Kamu Görevlileri Etik Haftası

Kamu Görevlileri Etik Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sedat Murat, Kurula 1 Ocak 2005-31 Aralık 2012 tarihleri arasında bin 233 başvuru yapıldığını, 56'sı hakkında etik ihlal kararı verildiğini bildirdi. 133 başvuruda etik ihlali tespit edilmediğini belirten Murat, kurulun yetki alanı dışındaki konulardan gelen 943 başvuruyu reddettiklerini ifade etti. Murat, Kamu Görevlileri Etik Haftası dolayısıyla, kurul üyeleriyle basın toplantısı düzenledi. Türkiye'de ve dünyada etik ilkelerinin uygulanması ve yaygınlaştırılmasını amaçladıklarını anlatan Murat, dünyada bireysel veya uluslararası alanda ortaya çıkan tüm sorunların kaynağında etik kurallarının uygulanmamasının yattığını söyledi.

"Cenneti dünyada yaşayabilmenin yolu ahlaktan geçer, etik ilke ve davranışlara sahip olmaktan geçer" diyen Murat, bu ilkelere dikkat edilmesi halinde dünyada hiç bir sorunun kalmayacağını vurguladı. Murat, özellikle medyanın, ahlaki değerlerin yaygınlaştırılması ve yerleşmesinde önemli yere sahip olduğunu, yozlaşmanın, yolsuzlukların, ahlaksızlıkların önüne geçilmesi için reform niteliğinde çalışmalar yapılması gerektiğine işaret etti. Sedat Murat, "Ahlaki değerlere yaklaşan toplumlar mutlu olacaktır. Ahlaksız anlayışlar önlenmezse bu gemide hep beraber batacağız. Çevre kirliliğinin altında bile esaslı şekilde incelendiğinde ahlaksızlık yatıyor. Gıda güvenliğine sahip olmamamızın bile altında ahlaki değerlerin yozlaşması, aşırı kar talebi var" diye konuştu. Kanun gereği yetki alanlarının üst düzey kamu görevlileriyle sınırlı olduğunu anımsatan Murat, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Kamu yöneticisi elinde güç bulunduran kişidir. Formel, yasal bir otoritesi var. Bunu şahsi menfaatleri doğrultusunda kullanabilir. Milyar dolarlık yatırımlara hükmeden kamu görevlileri var. Ellerinde büyük güçler bulunuyor. Bu kişilerin davranışlarını etik ilkelere göre ayarlayıp ayarlayamamaları önemli."

-8 yılda bin 233 başvuru

Kurulun faaliyetleri hakkında da bilgi veren Murat, Kurulun temel görevlerinin, etik davranış ilkelerini belirlemek, etik ihlal iddialarını inceleyip karara bağlamak, etik kültürün yerleşmesine katkı sunmak olduğunu anımsattı.

Murat, Kurula 1 Ocak 2005-31 Aralık 2012 tarihleri arasında bin 233 başvuru yapıldığını, başvuruların 241'nin genel etik davranış ilkelerine aykırılık, 197'sinin yolsuzluk, usulsüzlük, 193'nün görevi ihmal, görevi kötüye kullanma, 141'nin kayırmacılık, ayrımcılık, 114'nün psikolojik yıldırma (mobbing), 102'sinin çıkar çatışması, 74'nün kamu kaynaklarının hizmet gerekleri dışında kullanıldığı, 63'nün bilgi edinme hakkının ihlaline yönelik iddialar ve 108'nin diğer iddiaları içerdiğini bildirdi.

Başvuruların 56'sı hakkında etik ihlal kararı verildiğini, 133 başvuruda etik ihlalinin tespit edilmediğinin altını çizen Murat, başvuruların büyük çoğunluğunun usul yönünden reddedildiğini, kurulun kapsamının bilinmemesi nedeniyle yetki alanı dışındaki konulardan gelen 943 başvrunun reddedildiğini, üniversiteler, adalet, yargı gibi bölümlerin kapsamları dışında olduğunu hatırlattı. Sedat Murat, başvuruların 26'sının yargıya intikal ettiği için incelemesinin durdurulduğunu, 41 başvuruyla ilgili istişari veya ilke kararı aldıklarını, 34 başvurunun incelemesinin devam ettiğini söyledi.

-En çok ihlal dürüstlük, tarafsızlık, saygınlık ve güven ilkelerinde

Sedat Murat, Kurulun verdiği 56 ihlal kararının büyük çoğunluğunu "dürüstlük, tarafsızlık" ve "saygınlık, güven" ilkelerinin ihlalinin oluşturduğunu belirterek, şu bilgileri verdi:

"Bir kişi hakkında birden çok ilkenin ihlaline karar verildiği sonucuna vardığımız düşünüldüğünde, ihlal kararlarının ilkelere göre dağılımında 36 ile en büyük rakam dürüstlük ve tarafsızlıkta. Yine 36 kez saygınlık ve güven ilkesinin ihlal edildiği kararını vermişiz. Kurulumuz, 18 kez bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı beyan, 8 kez çıkar çatışmasından kaçınma, 3 kez hediye alma ve menfaat sağlama, 18 kez savurganlıktan kaçınma ilkelerinin ihlal edildiği sonucuna varmış."

