Cumhurbaşkanlığı Seçiminin Parlamenter Sisteme Etkileri" Konferansı

Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TÜSES), Friedrich Ebert Stiftung Derneği, Küresel ve Yerel Düşünce Derneği (KÜYEREL) tarafından düzenlenen "Cumhurbaşkanlığı Seçiminin Parlamenter Sisteme Etkileri" konferansı başladı.

Taksim Hill Otel'de düzenlenen konferansın açılış konuşmasını yapan TÜSES Genel Başkanı Altan Ertürk, bugüne kadar Türkiye'de 18 kez cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldığını söyledi. Türkiye'deki cumhurbaşkanlarının isimlerini hatırlatan Ertürk, "Ülkemizde 1923-1957 yılları arasında yapılan seçimlerde, Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü dörder kez, Celal Bayar üç kez, TBMM üyelerinin oylarıyla seçildi" dedi.

1982 Anayasasının kabulüyle, anayasanın geçici birinci maddesi gereğince, Kenan Evren'in ilk defa seçilmeden gelen cumhurbaşkanı olduğunu ifade eden Ertürk, şunları kaydetti:

"Bu yıl 19. Cumhurbaşkanlığı seçimi olacak. Hepimizin bildiği gibi, ilk defa Cumhurbaşkanını halk seçecek. Tabii kafalarda birçok da soru işareti getiriyor. Bugün Cumhurbaşkanlığı seçiminin parlamenter siteme etkileri konusu, panelistlerimiz ve ikinci oturumda konuşacak 4 farklı partinin milletvekillerinin katılımıyla ele alınacak. Konferansta kafamızdaki sorulara çözüm önerileri sunacağız."

"Şu anda derin bir Anayasal kriz var"

Açılışın ardından başlayan İstanbul Barosu Başkan Yardımcısı Avukat Mehmet Durakoğlu'nun moderatörlüğündeki birinci oturumda konuşan Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Öğretim üyesi Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, parlamenter rejimin geçmişten günümüze tarihini anlattı. Parlamenter rejimin tanımını yapan, dünyada başkanlık sisteminin uygulandığı parlamenter rejimlerden örnekler veren Kaboğlu, şu açıklamalarda bulundu:

"Esasen şu an yürürlükteki anayasanın ne ölçüde uygulandığı sorunuyla karşı karşıya bulunuyoruz. Şu anda derin bir Anayasal kriz var. Türkiye'de 12 yıldır istikrarlı bir hükümetimiz var. Fakat 12 yıldır iki krizi bir türlü aşamadık. Birincisi siyasal krizin sürekliliği ve ikincisi ustalık döneminde yoğunlaşan anaysal kriz var. Anayasal krizde bir yandan hak ve özgürlükleri en aza indirmek ya da özgürlükler tarafından sıfırlamak... Yetki bakımdan ise tutulan yetkilerin anayasal çerçevenin dışına götürülmesi... Şu anda bu nedenlerle bir anayasal kriz karşısında bulunmakta olduğumuz nedeniyle, bugünlerdeki tartışma önemli. Çünkü çıkacak adaylar arasında 'güçlü aday' diye birşey olmaz. Bu kavramdan hareket edilmez."

Anayasanın Cumhurbaşkanı için öngördüğü kurallar çerçevesinde cumhurbaşkanlığı seçiminin kampanyasının çatışmacı mı yoksa yarışmacı bir kampanya mı olacağı sorusunu gündeme getirmek istediğini ifade eden Kaboğlu, "Ben yarışmacı kısmına vurgu yapmak istiyorum. Yarışmacı pekala olabilir. Öne sürülecek projelerle çatışmacılıktan kaçınmak durumundalar. Çünkü biz anayasalcılar olarak şunu henüz tartışmaya başlayamadık. Cumhurbaşkanı yüzde 50'nin oyuyla seçilerek, bir meşruluğa sahip olacak kuşkusuz. Fakat eğer kampanya seçim kampanyası çatışmacı bir yaklaşımla yürütülürse, o zaman demokrasiye vereceği zarar, toplumda ayrışmaları derinleştirmek suretiyle yol açacağı tahribat, meşruluktan çok daha öne çıkabilir" diye konuştu.

"Cumhurbaşkanlığı seçiminde önemli olan demokratik meşruluk mu? Yoksa bir kişinin yukarıya çıkmak  için elde edeceği meşruluk mu?" diyen Kaboğlu, seçim kampanyasında kim daha çok Anayasa ve hukuku, uzlaşmacılığı, cumhurbaşkanın hakem rolünü, tarafsızlığını öne çıkarırsa rejimin sürdürülmesine katkıda bulunacağını vurguladı.

Oturumda Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Erdoğan, Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sibel İnceoğlu da katılanlar arasında yer aldı. - İstanbul