Moğolistan'da Yaşayan Dukha Topluluğu Araştırıldı

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Savaş Eğilmez, Moğolistan'da yaşayan Dukha topluluğu üzerine bir çalışma yapıldığını bildirdi.

Eğilmez, yaptığı yazılı açıklamada, Atlas Dergisi Yayın Yönetmeni Özcan Yüksek ve fotoğrafçı Selcen Küçüküstel'in Moğolistan'ın Kuzey sınırındaki Sayan Dağları yamaçlarında yaşayan ve Türkçe konuşan Dukha adlı toplulukla ilgili

"Dukha Halkı Kayıp Türkler" adlı belgesel hazırladığını belirtti.

Belgesel sayesinde çeşitli tespitlerde bulunulduğunu ifade eden Eğilmez, şunları kaydetti:

"Tarih öncesini yaşayan ve bizimle aynı dili konuşan bir toplumla karşı karşıyayız. Bundan 10 bin yıl önce insanların yaşadığı şekilde yaşıyorlar. Her şeyi ortaklaşa paylaşıyorlar. Aralarında eşitlikçi ilişkiler var. Suç işlemiyorlar. Kadın erkekten ya da erkek kadından üstün değil. Ren geyikleriyle birlikte onların vahşi göç yollarında onlarla birlikte dolaşıyorlar. Moğolistan'a Tuva'dan gelen, avlarını paylaşan, ormanlardan yemiş toplayan, doğayla uyumlu ortaklaşmacı bir toplum olan Dukhalar, Sayan Dağları'nda yaşayan ve nesli hızla tükenen ren geyikleriyle birlikte göçebe olarak yaşıyor."

Ren geyiklerinin sütü ve peyniriyle, topladıkları yaban yemişleriyle beslenen bu topluluğun Türkçe'nin lehçelerinden birini konuştuğunu ifade eden Eğilmez, "Şaman inançlarını sürdüren Dukhalar, doğayla çok özel ilişkiler içindeler. Kirlenmesin diye nehirlerde ellerini bile yıkamıyorlar" ifadelerini kullandı.

-"Bu coğrafyada Türk kültürü devam ediyor"-

Eğilmez, açıklamasında şu bilgilere yer verdi:

"Moğolistan toprakları, gerek Türk tarihi gerekse Türk kültürü bakımından önemli bir konuma sahiptir. Bu coğrafyada Türk tarihinin ve kültürünün devam ettiğinin en önemli göstergesi, Moğolistan etnik grupları arasında yer alan Türk kökenli azınlıkların hala yaşattıkları kültür tarzıdır. Moğolistan nüfusunu teşkil eden 24 boy içinde yer alan Kazak, Hoton, Tuva ve Dukhalar olmak üzere dört boy eski Türk kültürünü devam ettirmektedir. Bunlardan Dukhalar hem yaşam tarzı hem de kendilerine has kültür özelliğiyle araştırılması gereken önemli topluluklardandır. Bunlarla ilgili çekilen belgeselde söylendiği gibi Dukhalara kayıp Türkler demek yerine, kaybolmak üzere olan Türkler demek daha doğru bir tabirdir."

Eğilmez, Dukha topluluğunun Erzurum ile bağlantısı olabileceğini belirterek,

"Yaptığımız araştırmalarda 15. yüzyılda Erzurum'da hakim olmuş Duharlu sülalesinin atalarından olabileceği ihtimali ortaya çıkmıştır. Moğol istilasıyla bölgemize gelen Duharlu sülalesi, 15. yüzyılda bölge tarihinde aktif bir rol oynamıştır" ifadelerini kullandı.

Muhabir: Ayşe Yıldız

Yayıncı: Emine Konuk - ERZURUM