-Etik ilkeleri ihlal edenler en çok belediye başkanları

Başkan Sedat Murat, etik ihlal kararlarının unvanlara göre dağılımına bakıldığında, büyük kısmının belediye başkanlarıyla ilgili olduğunun görüleceğini söyledi.

Murat, verilen ihlal kararlarının 20'sinin belediye başkanları, 10'nun yönetim kurulu başkan ve üyeleri, 10'nun kurum başkan ve başkan yardımcıları, 8'nin üst kurul başkan ve üyesi, 7'sinin genel müdür, 4'nün kaymakam, 2'sinin meslek kuruluşu başkanı, 2'sinin vali, 1'nin büyükelçi, 1'nin genel sekreter hakkında olduğunu bildirdi.

-Hediye alma yasağı-

Kamu görevlilerinin hediye alma yasağıyla ilgili kuralları da belirlediklerini hatırlatan Murat, "Hediyeleri tamamen yasaklamıyoruz. Alınacak, alınmayacak hediyeler var. Ölçü, o makamda çıkar ilişkisi olup olmaması. Küçüğü, büyüğü, maddi, manevi değeri önemli değil. Örneğin bir müteahhit bir belediye başkanına neden hediye versin?" diye konuştu. Kamu görevlilerinin hediye alırken çok hassas davranmalarını isteyen Murat, "Toplumumuzda hediyeleşme olacak, ama çıkar ilişkisi olmayacak. Kamu görevlisi hediye kabul ederken kendisine 'kamu görevlisi olmasaydım ya da işgal ettiğim makam ve mevkide bulunmasaydım bu hediye yine bana verilecek miydi?' sorusunu sormalıdır" dedi.

-Yasak hediyeler

Başkan Sedat Murat, hediye alma yasağı bulunan hediyeleri şöyle sıraladı:

"Görev yapılan kurumla iş, hizmet veya çıkar ilişkisi içinde bulunanlardan alınan karşılama, veda ve kutlama hediyeleri, burs, seyahat, ücretsiz konaklama ve hediye çekleri, taşınır veya taşınmaz mal veya hizmet satın alırken, satarken veya kiralarken piyasa fiyatına göre makul olmayan bedeller üzerinden yapılan işlemler, hizmetten yararlananların vereceği her türlü eşya, giysi, takı veya gıda türlü hediyeler, görev yapılan kurumla iş veya hizmet ilişkisi içinde olanlardan alınan borç ve krediler."

Murat, Kurulun verdiği etik ihlal kararlarının Resmi Gazetede yayımlanması kuralının, Anayasa Mahkemesince 2010'da iptal edildiğini hatırlatarak, "Caydırıcılık bakımından önemli etkisi vardı. Yüce mahkemenin kararıdır. Artık yayınlayamıyoruz" dedi.

-Sorular

Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Murat, bir soru üzerine, gelen başvuruları incelemenin yanında resen inceleme başlatılan dosyaların da bulunduğunu söyledi.

Kurulun kapsamının genişletilmesiyle ilgili sorular üzerine Murat, bu konuda çalışma yürüttüklerini, üniversiteler, yargı gibi bazı kurumların da yetkileri alanına alınması gerektiğini ifade etti. Murat, en çok etik ihlali kararı verilen belediye başkanlarıyla ilgili ayrıntı sorulması üzerine de bu konuda ayrıntı veremeyeceğini söyledi. Kurulun yalnızca, büyükşehir, il ve ilçe belediye başkanlarını incelediğini anlatan Murat, hem iktidar hem muhalefet partisine mensup belediye başkanları hakkında neredeyse yarı yarıya oranda ihlal kararı verdiklerini bildirdi. Bir başka soru üzerine de Murat, ihlal kararı verdikleri kişilerle ilgili yaptırımları bulunmadığını, ancak kararı ilgili bakanlık ve Başbakanlığa gönderdiklerini belirterek, bu kurumların gerek görmesi halinde ihlal alan kamu görevlisi hakkında işlem yaptığını anlattı. Etik kurullarının yurt dışındaki uygulamalarından örnekler veren ve çeşitli müeyyideler uygulandığını söyleyen Murat, Türkiye'de de çeşitli müeyyidelerin uygulanması için çalışma yürüttüklerini kaydetti. - Ankara