Yeni Anayasa Yazımı

ESİN IŞIK - TBMM Anayasa Yazım Komisyonu, "Yasama Sorumsuzluğu ve Dokunulmazlığı" başlıklı maddeyi müzakere etti.

Anayasa Uzlaşma Komisyonu bünyesindeki Yazım Komisyonu, AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya başkanlığında toplandı.

Toplantıda "Yasama Sorumsuzluğu ve Dokunulmazlığı" başlıklı maddenin müzakeresine devam edildi.

Milletvekilleri Meclis çalışmaları ile ilgili oy, söz ve düşünce açıklamalarından dolayı sorumlu tutulamayacak. Sövme fiilleri ile İçtüzük gereğince verilecek disiplin cezaları sorumsuzluk kapsamı dışında olacak. MHP bu fıkranın, "milletvekilleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Meclis'te ileri sürdükleri düşüncelerinden ve bunları Meclis dışında tekrarlamalarından dolayı sorumlu tutulamaz" şeklinde olmasını istedi.

MHP, kürsü sorumsuzluğunun sövme hariç hukuki sorumsuzluğa dönüştürülmesini doğru bulmadı. Sövme suçu istisna olduğu takdirde, terörün ve şiddetin teşviki veya övülmesi, kişiler arasında kin ve nefretin teşviki gibi sövmeden daha vahim suçların istisna tutulmamasının bir çelişki oluşturduğu görüşünü savundu.

Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili Meclis'in gizli oyla vereceği bir izin kararı olmadıkça yakalanamayacak, gözaltına alınamayacak,  tutuklanamayacak, sorgulanamayacak ve yargılanamayacak. Tutuklama izni üye tamsayısının nitelikli çoğunluğunun gizli oyuyla verilecek. Ancak bu oranın ne kadar olacağı konusunda müzakere devam edecek. Meclis izin kararında bu yetkilerden bazılarını geçici veya sürekli olarak vermeyebilecek. Meclisin izin kararı, isnad olunan suçla sınırlı olacak. Kasten öldürmeye ilişkin suçüstü hali dokunulmazlık kapsamı dışında kalacak. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen Meclis'e bildirecek.

MHP bu fıkranın, "suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça hakkında gözaltına alınma ve arama kararı verilemez ve tutuklanamaz. Milletvekili hakkında verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, milletvekilliği sıfatının sona ermesine bırakılır ve milletvekilliği süresince zamanaşımı işlemez. Tekrar seçilen milletvekili hakkında aynı hüküm uygulanır" şeklinde olmasını istedi.

Terör suçları ile suçüstü halinde ağır ceza mahkemesinin görevine giren kasıtlı suçlar dokunulmazlık kapsamı dışında olacak. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen TBMM'ye bildirecek.

CHP ve MHP, suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili hakkındaki soruşturmanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nca, kovuşturmanın ise Yargıtay tarafından yapılmasını, soruşturmayı yürütecek Cumhuriyet savcıları ile davaya bakacak heyetin üyelerinin ceza daireleri üyeleri arasından ad çekerek belirlenmesini teklif etti. Bu partiler, heyetin başkanın en kıdemli üye olması, buna ilişkin usul ve esasların kanunla düzenlenmesini önerdi. AK Parti ve BDP ise  bu konunun genel hükümlere tabi olduğu görüşünü bildirdi.

Dokunulmazlığın kaldırılması talebi 90 gün içinde Meclis tarafından karara bağlanmamışsa reddedilmiş sayılacak.

Milletvekili hakkında, milletvekili seçilmeye engel bir suçtan dolayı kesin hüküm giyme hali dışında seçiminden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, milletvekilliğinin sona ermesine bırakılacak.

Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclis'in yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlı olacak. Milletvekilliği süresince zamanaşımı işlemeyecek. TBMM'deki siyasal parti gruplarınca, yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapılamayacak ve karar alınamayacak.

-"Sövmeye hukuki ve cezai yaptırım getiriyoruz"

Anayasa Uzlaşma Komisyonu Üyesi CHP Konya Milletvekili Atilla Kart yaptığı açıklamada, yasama sorumsuzluğu ve dokunulmazlığını bir kez daha müzakere ettiklerini ve "yasama sorumsuzluğunda sövme fiillerinin yanına  İçtüzük gereğince verilecek disiplin cezaları da sorumsuzluk kapsamındadır" dediklerini ifade etti.

Kart, şunları söyledi:

"Şimdi sövmeye hukuki  ve cezai yaptırım getiriyoruz. Onu sorumsuzluğun dışına çıkarıyoruz. Orada boşlukta kalan bir boyut var. Hakaret, eleştiri, kaba, yaralayıcı söz gibi kavramlar. Oradaki sıkıntı, eleştiri ile hakaret çoğu zaman iç içe giriyor. Burada sanki bu düzenlemeyle hakaretin adeta önü açılmış gibi olacak. Sanki o yaptırımsız kalacak gibi bir kaygı doğduğu için bunun tartışması oldu. Hakaretin de önünü açmamak gerekiyor. Yaptırımsız bıraktığınız, havada kaldığı zaman hakareti kurumsal hale getirmiş, önünü açmış oluyorsunuz. Her ne kadar Anayasa'da, 'çalışma usulleri İçtüzükle düzenlenir' gibi genel bir düzenleme varsa da, biz özellikle bu noktada  kürsü sorumsuzluğuyla bağlantılı olarak disiplin  hükümlerinin devreye girmesinde yarar gördük. Orada bir boşluğun  doğmaması sebebiyle."

Milletvekilinin Meclis'in izni olmadan gözaltına alınamaması,  tutuklanamaması, sorgulanamaması, yargılanamaması konusunun da müzakere edildiğini belirten Kart, "Her halükarda tutuklamanın olmaması düşüncesindeydik. Şu noktaya geldik. Meclis tutuklama izni verebilir. Ama nedir? Tutuklama izninin nitelikli çoğunlukla verilmesi. İşte bu 3'te 2 mi olur,  5'te 3 mü olur, onu tartışıyoruz.  Gelen dosyanın niteliğine göre pekala  Meclis, 'ben sorgulama iznini veriyorum' der. Parçalı da verebilir. O sorgulamanın sonucuna göre ikinci aşamada tutuklama izninin verilip verilmemesini ayrıca değerlendirebilir. Kademeli olarak onlara  parçalı yetki diyoruz" dedi.

Yargılama izninde de şu an kesin olmamakla beraber üye tam sayısının salt çoğunluğunun düşünüldüğünü dile getiren Kart, ayrıca uzlaşılan madde sayısının 58'e düşebileceğini söyledi. Kart, "toplantı, gösteri, yürüyüş" ile ilgili maddeyi tekrar görüşeceklerini kaydederek, "Vatandaş şiddete  başvurmamak kaydıyla her yerde toplantı yapabilir. Yeri, güzergahı belirleme gösteri yapmak isteyen kişiye aittir" diye konuştu.

Komisyon, Çarşamba günü toplanarak "eğitim ve öğrenim hakkı ve hürriyeti" ile "vatandaşlık" başlıklı madde taslaklarını müzakere edecek. - Ankara