Giresun'un Vejetaryen Mutfağı Şifa Kaynağı

ATAKAN ÇITLAK - Giresun'da doğal olarak yetişen karalahanadan ısırgana, sakarcadan merolcana kadar çeşitli bitki ve otlarla yapılan yemekler adeta şifa kaynağı.

Giresun mutfağının ana hatlarını, bölge kırsalında yetişen bitki ve otlardan yapılan birbirinden lezzetli yemekler oluşturuyor. Başta karalahana, ısırgan, karayemiş, merolcan, maviyemiş, mendek ve sakarca olmak üzere onlarca çeşit bitki ve ottan yapılan yemekler, vejetaryenlerin ilgisini çekiyor.

TÜİK'in 2014 verilerine göre, yaşam süresinin en uzun olduğu illerden birisi olan Giresun'da yaşayanlar, uzun ömrün sırrını vejetaryen mutfağına bağlıyor.

Giresun Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürü Doç. Dr. Selçuk Takır, Giresun'un, yöreye özgü bitki ve otlardan yapılan yemeklerinden dolayı vejetaryen mutfağıyla ünlü olduğunu söyledi.

Giresun'da yaşayanların TÜİK verilerine göre "uzun ömürlü" olduklarının ortaya konulduğunu dile getiren Takır, bunun en önemli nedenlerinden birinin de tamamen doğal, yöreye özgü vejetaryen mutfağı olduğunu belirtti.

Selçuk Takır, Giresun mutfağını başta karalahana, ısırgan, merolcan, sakarca, mendek, karayemiş ve maviyemiş başta olmak üzere onlarca çeşit bitkiden yapılan yemeklerin süslediğini ifade ederek, "Giresun yerel lezzetler açısından oldukça zengin bir yöre. Yöre mutfağının büyük kısmını da doğada yetişen bitki ve otlar oluşturmakta. Bu bitki ve otlardan yüzlerce çeşit lezzet ortaya çıkarılmakta. Bölgemizde bulunan bitkilerin en önemli özelliği, tamamen doğada yetişmesi. Son derece sağlıklı ve besleyici değeri yüksek bitkiler." dedi.

"Karalahana birçok hastalığın ilacı"

Takır, dünya genelinde bilinen karalahananın yöre insanı tarafından çok sevildiğini ve farklı lezzetlerde çokça tüketildiğini söyledi.

Şifa deposu olan karalahananın başta kanser olmak üzere birçok hastalığa faydalı olduğunun bilimsel çalışmalarla ortaya konulduğunu aktaran Doç. Dr. Takır, şöyle devam etti:

"Karalahana besin değeri yüksek bir bitkidir. Vitaminler yönünden de zengindir. A, B, E ve K vitamini yoğundur. Aynı zaman kükürt de içerir. Kükürt, bilindiği gibi birçok güzellik preparatı içerisine girmekte artık. Cilde uygulanan kozmetiklerin içerisinde de bulunmaktadır. Yine karalahana içerisinde bulunan kükürt, kardiyovasküler hastalıklardan alzaymıra kadar çok çeşitli hastalıklarda faydalı olduğu bugün biliniyor. Bunun dışında karalahananın içerisindeki çeşitli kimyasalların kanser ve benzeri hastalıklarda da faydalı olduğu ortaya konulmuştur."

Selçuk Takır, yöre halkının ısırgan bitkisini de yemeklerde kullanarak doğal yollardan sağlıklı kaldığını kaydederek, kükürt değeri çok yüksek olan ısırganın C, D ve K vitamini açısından da zengin bir bitki olduğunu, idrar söktürücü özelliğinin yanı sıra kan şekerini düzenleyici ve anemiye karşı faydalı olduğunun da bilindiğini belirtti.

Bölgede "merolcan" olarak adlandırılan bitkinin de yoğun olarak tüketildiğini dile getiren Takır, "Bu bitkiden de çok çeşitli yöresel yemekler yapılıyor. Çok sevilen merolcan da şifa kaynağı. Balgam söktürücü, öksürük dindirici, idrar söktürücü etkisi olduğu biliniyor. Yine kalp damar hastalıklarına iyi geldiği belirlenmiştir." diye konuştu.

Doç. Dr. Takır, şeker hastalığına faydası olan karayemiş ve maviyemişin çiğ tüketiminin yanı sıra yemeklerinin de yapılarak bölge mutfağında sıklıkla değerlendirildiğini kaydederek, karayemişin yörede tuzlanarak kış için saklandığı ve yemeklerinin yapıldığını anlattı.

"İlaç şeklinde tüketilecekse uzman nezaretinde yapılmalı"

Bitkilerin ilaç olarak kullanımı sırasında mutlaka bir uzman görüşü alınması ve uzman eşliğinde tüketimine özen gösterilmesi gerektiğini vurgulayan Selçuk Takır, şunları söyledi:

"Her ne kadar bu bitkiler doğal olsa da çok çeşitli kimyasalların vücudumuzda ne gibi etkiler oluşturacağını öngörmemiz söz konusu değil. Burada önemli olan, bitkileri ilaç olarak görmemek. Besin değerinin yüksek olduğunun bilinmesi, sağlıklı beslenmenin bileşeni olarak değerlendirilmesi gerekir. Bu bitkiler, pişirme ve kaynatma esnasında bazı işlemlerden geçebiliyor. Bazı bitkilerin içeriğindeki çeşitli kimyasalların yapısının değişmesi, bazılarının etkinliklerinin azalması söz konusu olabilir. Bu bitkileri beslenme amacıyla tüketmek sağlık açısından çok daha faydalıdır. İlaç şeklinde tüketilecekse mutlak bir uzman nezaretinde yapılmalı."