.

Muhafaza edilmesine artık ihtiyaç duyulmayan veriler silinecek, yok edilecek veya anonim hale getirilecek. Kanuna uygun şekilde işlenmiş olmasına rağmen, saklanması veya muhafaza edilmesine artık ihtiyaç kalmayan kişisel veriler de silinecek, yok edilecek veya anonim hale getirilecek.

Kişisel veriler ilgilinin açık rızası olmaksızın üçüncü kişilere aktarılamayacak.

Veri sorumluları veya yetkilendirdikleri kişiler, ilgili kişilere; kimliği, verilerin işlenme amaç ve şekilleri ile bilgi edinme ve düzeltme haklarının bulunduğu hususlarında bilgi vermekle yükümlü olacak.

Verisi işlenen kişiler veri sorumlusuna başvurarak, kendileriyle ilgili kişisel veri işlenip işlenmediğini öğrenmek, işlenmişse bunları talep etmek, verinin muhtevasının eksik veya yanlış olması halinde bunların düzeltilmesini, hukuka aykırı olması halinde ise silinmesini, yok edilmesini ve buna göre yapılacak işlemlerin, verilerin açıklandığı üçüncü kişilere bildirilmesini istemek hakkına sahip olacak.

İlgili kişiler taleplerini, öncelikle veri sorumlusuna iletecek. Bu talebi alan veri sorumlusu, en kısa sürede ve en geç otuz gün içinde talep hakkında karar verecek.

Kişisel Verileri Koruma Kurulu, şikayet üzerine veya resen inceleme yapabilecek.

Kamuoyuna açık olarak tutulacak ve veri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin veri kayıt sistemi kurmadan önce kaydolmak zorunda olacakları 'Veri Sorumluları Sicili' kurulacak. Bu sicilde; veri işleyenlerin kimlik adres ve iletişim bilgileri, hangi kategorideki verileri işledikleri, bu verilerin üçüncü kişilere veya yurtdışına aktarılıp aktarılmayacağı hususu gibi bir kısım bilgiler kamuya açık olarak tutulacak.

İdari ve cezai yaptırımlar uygulanacak

Bilgi notunda, tasarıda belirlenen hükümlere aykırılıklar hakkında idari ve cezai yaptırımlar uygulanacağı belirtildi. Kanunun uygulanmasını denetleyecek idari ve mali özerkliğe sahip Kişisel Verileri Koruma Kurumu kurulacağı kaydedilen yazıda, düzenlemede şu hükmün de bulunacağı kaydedildi:

"Kurum Başbakanlık'la ilişkilidir. Görev alanına giren konularla ilgili olarak hiçbir organ, makam, merci veya kişi, Kurula emir ve talimat veremez, tavsiye ve telkinde bulunamaz. Kurul, yedi üyeden oluşur. Kamu veya özel sektörde en az on yıl görev yapanlar arasından Bakanlar Kurulunca dört, Cumhurbaşkanınca üç üye seçilir."

Kanunun uygulanmasına ilişkin istisnaların da belirtildiği yazının sonuç bölümünde, "Bu tasarı; AK Parti'nin güçlü toplum hedefinin gerektirdiği en mühim kriterlerden biri olan mahremiyet güvenliğini düzenlemektedir. Anayasa'da öngörülen, başta özel hayatın gizliliği olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin korunma ilkesi böylece daha üst ve net bir demokratik standarda yükseltilmektedir. Konu, suç ve ceza boyutuyla hayatın içine indirgenmekte ve Kişisel Verileri Koruma Kurumu'nun teşkili ile kişisel veri güvencesi güçlendirilmektedir" denildi.

Toplantıda ayrıca, yurt dışındaki uluslararası toplantılarda AK Parti Grubu'nu temsil edecek milletvekillerin isimleri kurayla belirlendi.