Nobel Tıp Ödülü'nü Üç Bilim Adamı Paylaştı

Nobel Tıp Ödülü, bu yıl üç bilim adamı arasında paylaştırıldı.

Nobel Komitesi'nden yapılan açıklamada, bu yılki Tıp Ödülü'nün yarısının "kancalı kurtların neden olduğu enfeksiyonlar için yeni bir tedavi yöntemi geliştiren" İrlandalı William Campbell ile Japon Satoshi Omura'ya diğer yarısının ise "sıtmanın tedavisinde yaptığı keşifler" için Çinli bilim adamı Tu Yoyo'ya verildiğini belirtildi.

Açıklamada "Her iki keşif, her yıl yüzlerce milyon insanı etkileyen bu hastalıklarla mücadelede insanoğluna son derece güçlü, yeni olanaklar sağlamıştır. Keşifler, milyonlarca kişinin hayatını kurtarması açısından çok büyük öneme sahiptir" ifadesi kullanıldı.

Campbell, Omura ve Tu, 8 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 3 milyon lira) tutarındaki ödülü paylaşacak. Üç bilim adamına, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü 10 Aralık'ta düzenlenecek ödül töreninde birer diploma ve altın madalya da verilecek.

Nobel Komitesi, yarın fizik dalında Nobel Ödülü'nü kazanan ismi açıklayacak. Çarşamba günü kimya alanında ödül kazanan isim belli olurken, barış ödülünün sahibi perşembe günü, ekonomi ödülünün sahibi de 12 Ekim'de açıklanacak. Nobel Edebiyat Ödülü'nün ne zaman verileceği ise henüz bilinmiyor.

William C. Campbell

İrlanda'nın Ramelton kentinde 1930'da dünyaya gelen Campbell, Dublin Üniversitesinden mezun olduktan sonra çalışmalarına ABD'nin Wisconsin Üniversitesinde devam etti. Campbell, 1984'ten 1990'a kadar Assay Araştırma ve Geliştirme Bölümünün başkanlığını yürüttü. Campbell, halihazırda New Jersey'deki Drew Üniversitesinde öğretim üyesi olarak görev yapıyor.

Satoshi Omura

Omura, 1935'te Japonya'nın Yamanashi kentinde doğdu. 1968'de Tokyo Üniversitesi Eczacılık Fakültesinden mezun olan Omura, 1970'de de Tokyo Bilim Üniversitesi Kimya Bölümündeki yüksek lisansını tamamladı. 2007'ye kadar Kitasato Üniversitesinde öğretim üyesi olarak görev yaptı.

Tu Yoyo

Tu, 1930'da Çin'de dünyaya geldi. 1955'te Pekin Tıp Üniversitesi Eczacılık Fakültesinden mezun olan Tu, halen Geleneksel Çin Tıbbı Akademisinde öğretim üyesi olarak görev yapıyor. Tu, Nobel Tıp Ödülü'ne layık görülen ilk Çinli oldu.

- Nobel Tıp Ödülü

1901 ve 2014 yılları arasında 105 kez Nobel Tıp Ödülü verildi. 207 kişinin layık görüldüğü ödüllerden 38'i tek bir kişiye verilirken 32 ödül 2 kişi, 35 ödül de 3 kişi arasında paylaştırıldı.

Nobel Tıp Ödülü'nü şimdiye kadar sadece 11 kadın kazandı. Bu kadınlar şöyleydi:  Gerty Cori (1947), Rosalyn Yalow (1977),  Barbara McClintock (1983), Rita Levi-Montalcini (1986), Gertrude B. Elion (1988), Christiane Nüsslein-Volhard (1995), Linda B. Buck (2004), Françoise Barre-Sinoussi (2008), Elizabeth H. Blackburn ile Carol W. Greider (2009) ve May-Britt Moser (2014).

Nobel Tıp Ödülü'nü alan en genç bilim adamı 32 yaşındaki Frederick G. Banting olmuştu. İnsülini keşfeden Banting, ödüle 1923 yılında layık görülmüştü.

1966 yılında "tümöre neden olan virüsleri" bularak Nobel Tıp Ödülü'nü alan 87 yaşındaki Peyton Rous ise ödülü alan en yaşlı bilim adamı olarak tarihe geçti.

Madalya

Nobel Tıp Ödülü'nü kazananlara ödüllerinin takdim edildiği akşam İsveçli heykeltıraş ve gravürcü Erik Lindberg tarafından tasarlanan madalya da veriliyor.

İsveç Kraliyet Bilim Akademisi'nin tıp alanında ödül kazananlara takdim ettiği madalyada kucağında açık bir kitap tutan "Tıp Dahisi"nin kabartması yer alıyor. Madalyaya aynı zamanda Vergilius'un Aeneid adlı eserinden "Inventas vitam juvat excoluisse per artes" ifadesi kazınıyor. Latince ifade, "Yeni buluşlar, sanatla güzelleşen hayatı daha da zengin kılar" anlamına geliyor.

Defneden taç

Nobel ödülünü kazananlar için İngilizce "Nobel Laureates" ifadesi kullanılıyor. "Laureate" sözcüğü, defne dalları ve yapraklarından yapılan taç anlamına geliyor. Antik Yunan'da müziğin, güzel sanatların, güneşin, ateşin ve şiirin tanrısı olan Apollon tarafından takılan defne tacı, spor müsabakalarının ve şiir yarışmalarının kazananlarına "gurur sembolü" olarak armağan ediliyordu.

2001-2012 arasında Nobel Tıp Ödülü'ne layık görülenler

2014: Amerikalı John O'Keefe ile Norveçli May-Britt Moser ve Edvard I. Moser

2013: Amerikalı James E. Rothman ve Randy W. Schekman ile Alman Thomas C. Südhof

2012: İngiliz John B. Gurdon ve Japon bilim adamı Shinya Yamanaka

2011: Amerikalı Bruce Beutler, Fransız Jules Hoffmann ve Kanadalı Ralph Steinman

2010: İngiliz Prof. Dr. Robert Edwards

2009: Avustralyalı Elizabeth Blackburn, Amerikalı Carol Greider ve Jack Szostak

2008: Alman Harald zur Hausen, Fransız Barre-Sinoussi ve Luc Montagnier

2007: Amerikalı Mario Capecchi ve Oliver Smithies ile İngiliz Martin Evans

2006: Amerikalı Andrew Z. Fire ve Craig C. Mello

2005: Avustralyalı Barry J. Marshall ve J. Robin Warren

2004: Amerikalı Richard Axel ve Linda B. Buck

2003: Amerikalı Paul C. Lauterbur ve İngiliz Peter Mansfield

2002: İngiliz Sydney Brenner ve John E. Sulston ile Amerikalı H. Robert Horvitz

2001: Amerikalı Leland H. Hartwell ile İngiliz R. Timothy Hunt ve Paul M. Nurse